Spis treści
Siły Zbrojne RP posiadają około 250 czołgów Leopard 2 w różnych wersjach. Główne warianty to Leopard 2A4, Leopard 2A5 oraz Leopard 2PL. Polska pozyskała Leopardy 2 w dwóch głównych transzach. W 2002 roku od Niemiec zakupiono 128 czołgów Leopard 2A4 pochodzących z nadwyżek Bundeswehry. Były one w dobrym stanie technicznym i zostały przekazane niemal bezpłatnie, w ramach umowy międzyrządowej, głównie za symboliczne koszty. W latach 2013–2015 Polska zakupiła od Niemiec kolejne 119 czołgów, w tym 105 Leopardów 2A5 oraz dodatkowe Leopardy 2A4 do celów szkoleniowych i magazynowych.
Program modernizacji czołgów Leopard 2A4, został zainicjowany w celu dostosowania ich do wymagań współczesnego pola walki. Umowę na modernizację 128 maszyn podpisano w grudniu 2015 roku, a jej realizacją zajęło się konsorcjum Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ) i Zakładów Mechanicznych „Bumar-Łabędy” S.A. Partnerem strategicznym i technologicznym został niemiecki koncern Rheinmetall AG.
Początkowa wartość kontraktu wynosiła ponad 2,4 mld zł. W lipcu 2018 roku podpisano aneks, który rozszerzył zamówienie o dodatkowe 14 czołgów, co oznaczało, że modernizacji miały zostać poddane wszystkie 142 Leopardy 2A4 w posiadaniu Polski. Jednak w związku z donacją 14 maszyn dla Ukrainy w 2023 roku, liczba czołgów objętych programem powróciła do 128 egzemplarzy. Dostawy rozpoczęto w 2020 roku z opóźnieniem (pierwotny termin to 2020–2021). Czołgi te służą głównie w jednostkach 11. Dywizji Kawalerii Pancernej (m.in. w brygadach w Żaganiu, Świętoszowie i Wesołej). Używano ich m.in. na misji PKW Łotwa (zastąpiły PT-91 Twardy) oraz podczas ćwiczeń.
Program od początku napotykał na liczne opóźnienia, co skutkowało koniecznością podpisania aż pięciu aneksów do umowy. Ostatecznie, po uwzględnieniu m.in. dodatkowych remontów wynikowych, łączna wartość umowy wzrosła do 3,29 mld zł, a termin zakończenia prac wyznaczono na rok 2027.
Leopard 2PL a 2PLM1 – Kluczowe różnice w modernizacji
W toku prac modernizacyjnych i testów prototypów powstały dwie wersje zmodernizowanych maszyn: bazowa Leopard 2PL oraz udoskonalona Leopard 2PLM1. Docelowo wszystkie czołgi mają zostać doprowadzone do tego drugiego, bogatszego standardu.
Modernizacja do standardu Leopard 2PL objęła kluczowe dla wartości bojowej czołgu komponenty:
- Wzmocnienie ochrony balistycznej: Wieża otrzymała dodatkowe, modułowe opancerzenie, co znacząco zwiększyło jej odporność.
- Poprawa siły ognia: Armata gładkolufowa Rh-120 L/44 została dostosowana do strzelania nowoczesną amunicją przeciwpancerną DM63A1 oraz programowalną amunicją odłamkowo-burzącą DM11.
- Nowoczesne systemy celownicze: Działonowy i dowódca otrzymali polskie kamery termowizyjne III generacji (KLW-1 Asteria produkcji PCO S.A.).
- Zwiększenie bezpieczeństwa i ergonomii: Hydrauliczne systemy napędu wieży i armaty zastąpiono nowocześniejszymi i bezpieczniejszymi napędami elektrycznymi. Wymusiło to montaż pomocniczej jednostki napędowej (APU), która dostarcza energię przy wyłączonym silniku głównym.
i
i
Ulepszenia w wersji 2PLM1
Wersja Leopard 2PLM1 to ewolucja standardu 2PL, wprowadzająca kolejne usprawnienia, które wyniknęły z doświadczeń i testów. Do najważniejszych zmian należą:
- Funkcja „COLD START”: Umożliwia awaryjne uruchomienie czołgu bez ryzyka spadku napięcia i restartu kluczowych systemów wieżowych.
- Dodatkowe gniazdo ładowania akumulatorów: Ułatwia obsługę i utrzymanie gotowości technicznej.
- Funkcja „PIX”: Pozwala dowódcy na szybkie, automatyczne ustawienie przyrządu obserwacyjnego PERI R17 w pozycji na godzinie 6:00 lub 12:00 względem osi kadłuba.
- Aktywne chłodzenie przedziału elektroniki: Zwiększa niezawodność systemów sterowania w trudnych warunkach.
- Przygotowanie do montażu systemu identyfikacji „swój-obcy” (Thermal Beacon).
Stan dostaw i przyszłość programu
Jak dowiedział się redaktor Adam Świerkowski z Defence24 na podstawie zapytania do Agencji Uzbrojenia na koniec 2025 roku Wojsko Polskie dysponuje 100 zmodernizowanymi czołgami Leopard 2PL/2PLM1. Tempo dostaw w ostatnich latach rosło dla porównania, do końca 2023 roku armia odebrała 62 pojazdy. Pierwsze 25 egzemplarzy dostarczono w standardzie 2PL, a wszystkie kolejne maszyny reprezentują już docelową wersję 2PLM1. Zgodnie z planem, do końca roku Bumar-Łabędy ma przekazać jeszcze dwa czołgi.
Choć program zbliża się do końca, wciąż pozostają otwarte kwestie dalszego rozwoju. Eksperci wskazują na potrzebę wymiany przestarzałych, analogowych radiostacji na nowoczesne systemy łączności cyfrowej, co jest kluczowe na współczesnym, sieciocentrycznym polu walki. Dalsze ulepszenia mogłyby także objąć modernizację czołgów Leopard w nowszej wersji 2A5, które również służą w polskiej armii. Jednak jak można sądzić ze względu na dostawy czołgów K2GF oraz przyszłych K2PL, oraz czołgów Abrams M1A1 i M1A2, które staną się siłą wojsk pancernych, Leopardy przestaną mieć priorytet w modernizacjach. Wielu komentatorów mówi nawet, że warto wszystkie czołgi Leopard 2 przekazać Ukrainie i skupić się na K2/K2PL oraz Abramsach. Inn zaś mówią, że warto przenieść Leopardy do rezerwy.
Warto jednak docenić, że w grudniu został zawarty kontrakt na 6 zestawów nowoczesnych symulatorów dla załóg czołgów Leopard 2PLM1. Jest to zmodyfikowany przez polski przemysł wariant, do którego doprowadzono wszystkie wozy Leopard 2A4, Rozwiązanie to pozwoli na prowadzenie intensywnych i bezpiecznych ćwiczeń bez konieczności zużywania resursów rzeczywistych maszyn oraz drogiej amunicji. Wartość zamówienia wynosi ok. 100 mln zł, natomiast dostawy zostały przewidziane w latach 2028-2029.
Ktoś mógłby teraz zadać pytanie? "To my do tej pory nie mieliśmy symulatorów do czołgów Leopard 2PL, które od kilku lat są na wyposażeniu Wojska Polskiego i nadal są dostarczane"? Jak się okazuje nie. To także pokazuje, że występują pewne priorytety zakupowe, które do tej pory nie obejmowały zakupu symulatorów. Bo na zdrowy rozum, zakup symulatorów powinien być od razu przy umowie na modernizacje Leopardów do wersji 2PLM1. Jak widać, w Polsce inaczej to funkcjonuje.
W kwietniu 2025 podpisano umowę ramową (2025–2028) na serwis wszystkich Leopardów 2 w WP (w tym 2PL/2PLM1) przez PGZ (Bumar-Łabędy i WZM Poznań). Obejmuje ona przeglądy i remonty na wszystkich poziomach.
i
