Nim ustanowiono Dzień Flagi, zwykły obywatel nie mógł jej wywieszać, gdzie i kiedy chciał. Czytelnicy starszej daty pamiętają, jak w Polsce zwanej Ludową po każdym święcie pierwszomajowym szybko zdejmowano flagi narodowe, by czasem nie przypominały o świecie trzeciomajowym.
Zobaczcie, musiało minąć ćwierć wieku, nim nasi wybrańcy do parlamentu uświadomili sobie, że trzeba zmienić komunistyczne przepisy dotyczące wywieszania flagi RP przez obywateli! Oczywiście, sankcje za „nieautoryzowane” wywieszanie flagi były martwe, ale formalnie obowiązywały, co nie świadczy dobrze o tych, którzy kreowali prawo w III RP.
Nie wolno nadużywać symboli państwowych, w tym i flagi
Mamy więc niekomunistyczne przepisy z… nowymi sankcjami. Od 20 do 5000 zł. Na przykład: nie wolno obywatelom wywieszać flagi na dachu prywatnej posesji, bo do tego prawo mają tylko urzędy państwowe i samorządowe. Jeśli obywatel Kowalski wywiesiłby flagę na maszcie usadowionym na dachu swojej willi, to można byłoby domniemywać, że jest ona… siedzibą urzędu.
Kiedy, gdzie i jak eksponować flagę narodową określa tzw. protokół flagowy. Na fladze nie wolno umieszczać jakichkolwiek napisów czy rysunków. Flagi z nazwą miasta, z którego przyjechali kibicować narodowej reprezentacji, naruszają protokół i (teoretycznie) grozi za coś takiego grzywna.
Przepisy stanowią, że „nie należy nadużywać symboli państwowych podczas akcji protestacyjnych organizowanych przez grupy zawodowe lub społeczne, jeżeli nie jest to związane z walką o dobro całego narodu”.
Często widzi się obywateli dzierżących flagi z godłem narodowym. Źle. Taka flaga jest zastrzeżona wyłącznie dla grupy podmiotów określonych w ustawie o godle, barwach i hymnie narodowym RP. Taka flaga może być umieszczana m.in. w placówkach dyplomatycznych, na lotniskach, w kapitanatach portów i na statkach morskich, na samolotach cywilnych podczas lotów zagranicznych…
Protokół flagowy, czyli jak używać z poszanowaniem flagę narodową
W 2013 r. powstał, staraniem Komisji Heraldycznej przy Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji, protokół flagowy. Najwyższa Izba Kontroli wydała także stosowne zalecenia.
Oba dokumenty są „zbiorem wskazówek na temat właściwych sposobów używania i postępowania z godłem i barwami państwowymi, zapewniających tym symbolom należną cześć i szacunek, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz wielowiekową tradycją…” (z listu przewodniczącego Komisji Heraldycznej Pawła Dudzińskiego).
A oto kilka przykładów postępowania z flagą narodową wykazanych w protokole flagowym:
▪ jeżeli flaga RP jest umieszczona na pojeździe, powinna znajdować się po jego prawej stronie;
▪ jeżeli flaga jest umieszczona na podium mówcy, powinna znajdować się na prawo od mówcy, zwróconego twarzą do słuchaczy, lub płasko na ścianie, nad mówcą lub za nim;
▪ po przecięciu wstęgi w barwach państwowych z okazji uroczystości otwarcia jakiegoś obiektu lub odsłonięcia pomnika, wstęgę należy zabezpieczyć, aby nie upadła na ziemię, nie leżała na ziemi, ani nie była deptana;
▪ jeśli używa się flagi do przykrycia posągu lub pomnika podczas uroczystości jego odsłaniania, nie można dopuścić, aby flaga upadła na ziemię…
O tym, że eksponowana biało-czerwona nie może być zniszczona, wiedzą wszyscy. O tym, że „zniszczona” nie oznacza wyłącznie „potargana” – to już wiedza nie jest powszechna. A za zniszczoną uważa się flagę o barwach… wypłowiałych.
Jeśli już jesteśmy przy barwach... To niezbyt często używa się flag z ustawową czerwienią, taką jak na załączonej do tej informacji ilustracji. Co prawda ustawa głosi, że „barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego”, ale jak widać na załączonym obrazku nie do końca „czerwone” jest czerwonym”.
i
Dopiero w roku 1831 zaistniała polska narodowa flaga
A kiedy zrodziła się koncepcja, by Polska była pod biało-czerwonym sztandarem? Dawno, bardzo dawno temu. Historycy wskazują na X wiek. Z tym że wówczas była taka moda, by książęta mieli flagi o swoich barwach. Inaczej określając: było barwnie, a wśród tych sztandarów były biało-czerwone, najczęściej z orłami lub innymi znakami heraldycznymi.
Wbrew temu, co się niektórym wydaje, wojska Rzeczypospolitej nie szły do bitwy z Krzyżakami pod Grunwaldem pod biało-czerwonym sztandarem. Chociaż w królewskiej chorągwi, z białym orłem na czerwonym tle, można dopatrywać się przodka współczesnej flagi narodowej.
Po Dniu Flagi mamy Narodowe Święto Konstytucji. Tej z 3 maja 1791 r. Dziś widzimy okolicznościowe grafiki nawiązujące do tego wydarzenia z biało-czerwonym elementem współczesnej flagi. Rzecz w tym, że nawet za panowania ostatniego króla Polski – (nie)sławnej pamięci Stanisława Augusta Poniatowskiego – oficjalną flagą Rzeczypospolitej była ta, jak pod Grunwaldem. Dopiero podczas Powstania Listopadowego sformalizowano biało-czerwoną kolorystykę nieformalnej symboliki narodowej. 7 lutego 1831 r. Sejm Królestwa uchwalił, że barwy biała i czerwona będą na narodowej fladze.
Trzeba zaznaczyć, że Polacy byli w czołówce światowej kreatorów ustaw zasadniczych (konstytucji), ale z tworzeniem flag państw, w dzisiejszym rozumieniu, to wyprzedziły nas m.in. Dania, Francja, Niderlandy. Uważa się, że Dania była pierwszym państwem na świecie, które ustanowiło swoją flagę. Biały krzyż na czerwonym tle (Dannebrog) był już znany w heraldyce duńskiej w XIII w. Współczesną flagę Dania zawdzięcza królowi Fryderykowi V, który w 1748 r. rozporządził, że Dannebrog jest flagą królewską i państwową. Od tego czasu jej użycie zostało prawnie ustalone i szczegółowo określone.
A co z naszą flagą, gdy Polska po 123 latach znów pojawiła się na mapie Europy? Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Rzeczpospolita Polska potrzebowała oficjalnych symboli państwowych, w tym flagi. 1 sierpnia 1919 r. w ustawie Sejmu Ustawodawczego o godłach i barwach RP białoczerwoną flagę złożoną z dwóch poziomych pasów (u góry biały, u dołu czerwony) uznano za oficjalną flagę narodową Polski. Ustanowiono też flagę państwową z godłem (biały orzeł na białym pasie), używaną na przedstawicielstwach dyplomatycznych, okrętach wojennych itp. Po dwudziestu latach nastał czas, że za posiadanie flagi w najlepszym przypadku można było znaleźć się w obozie koncentracyjnym. To już jest jednak temat na inną opowieść…
Polecany artykuł:
