- Wielka Brytania przekazała Ukrainie wszystkie swoje haubice AS90, co potwierdzono w dokumencie FOIA.
- Oprócz AS90, Brytyjczycy dostarczyli również haubice M109A4BE i L119, wzmacniając ukraińską artylerię.
- Pomimo wieku, AS90 to cenne wsparcie dla Ukrainy. Jakie są kluczowe zalety tych systemów na froncie?
AS-90 w rękach Ukraińców
Zgodnie z ujawnionymi danymi, Wielka Brytania przekazała Ukrainie pełny arsenał samobieżnych armatohaubic AS90, które posiadała wcześniej w służbie. Dokument Ministerstwa Obrony, udostępniony w ramach ustawy o wolności informacji (FOIA), został opublikowany przez użytkownika platformy X o pseudonimie NedSnow2019.
Oprócz AS-90, brytyjski resort obrony potwierdził także przekazanie 28 haubic samobieżnych M109A4BE oraz 54 holowanych haubic kalibru 105 mm L119, które są aktywnie używane przez ukraińską artylerię. Wszystkie te dostawy należą do wcześniejszych pakietów pomocy wojskowej, które dopiero teraz zostały oficjalnie potwierdzone przez stronę brytyjską, a pierwsze 32 haubice AS90 dotarły na Ukrainę jeszcze w 2023 r.
Raport wskazuje, że liczba przekazanych haubic odpowiada danym ONZ UN ROCA z 2021 roku, według których Wielka Brytania posiadała 99 jednostek AS-90. Nie wiadomo, co stało się z 37 egzemplarzami przeznaczonymi wówczas do demontażu. Przypuszcza się jednak, że mogły zostać wykorzystane jako źródło części zamiennych dla pozostałych systemów.
Pomimo tego, że AS90 ma już swoje lata, z punktu widzenia Ukraińców może być cennym wzmocnieniem dla zdolności artyleryjskich, w tym prowadzenia ognia kontrbateryjnego i wzmocnienia oddziałów działających na linii frontu. W jej przypadku istotnym jest to, że AS90 to haubica kaliber 155 mm, co w praktyce oznacza kompatybilność z amunicją NATO i większą jej dostępność, niż pocisków do systemów poradzieckich. Tego typu amunicję - kaliber 155 mm – Polska chce produkować w ramach biało-czerwonego łańcucha dostaw, a wielkość produkcji w 2028 r. ma oscylować wokół 100-150 tys. pocisków rocznie.
Brytyjskie AS90 Braveheart
Oficjalne wycofanie ze służby gąsienicowych haubic AS90 Braveheart kal. 155 mm zostało potwierdzone przez Brytyjczyków w maju 2025 r., a sam proces rozpoczął się po 2019 r., kiedy to Brytyjskie Ministerstwo Obrony uznało, że system jest przestarzały technologicznie i wymaga zastąpienia go nowoczesną artylerią. Miejsce AS90 mają zająć systemy RCH 155, bazujące na platformie Boxer i rozwijane we współpracy z Niemcami. Według wstępnych planów RCH 155 ma wejść do służby w 2029 r.W międzyczasie Brytyjczycy pozyskali dla swojej armii, jako rozwiązanie tymczasowe, 14 systemów Archer ze Szwecji, które trafiły do 1. Pułku Royal Horse Artillery.
AS90, czyli samobieżna haubica kal. 155 mm opracowana przez firmę Vickers Shipbuilding and Engineering, została wprowadzona do służby w 1992 r. i przez ponad trzy dekady służył w brytyjskiej armii. System opracowano jako wsparcie ogniowe dla jednostek zmechanizowanych, a jego zadaniem było prowadzenie precyzyjnego ognia na średnich dystansach, w tym niszczenie umocnień, sprzętu oraz siły żywej. Główne uzbrojenie AS90 stanowi armata 155 mm L31 o długości lufy 39 kalibrów, z możliwością montażu wersji 52-kalibrowej. Haubica ma masę około 45 ton, może poruszać się z prędkością do 55 km/h, a jej zasięg operacyjny to blisko 370 km. Co istotne, system wyposażono w hydrogazowe zawieszenie, które stabilizuje pojazd przy strzelaniu i pozwala na obrót wieży o 360°. W zależności do wykorzystywanej amunicji zasięg AS90 wynosi od 25 do 40 km.
