Spis treści
W 2025 roku Czechy osiągnęły przełom w wsparciu Ukrainy, dostarczając milion pocisków artyleryjskich dużego kalibru w ramach tzw. inicjatywy amunicyjnej. Premier Czech Petr Fiala poinformował o tym podczas wirtualnego spotkania Koalicji Chętnych 13 sierpnia 2025 roku, podkreślając kluczową rolę projektu w walce Ukrainy z rosyjską agresją. Inicjatywa, rozpoczęta w 2024 roku, umożliwiła pozyskanie amunicji z krajów spoza UE, co pozwoliło na szybkie zwiększenie dostaw. Według ukraińskiego ministra spraw zagranicznych Andrija Sybihy, do końca roku Ukraina planuje otrzymać kolejne 800 tysięcy pocisków, osiągając łącznie 1,8 miliona sztuk w 2025 roku.
Sukces czeskiej inicjatywy amunicyjnej
Czeska inicjatywa amunicyjna, zapoczątkowana w 2024 roku, powstała w odpowiedzi na krytyczne zapotrzebowanie Ukrainy na amunicję artyleryjską w obliczu trwającej wojny z Rosją. Prezydent Czech Petr Pavel ogłosił w lutym 2024 roku, że jego kraj zlokalizował 800 tysięcy pocisków, które mogą zostać dostarczone po zabezpieczeniu finansowania. Pierwsza partia amunicji dotarła na Ukrainę już w czerwcu 2024 roku, a w 2025 roku program osiągnął nowy etap, dostarczając milion pocisków w zaledwie osiem miesięcy.
Projekt wspierany jest przez koalicję 20 krajów, w tym Niemcy, Holandię, Kanadę, Norwegię, Danię i Polskę, które zapewniły finansowanie w wysokości ponad 1,6 miliarda euro. Inicjatywa znacząco poprawiła sytuację na froncie, zmniejszając dysproporcję w dostępie do amunicji między Ukrainą a Rosją z 1:10 do 1:2, jak zauważył prezydent Czech Petr Pavel.
Produkcja amunicji 155 mm na Ukrainie
Równolegle do dostaw, Czechy wspierają Ukrainę w rozwijaniu własnej produkcji amunicji, szczególnie kalibru 155 mm, który jest standardem NATO. Współpraca obejmuje rozmowy z czeskimi firmami obronnymi, które mają wspierać ukraiński przemysł zbrojeniowy. 5 maja 2025 roku prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podkreślił znaczenie tej współpracy, wskazując na plany zwiększenia produkcji amunicji na Ukrainie. Spotkania między ukraińskimi przedstawicielami a czeskimi firmami obronnymi, zaplanowane na maj 2025 roku, miały na celu omówienie szczegółów dostaw i wsparcia technologicznego.
Ukraina, świadoma ogromnego zapotrzebowania na amunicję artyleryjską kalibru 155 mm, intensywnie rozwija własne zdolności produkcyjne, aby zmniejszyć zależność od dostaw zagranicznych. Niemiecki koncern Rheinmetall odgrywa istotną rolę w rozwoju ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego. W lutym 2024 roku podpisano memorandum o utworzeniu Ukraińskiego Centrum Kompetencji ds. Amunicji, które ma produkować kilkaset tysięcy pocisków 155 mm rocznie. Rheinmetall planuje uruchomić fabrykę na Ukrainie w 2026 roku, z początkową zdolnością produkcyjną 150 tysięcy pocisków rocznie, docelowo zwiększoną do 300 tysięcy. Projekt napotyka jednak przeszkody, takie jak ukraińska biurokracja, co spowalnia prace.
W sierpniu 2024 roku norwesko-fińska firma Nammo udzieliła Ukrainie licencji na produkcję amunicji 155 mm, finansowaną przez rząd Norwegii w ramach programu Nansen. Ukraiński zakład dostosował linie produkcyjne i osiągnął pełną wydajność, co stanowi ważny krok w kierunku samowystarczalności.
Ukraińska firma Ukrainian Armor otrzymała licencję od Czechoslovak Group (CSG) na produkcję amunicji 155 mm oraz 105 mm i 120 mm. Współpraca zakłada, że 55–70% wartości każdego pocisku pozostanie w Ukrainie, wspierając lokalną gospodarkę.
Ukraina podpisała umowy z dwiema wiodącymi firmami amerykańskimi (prawdopodobnie General Dynamics Ordnance and Tactical Systems oraz inna) na produkcję amunicji 155 mm. Proces uruchomienia produkcji jest jednak czasochłonny i może potrwać 2–3 lata.
Według ukraińskiego prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, od początku 2024 roku Ukraina wyprodukowała 2,5 miliona sztuk amunicji artyleryjskiej i moździerzowej, w tym kalibru 155 mm. Produkcja ta wzrosła znacząco od 2022 roku, kiedy zdolności produkcyjne były niemal zerowe. We wrześniu 2024 roku były minister Ołeksandr Kamyszyn ogłosił, że Ukraina rozpoczęła seryjną produkcję pocisków 155 mm. Produkcja amunicji 155 mm na Ukrainie jest priorytetem, ponieważ artyleria odpowiada za 70–80% strat zadawanych przeciwnikowi w wojnie pozycyjnej.
Dalsza pomoc pod znakiem zapytania?
Mimo sukcesów, przyszłość czeskiej inicjatywy stoi pod znakiem zapytania ze względu na nadchodzące wybory parlamentarne w Czechach w październiku 2025 roku. Prezydent Petr Pavel ostrzegł, że zmiana rządu może wpłynąć na priorytety wsparcia dla Ukrainy. Jednak Czechy deklarują kontynuację programu, planując dostawy na poziomie 1,5 miliona pocisków rocznie, co potwierdziła minister obrony Jana Černochová.
