- Pentagon ma wkrótce ogłosić wykonawcę myśliwca F/A-XX, który zastąpi F/A-18 Super Hornet, kluczowego dla dominacji USA na Pacyfiku.
- W wyścigu o wielomiliardowy kontrakt liczą się Boeing i Northrop Grumman, a wybór jest oczekiwany nawet w tym tygodniu.
- Nowy myśliwiec szóstej generacji, wyposażony w technologię stealth i AI, ma zrewolucjonizować wojnę powietrzną i przeciwdziałać rosnącej potędze Chin.
Już od miesięcy US Navy czeka na rozstrzygnięcie, które wyznaczy przyszłość lotnictwa morskiego Stanów Zjednoczonych. Program F/A-XX, kluczowy element inicjatywy Next Generation Air Dominance (NGAD) Marynarki Wojennej USA, ma wprowadzić na pokłady lotniskowców myśliwiec zdolny do działania w najbardziej wymagających warunkach XXI wieku. Sekretarz wojny Pete Hegseth, po miesiącach debat i opóźnień związanych z budżetem na rok fiskalny 2025, potwierdził, że wybór wykonawcy jest bliski. Decyzja ta, oczekiwana jest nawet w tym tygodniu - jak przekazał przedstawiciel władz USA oraz dwie osoby zaznajomione z decyzją agencji Reuters. Tym samym zakończą się spekulacje oraz otworzy się nowy rozdział w walce o dominację powietrzną, szczególnie na Pacyfiku, gdzie Chiny rozwijają swoje siły zbrojne, w tym myśliwiec J-20.
Jednak jak zaznaczyły źródła agencji, problemy w przeszłoci opóźniały już prace nad odrzutowcem Marynarki Wojennej i mogą się powtórzyć, więc nic nie jest przesądzone, że na 100 procent ogłoszenie jeszcze w tym tygodniu będzie miało miejsce. Jak zwraca uwagę Reuters: "Opóźnienie programu lub pozbawienie go funduszy mogłoby pozbawić Marynarkę Wojenną nowoczesnego myśliwca zdolnego do operowania z pokładów lotniskowców w latach 30. XXI wieku i później, co potencjalnie osłabiłoby zdolność floty do projekcji siły".
Spór o finansowanie, który miał miejsce wiosną i latem między Pentagonem a Kongresem, opóźnił realizację programu. Pentagon wnioskował o 74 miliony dolarów na samolot, aby utrzymać go przy „minimalnym finansowaniu rozwoju”. Jak donosiła agencja Reuters w maju, niektórzy urzędnicy Pentagonu chcieli opóźnić program nawet o trzy lata, powołując się na obawy dotyczące inżynierii i przepustowości łańcucha dostaw.
Serwis The War Zone zwraca uwagę, że informacja o tym, że istnieje szansa na ogłoszenie wyboru, zbiegła się wizytą prezydenta Donalda Trumpa na pokładzie lotniskowca USS George H.W. Bush w miniony weekend. Prezydent odwiedził okręt w czasie obchodów 250-lecia istnienia Marynarki Wojennej USA, gdzie miał okazję obserwować pokaz możliwości bojowych. Podczas wizyty Trump rozmawiał z wysokimi rangą oficerami Marynarki i dokładnie przyjrzał się wyposażeniu skrzydła lotniczego lotniskowca, w tym samolotom F/A-18E/F Super Hornet oraz E/A-18 Growler, które w przyszłości mają zostać zastąpione przez nowy myśliwiec F/A-XX.
Program F/A-XX następca wysłużonego F/A-18 Super Hornet
Program F/A-XX ma na celu stworzenie następcy wysłużonego F/A-18 Super Hornet, który od 1999 roku stanowi trzon lotnictwa morskiego USA. Super Hornet, mimo modernizacji, nie spełnia już wymagań współczesnego pola walki – jego zasięg i brak możliwości stealth są niewystarczające w starciu z nowoczesnymi systemami obrony powietrznej. F/A-XX, który ma osiągnąć gotowość operacyjną w latach 30. XXI wieku, będzie wspierać F-35C w misjach uderzeniowych i obronnych. Nowy myśliwiec zaoferuje zasięg większy o ponad 25 procent, zaawansowaną technologię stealth oraz integrację z dronami i sztuczną inteligencją. Budżet programu budził kontrowersje, Marynarka USA początkowo chciała ograniczyć finansowanie w roku fiskalnym 2025, by skupić się na bieżących potrzebach, ale Kongres zapewnił 750 milionów dolarów na ten rok i 1,4 miliarda na rok 2026. Dzięki temu program przejdzie do fazy inżynierii i produkcji do końca 2025 roku.
Początkowo o kontrakt ubiegały się trzy firmy: Boeing, Lockheed Martin i Northrop Grumman. W marcu 2025 roku Lockheed Martin odpadł z rywalizacji – jego projekt nie spełnił kluczowych wymagań Marynarki, takich jak możliwości radaru czy lądowania na pokładzie lotniskowca. Firma koncentruje się teraz na produkcji F-35C, z planowanym zakupem ponad 270 egzemplarzy. W grze pozostali dwaj giganci: Boeing, producent Super Horneta, oraz Northrop Grumman, znany z technologii stealth. Boeing, z fabryką w St. Louis i doświadczeniem z programu F-47 dla Sił Powietrznych, oferuje projekt oparty na zaawansowanych technologiach stealth i adaptacyjnych silnikach. Firma podkreśla synergie kosztowe między programami, choć niektórzy obawiają się, że jednoczesna realizacja dwóch dużych projektów może być wyzwaniem. Northrop Grumman proponuje bezogonowy myśliwiec inspirowany prototypem YF-23, z minimalną sygnaturą radarową. Firma wycofała się z programu NGAD Sił Powietrznych, by skupić się na F/A-XX, choć jej zasoby obciąża program międzykontynentalnych pocisków balistycznych Sentinel, mającego na celu zastąpienie starzejących się pocisków Minuteman III. Obie koncepcje zakładają wersje załogową i bezzałogową oraz współpracę z dronami.
F/A-XX to nie tylko myśliwiec – to platforma sieciocentryczna, która zmieni sposób prowadzenia wojny powietrznej. Wyposażony w zdolności stealth obejmujące wszystkie aspekty podobne do tych w F-35, oraz zasięg większy o 125 procent w porównaniu do Super Horneta, będzie idealny do operacji na rozległych obszarach Pacyfiku. Adaptacyjne silniki, choć Marynarka preferuje tańsze turbowentylatory, oraz sensory o dużej przepustowości umożliwią fuzję danych z satelitów i dronów. Kompatybilność z MQ-25 Stingray zapewni wsparcie w tankowaniu i współpracę z dronami. Największym wyzwaniem pozostają koszty – programy takie jak F-35 pochłonęły dziesiątki miliardów dolarów. Opóźnienia wynikały z debat o zdolnościach przemysłu: Boeing jest zajęty F-47, a Northrop – programem Sentinel.
Choć między Marynarką Wojenną a kierownictwem Pentagonu dochodziło do nieporozumień w kwestii dalszego rozwoju programu, Marynarka od dłuższego czasu podkreślała swoje kluczowe znaczenie dla przyszłości lotnictwa operującego z lotniskowców.
„Marynarka Wojenna jasno określiła potrzebę posiadania myśliwców szóstej generacji zdolnych do operowania z pokładów lotniskowców. Kluczowe jest, abyśmy jak najszybciej wprowadzili tę technologię, by wyposażyć naszych żołnierzy w narzędzia niezbędne do skutecznego przeciwdziałania licznym nowym zagrożeniom” – stwierdził admirał Daryl Caudle, kandydat na szefa operacji morskich, odpowiadając na pytania dotyczące programu F/A-XX podczas lipcowego przesłuchania w sprawie zatwierdzenia jego nominacji.
Caudle uczestniczył także w obchodach 250-lecia Marynarki Wojennej w Norfolk w Wirginii, gdzie pojawił się w kombinezonie lotniczym u boku prezydenta Donalda Trumpa.
Generał Dan Caine, przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów, powiedział ustawodawcom w czerwcu o potrzebie posiadania F/A-XX w związku z obawami dotyczącymi „zagrożenia, jakie stwarza Pacyfik”. Sekretarz wojny USA Pete Hegseth powiedział, że Ameryka „musi być przygotowana na wojnę, aby zachować pokój ”. Podczas spotkania z generałami w Wirginii podkreślił, że gotowość na potencjalny konflikt „nie wynika z chęci walki, ale z potrzeby obrony pokoju, ponieważ tylko ci, którzy są gotowi za nim stanąć, naprawdę go mają”. Tymczasem Pentagon podobno planuje znacząco zwiększyć produkcję pocisków rakietowych i broni w ramach przygotowań do potencjalnego konfliktu z Chinami, wzmacniając w ten sposób swój potencjał obronny i obecność militarną w regionie Azji i Pacyfiku.
Zwycięzca kontraktu zyska nie tylko zlecenie warte dziesiątki miliardów, ale i pozycję lidera w rozwoju myśliwców szóstej generacji. F/A-XX to odpowiedź USA na chińską ekspansję, szczególnie w kontekście Morza Południowochińskiego, gdzie projekcja siły z lotniskowców jest kluczowa. Wygrana Boeinga wzmocni jego bazę przemysłową, a Northropa – zdywersyfikuje rynek. Program zrewolucjonizuje wojnę powietrzną, czyniąc Super Horneta reliktem przeszłości. Marynarka planuje pełną operacyjność do 2040 roku, z Super Hornetem w służbie równolegle.
Podcasty
Playlisty tematyczne
