Spis treści
Jak powiedział w wywiadzie dla gazety Krasnaja Zwiezda zastępca dowódcy WKS, generał porucznik Aleksandr Maksimcew, Rosyjskie Siły Powietrzno-Kosmiczne (WKS) systematycznie zwiększają liczbę Su-57 w swoim arsenale. Według zastępcy dowódcy WKS, dostawy tych maszyn są realizowane w ramach państwowego programu zbrojeniowego. Zapewnił on, że w 2025 roku liczba Su-57 w służbie wzrasta, a samoloty są wyposażane w nowoczesne uzbrojenie, w tym broń hipersoniczną. Maksimcew podkreślił, że równolegle armia otrzymuje także inne nowoczesne maszyny, takie jak wielozadaniowe samoloty Su-35S oraz zmodernizowane Su-34M.
Prace nad uzbrojeniem Su-57 w zaawansowaną broń hipersoniczną pozostają niejasne. Przedstawiciele rosyjskich władz, w tym Maksimcew, nie ujawnili, jaki dokładnie typ pocisku został zintegrowany z samolotem. Z doniesień rosyjskiego przemysłu obronnego wynika, że od kilku lat trwają prace nad kompaktowym pociskiem hipersonicznym, który miałby być dedykowanym uzbrojeniem dla Su-57. W lutym 2023 roku agencja prasowa TASS informowała o stworzeniu prototypu takiej broni, określanej jako „mały pocisk hipersoniczny powietrze-ziemia”. Rakieta ta została zaprojektowana tak, aby zmieścić się w wewnętrznych komorach Su-57, co pozwoliłoby zachować niską wykrywalność radarową samolotu.
W przeszłości, już w 2018 roku, źródła związane z rosyjskim ministerstwem obrony sugerowały, że Su-57 mógłby zostać wyposażony w pociski o parametrach zbliżonych do hipersonicznego Kindżał (Ch-47M2), używanego obecnie przez myśliwce MiG-31K. Choć nie ma dowodów na to, że Kindżał został w pełni dostosowany do Su-57, były generał rosyjskich sił powietrznych Władimir Popow wskazywał, że jest to technicznie możliwe, pod warunkiem przeprowadzenia odpowiednich modyfikacji w konstrukcji samolotu, aby sprostać wymaganiom związanym z masą i gabarytami pocisku.
Co zaś się tyczy nowych maszyn, to szacuje się, że dostarczono od 8 do 12 Su-35S od grudnia do lipca, w 4–5 partiach, z każdą partią liczącą średnio 2–3 samoloty. W 2024 roku WKS miało około 100–110 Su-35S. Na podstawie danych Oryx, IISS, ukraińskich raportów szacuje się, że Rosja straciła 8–12 Su-35S w ciągu trzech lat wojny.
Jeśli zaś chodzi o Su-34M, to szacuje się, że dostarczono od 6 do 9 Su-34M w 3 partiach (grudzień 2024, kwiecień 2025, lipiec 2025), z każdą partią liczącą 2–3 samoloty. W 2024 roku WKS miało około 130 Su-34, z czego w czasie trzech lat wojny stracono około ponad 41 Su-34/Su-34M.
Produkcja Su-57: ambitne plany i wyzwania
Produkcja Su-57 odbywa się w zakładach Komsomolskiego Zjednoczenia Przemysłu Lotniczego (KnAAPO) w Komsomolsku nad Amurem. W 2020 roku Rosja podpisała kontrakt na dostawę 76 maszyn dla WKS, z planowanym zakończeniem realizacji do 2028 roku. W grudniu 2024 roku ministerstwo obrony Rosji poinformowało o dostarczeniu kolejnej partii samolotów. Do pierwszego kwartału 2025 roku dostarczono około 20 egzemplarzy, co wskazuje na powolne tempo produkcji. Wyzwania obejmują ograniczenia finansowe i sankcje międzynarodowe.
- 2020–2022: Dostarczono około 6–8 egzemplarzy;
- 2023: Dostarczono 11–12 samolotów;
- 2024: Prawdopodobnie 6–7 kolejnych maszyn;
- 2025: Co najmniej 2 nowe Su-57 zauważono w kwietniu 2025 roku w Nowosybirsku, co sugeruje kontynuację dostaw.
Produkcja Su-57 jest priorytetem dla rosyjskiego przemysłu obronnego, zwłaszcza w kontekście globalnej konkurencji z amerykańskimi myśliwcami F-35 i chińskimi J-20. Rosja inwestuje w automatyzację linii produkcyjnych oraz rozwój technologii stealth, aby zwiększyć efektywność i obniżyć koszty jednostkowe. Rosyjska United Aircraft Corporation (UAC) ogłosiła również integrację systemów wspomagania sztucznej inteligencji (AI) dla pilotów Su-57. System ten ma być oferowany również w wersji eksportowej.
Su-57 testowano z pociskami manewrującymi Ch-69 oraz przeciwradiolokacyjnymi Ch-58USzK. W styczniu 2025 roku pojawiły się doniesienia o możliwości przenoszenia hipersonicznych pocisków Kindżał oraz dalekiego zasięgu R-37M, które pozwalają atakować cele z odległości dwukrotnie większej niż w przypadku F-35.
Su-57 przeprowadziły ograniczone misje, głównie z terytorium Rosji, używając pocisków dalekiego zasięgu, takich jak K-77M, Ch-69 i Ch-58USzK, aby unikać ukraińskiej obrony powietrznej.
Eksport Su-57: strategia i zainteresowanie zagraniczne
Rosja aktywnie promuje Su-57 na rynkach międzynarodowych, widząc w eksporcie szansę na zwiększenie wpływów geopolitycznych i przychodów. Państwowa korporacja Rostec, odpowiedzialna za sprzedaż uzbrojenia, oferuje Su-57 wśród potencjalnych odbiorców wymienia się Indie, które wcześniej współpracowały z Rosją przy projekcie FGFA (Fifth Generation Fighter Aircraft), bazującym na Su-57. Choć Indie wycofały się z programu w 2018 roku z powodu wysokich kosztów i opóźnień, rozmowy o możliwej współpracy nadal trwają. Teraz kiedy Indie zrezygnowały z zakupu myśliwców F-35 od Stanów Zjednoczonych szanse Rosji na sprzedaż Su-57 do Indii znacznie wzrosły, jednakże mogą jednak preferować kontynuację zakupów francuskich Rafale.
Rosja zaoferowała Indiom produkcję Su-57E z transferem technologii, w tym kodów źródłowych i integracją indyjskich systemów, takich jak radar AESA Wirupaksza czy pociski Astra. Propozycja obejmuje lokalną produkcję na poziomie 40–60% w zakładach HAL oraz potencjalną integrację z francuskimi i izraelskimi technologiami.
Su-57E był prezentowany na międzynarodowych targach lotniczych, m.in. na Aero India 2025 w Bengaluru (luty 2025) oraz na wystawie LAAD w Brazylii (kwiecień 2025). W maju 2025 roku Rosja zaprezentowała Su-57E na targach LIMA 2025 w Malezji, co było częścią kampanii promującej eksport do Azji Południowo-Wschodniej.
Rosji na razie udało się sprzedać te samoloty do Algierii. Kraj ten jako wieloletni partner Moskwy, jest kluczowym odbiorcą rosyjskiego uzbrojenia, z flotą obejmującą 63 Su-30MKA, 40 MiG-29S/M/M2 oraz 42 Su-24MK2. W lutym 2025 roku algierska telewizja państwowa ogłosiła, że Algieria stała się pierwszym zagranicznym nabywcą myśliwców Su-57. Kontrakt, o którym spekulowano już od 2019 roku, obejmuje początkowo dostawę sześciu maszyn, z możliwością zwiększenia zamówienia do 14, a nawet 24 sztuki w przyszłości. Algierscy piloci rozpoczęli szkolenie w Rosji, a pierwsze dostawy są oczekiwane jeszcze w 2025 roku, choć niektóre źródła wskazują na pełną operacyjność dopiero pod koniec 2026 roku. Algieria otrzymała w marcu 2025 roku pierwsze myśliwce Su-35, pierwotnie przeznaczone dla Egiptu. Su-35, stanowi rozwiązanie przejściowe, umożliwiając utrzymanie gotowości bojowej. Analitycy sugerują, że dostarczenie Su-35 wynika z opóźnień produkcyjnych Su-57 oraz korzystnych warunków finansowych. Wartość kontraktu szacowana jest na około 2 miliardy dolarów za 14 samolotów, co czyni Su-57 atrakcyjną cenowo alternatywą dla zachodnich myśliwców, takich jak F-35, którego koszt jednostkowy wynosi około 78 milionów dolarów.
Rosja prowadzi również rozmowy z krajami Bliskiego Wschodu, takimi jak Egipt i Zjednoczone Emiraty Arabskie, które poszukują zaawansowanych technologii militarnych. Su-57 jest promowany jako tańsza alternatywa dla zachodnich myśliwców, z elastycznymi opcjami finansowania i możliwością dostosowania do lokalnych potrzeb.
Czym jest Su-57?
Su-57 to naddźwiękowy, dwusilnikowy myśliwiec piątej generacji, który łączy cechy niskiej wykrywalności w ramach stealth i był postrzegany jako odpowiedź Moskwy na F-22 Raptor z USA. Historia Su-57 zaczyna się już 2001 roku, wtedy to ogłoszono konkurs, w którym wygrał projekt Suchoj T-50. Pierwszy prototyp T-50-1 został oblatany w Komsomolsku nad Amurem 29 stycznia 2010 roku. Prototypy na początku ulegały dość poważnym problemom. Mimo tego w 2012 roku podjęto decyzję, by zbudować kolejną partię prototypów według zmodyfikowanego projektu ze wzmocnioną konstrukcją płatowca. W 2017 roku T-50 oficjalnie został przemianowany na Su-57, a próby zakończono w 2018 roku. Su-57 wszedł do służby w rosyjskich siłach powietrzno-kosmicznych w grudniu 2020 roku i miał zastąpić starzejące się myśliwce konstrukcji radzieckiej, takie jak Su-27 i MiG-29.
Dokładna liczba gotowych do walki Su-57 dostępnych dla rosyjskich sił powietrznych nie jest znana. Katalog Flight Global „World Air Forces 2024” zawiera listę 14 Su-57 w stanie aktywnym i kolejnych 62 w stanie zamówionym. W 2022 roku TASS podał, że do końca tego roku siły rosyjskie otrzymają łącznie 22 Su-57. A łącznie zamówiono 76 egzemplarzy z dostawą do 2028 roku. Według Instytutu Badań nad Polityką Zagraniczną cenę Su-57 szacuje się na 35–54 mln dolarów.
Samolot posiada masę startową wynoszącą 35 000 kg. Wymiary samolotu wynoszą: Długość to 20,10 m, rozpiętość skrzydeł to 14,10 m, wysokość zaś to 4,60 m. Samolot posiada dwa silniki dwuprzepływowe Saturn AL-41 F-1, każdy o ciągu maksymalnym 147,20 kN z dopalaniem. Zasięg do przebazowania wynosi 3500 km. Samolot może działać na pułapie 20 000 m. Uzbrojenie samolotu to jedno działko Gsz-301 kal. 30 mm oraz uzbrojenie umieszczone w dwóch komorach na uzbrojenie w dolnej części kadłuba jedna nad drugą, zwykle do czterech rakiet R-77M, Ch-58USzK lub Ch-36 albo uzbrojenie precyzyjne do niszczenia celów naziemnych, rakiet Ch-38M lub bomb KAB-250.
