Decyzja musi zostać podjęta jednomyślnie przez 31 sojuszników Paktu Północnoatlantyckiego, a holenderski przywódca jest już zdecydowanym faworytem do zastąpienia obecnego sekretarza generalnego Jensa Stoltenberga, którego kadencja zakończy się w październiku, pisze Bloomberg.
Rutte pojawił się w tym tygodniu na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos w Szwajcarii, gdzie nawoływał kraje europejskie do zwiększenia wydatków na obronę, co jest nawiązaniem do byłego prezydenta USA Donalda Trumpa, poważnego pretendenta do odzyskania Białego Domu. Rutte wspierał także ataki USA i Wielkiej Brytanii na Huti na początku tego miesiąca, podkreśla Bloomberg.
W październiku Rutte oświadczył, że jest otwarty na przyjęcie tej funkcji, ale w Davos odmówił odpowiedzi na pytanie, czy nadal będzie kandydował.
Pomimo szerokiego wsparcia ze strony większych krajów NATO, w tym Francji i Niemiec, ambasadorowie NATO nie wyrazili jeszcze zgody na kandydaturę Ruttego. Niektóre kraje ze wschodniej flanki sojuszu wstrzymują się z jego poparciem w związku z dążeniem do uzyskania większej reprezentacji regionu na wysokich stanowiskach w organizacji, wskazuje Bloomberg.
Jak pisało Deutsche Welle, nie jest do końca jasne, dlaczego sojuszowi nie udało się znaleźć nadal odpowiedniego następcy, mimo pewnych faworytów, po części może dlatego, że nie ma na to oficjalnej procedury. Jednak jak pisze niemiecka gazeta, powstała nieoficjalna lista pożądanych cech, wymienia się tutaj: doświadczenie jako szefa państwa lub rządu; kraju o dużych wydatkach na obronność; kraj z południa lub wschodu; najlepiej wreszcie kobieta.
Rolę szefa NATO wyznacza się w drodze nieformalnych dyskusji dyplomatycznych między państwami członkowskimi i historycznie pełni ją Europejczyk. Naczelny Dowódca Sił Sojuszniczych w Europie, zawsze był Amerykaninem. Jednak przyjęło się, że zgoda Waszyngtonu w kwestii sekretarza generalnego NATO jest kluczowa. Każdy kandydat, musi zostać zatwierdzony przez prezydenta USA.
Jako ciekawostkę można podać, jak pisał Euro News, że potencjalna kandydatura byłego już brytyjskiego sekretarza obrony Bena Wallace’a została podobno zablokowana przez prezydenta Bidena po tym, jak Wielka Brytania ogłosiła plany szkolenia ukraińskich pilotów na F-16 bez konsultacji z USA.
W kuluarach mówi się także, że mała jest szansa na kandydata z krajów z Europy Środkowo-Wschodniej. Nie tylko dlatego, że mają małe szanse przebicia, ale także jest obawa w krajach zachodniej Europy, że będzie istniało ryzyko zwiększenia napięcia między NATO a Rosją, ze względu na to, że taka osoba z krajów naszego regonu z natury ma negatywne (realistyczne?) nastawienie do Rosji ze względów historycznych, politycznych czy właśnie rozumienia polityki imperialnej Rosji. A taki szef NATO musi mieć nastawienie dyplomatyczne i konsolidacyjne.
Nowy sekretarz generalny NATO, ktokolwiek nim zostanie, będzie się także musiał zmierzyć z potencjalną wygraną Donalda Trumpa w USA, który wielokrotnie wypowiadał się kontrowersyjnie na temat NATO. Co prawda, w zeszłym roku w USA przyjęto odpowiednie przepisy sprawiające, że urzędującemu prezydentowi będzie trudno wyjść z Sojuszu Północnoatlantyckiego, to jednak nie można wykluczyć scenariusza zmniejszenia zaangażowania USA w Pakcie. Już teraz kraje NATO starają się wziąć ciężar pomocy dla Ukrainy, w związku z tym, że w USA nadal toczy się zażarta dyskusja na temat pakietu wsparcia dla Ukrainy.
Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg sprawuje swoje stanowisko od 2014 roku, jego kadencja była już przedłużana cztery razy. Obecnie Stoltenberg jest drugim politykiem w historii najdłużej zasiadającym na stanowisku szefa NATO. Rekord należy do Holendra Josepha Lunsa, kierującego Sojuszem w latach 1971-84. W młodości Jens Stoltenberg był także działaczem antywojennym i przyznał się do rzucania kamieniami w ambasadę USA w proteście przeciwko wojnie w Wietnamie w latach 70.
Przedłużanie kadencji obecnego szefa NATO było podyktowane toczącą się wojną na Ukrainie. Jak również miał to być czytelny sygnał o wielkiej skuteczności obecnego Sekretarza Generalnego. Stoltenberg udowodnił, że bardzo dobrze sprawuje swoje stanowisko i państwa członkowskie wyrażają wobec jego zadań całkowite zaufanie. Jens Stoltenberg jest już 13 Sekretarzem Generalnym w historii Sojuszu i zastąpił na tym stanowisku duńskiego polityka Andersa Fogh Rasmussena.
PM/PAP
