Spis treści
- Zrównoważony rozwój floty śmigłowcowej
- Czeski program modułowej modernizacji Mi-171
- Ucyfrowiony śmigłowiec dla komandosów
- Trzecia fala zmian
Lotnictwo Republiki Czeskiej dysponuje 15 śmigłowcami Mi-171S (MI-171Sz) z 16 które Praga otrzymałą od Rosji w ramach spłaty długów. Jedna maszyna została utracona w katastrofie. Sześć z nich posiada klasyczne drzwi skorupowe, niezbyt wygodne w użyciu. Siedem pozostałych wyposażonych jest w opuszczaną hydraulicznie rampę. Łatwo je odróżnić, gdyż mają ukośnie ścięty tył, podczas gdy pozostałe mają kadłub zaokrąglony, jak wszystkie starsze MI-8/17.
To właśnie 7 śmigłowców z rampą zostało dostosowanych do wsparcia m.in. czeskiej 601. Grupy Wojsk Specjalnych i objętych programem w ramach zadań Special Operation Air Task Unit (SOATU). Są to maszyny należące do 22. Eskadry Śmigłowców z Náměšť nad Oslavou. Trzy tak zmodernizowane maszyny trafiły obecnie do Polski w ramach czeskiego Task Force HIPPO Polska i pozostaną w naszym kraju przez rok, jako wsparcie sojusznicze. Co ciekawego można powiedzieć o tych śmigłowcach?
Zrównoważony rozwój floty śmigłowcowej
Podobnie jak Polska, również Republika Czeska posiada własne zaplecze remontowe i modernizacyjne dla śmigłowców produkcji rosyjskiej i sama prowadzi wszelkie prace z tym związane. Realizowane są one przez zakłady LOM Praga, te same, do których należy też ośrodek szkolenia śmigłowców i centrum symulatorowe. Ta sama spółka będzie też zaangażowana w obsługę i szkolenie na czeskich śmigłowcach UH-1Y Venom i AH-1Z Viper.
Wracając jednak do Mi-171, w 2009 roku czeskie ministerstwo obrony podjęło decyzję o dostosowaniu wszystkich 15 maszyn do standardu NATO, między innymi poprzez wymianę systemów łączności i zastosowanie wskaźników wyskalowanych w jednostkach anglosaskich. 7 maszyn wyposażonych w rampy przeznaczono do wsparcia wojsk specjalnych i misji poszukiwawczo-ratowniczych. Wprowadzono w nich kompleksowy program modernizacji, który obejmuje zarówno wyposażenie elektroniczne, opancerzenie i uzbrojenie, jak też dostosowanie do tansportu palet NATO. Wszystko to, aby zapewnić służbę tych maszyn co najmniej do roku 2030, gdy planowane jest zastąpienie ich maszynami produkcji zachodniej. Warto odnotować, że duet śmigłowców AH-1Z i UH1Y nie ma zastąpić transportowych Mi-171, ale szturmowe Mi-35 i wielozadaniowe W-3 Sokół.
Czeski program modułowej modernizacji Mi-171
Modernizacja przebiega stopniowo. Jest racjonalna zarówno technicznie jak i ekonomicznie. Dzięki amerykańskiemu wsparciu finansowemu, śmigłowce wyposażone w rampę zaczęto modernizować do wersji oznaczonej Mi-171ŠM, w odróżnieniu od Mi-171Š, które jedynie dostosowano do standardu NATO. Oznaczało to instalację wysokościomierza wyskalowanego w stopach, prędkościomierza w węzłach i wariometru w stopach na minutę, co jest zgodne ze standardem NATO. Zmiany skali pomiaru obejmą również radiowysokościomierz i inne, zabudowane w ramach modernizacji, cyfrowe przyrządy nawigacyjne. Oryginalne wskaźniki rosyjskie mają podziałki w metrach, km i km/h. Mniej istotne zmiany to montaż pasów bezpieczeństwa dla mechanika pokładowego oraz wymiana części agregatów na zamienniki krajowe lub pochodzące od producentów spoza Rosji.
Mi-171ŠM wyposażono w wielolufowe karabiny maszynowe M134D/H Minigun kalibru 7,62 mm w drzwiach bocznych, opancerzenie kabiny i umieszczony pod kadłubem reflektor „szperacz”. Śmigłowce otrzymały też amerykańskie wyciągarki i zostały dostosowane do użycia filtrów przeciwpyłowych i urządzeń obniżających temperaturę gazów wylotowych z silnika. Pakiet ten oznaczono jako SOF I (ang. Special Operation Force).
Ucyfrowiony śmigłowiec dla komandosów
Następnie 5 z tych śmigłowców objęto pakietem oznaczonym SOF II , który obejmował instalację głowicy optoelektronicznej FLIR Star Safire III, zapewniającą obraz wysokiej rozdzielczości w świetle widzialnym i podczerwieni oraz nowoczesny radar pogodowy Rockwell Collins TWR 850. Czeskie MI-171SM otrzymały też system nawigacji produkcji LOM Praha, który składał się z zachodnich komponentów, takich jak kanadyjski system sterowania lotem CMA-900 Flight Management System (FMS), komputer nawigacyjny, nowe systemy i urządzenia radiowe oraz systemy lądowania (VOR / ILS / DME / GPS), nowe wojskowe systemy łączności radiowej Standard Rockwell Collins AN/ARC-210 Talon.
Oznaczało to zastąpienie głównych analogowych wskaźników czterema ekranami wielofunkcyjnymi, które pozwalają na wyświetlanie nie tylko danych, ale też map z systemu nawigacji GPS/INS czy obrazu z głowic FLIR. Kabina i zewnętrzne oświetlenie maszyny zostały też dostosowane do użycia przez załogę gogli noktowizyjnych NVG.
Modernizacja objęła również instalację nowego systemu samoobrony, w skład którego wchodzą czujniki ultrafioletu do systemu wykrywania pocisków rakietowych AN/AAR-60 MILDS, aktywny promiennik podczerwieni KT-01 Adros (ukraińskiej firmy Hadron) oraz wyrzutnie flar typu AN/ALE-47.
i
Trzecia fala zmian
Nie koniec na tym. W 2019 roku Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej zdecydowało, że należy ujednolicić całą flotę maszyn Mi-171SM i pozostałe dwie wyposażyć w cyfrową awionikę oraz inne modyfikacje, które ułatwiają realizację zadań. Drugi program jest efektem programu badawczego „Paleta” z lat 2014-2016. Jak łatwo się domyślić, obejmuje on dostosowanie śmigłowców do przewozu ładunków na standardowych paletach transportowych NATO, typu 463L wymiarach 2743mm x 2235mm.
Takie same palety ładowane są na pokład samolotów transportowych CASA C-295M, które również znajdują się na wyposażeniu czeskich sił zbrojnych. Do ładowni śmigłowca MI-171SM mieszczą się dwie palety 463L, a w ramach programu zaprojektowano i wyprodukowano specjalny wózek widłowy do załadunku palet, który jest na tyle niski, że mieści się pod belka ogonową śmigłowca.
Jak widać, modernizacja jest wieloetapowa i kompleksowa. Co równie istotne, pomimo zastosowania wielu gotowych komponentów zagranicznych, głównie awioniki z USA i Kanady, prace realizowały zakłady LOM Praha, współpracując też z ponad dwudziestoma czeskimi firmami. Zapewnia to spore bezpieczeństwo eksploatacji i niższe koszty. Spora część zagranicznego wyposażenia została pozyskana w ramach programów pomocy sojuszniczej ze wsparciem finansowym USA.
Podsumowując, śmigłowce Mi-171SM należące do czeskich sił zbrojnych są jednymi z najnowocześniejszych wersji MI-8/17 na świecie a z pewnością najlepiej wyposażonymi maszynami tego typu w NATO. Pozazdrościć im mogą nie tylko załogi polskich Mi-17, ale również przeznaczonych dla JW Grom maszyn S-70i Black Hawk, których wyposażenie nie jest tak bogate.
