• Polska zakupiła 32 samoloty F-35A, z których do tej pory odebrano cztery; szkolenie polskich załóg odbywa się w bazie Ebbing w Arkansas.
• Pierwsza eskadra F-35A Husarz zostanie sformowana w Łasku w 2026 r., druga baza powstanie w Świdwinie; modernizacja infrastruktury naziemnej ma kosztować 0,7–1,8 mld zł.
• Pierwszy lot F-35A z polskim pilotem odbył się w styczniu 2025 r.; samoloty objęte są programem TR-3, umożliwiającym późniejsze aktualizacje oprogramowania.
• Program F-35 rozpoczął się w latach 90., a pierwszy lot produkcyjnego F-35A odbył się w 2006 r.; warianty A, B i C weszły do służby w latach 2015–2019.
• Koszt godziny lotu F-35A wynosi ok. 33–35 tys. USD; dla porównania F-16: 22–25 tys. USD/godz., F-15: 27 tys. USD/godz., F-22: ponad 85 tys. USD/godz.
Polska rozbudowuje infrastrukturę pod F-35A, pierwsze loty w 2026 r.
W 2020 r. Polska zakupiła 32 wielozadaniowe samoloty F-35A. Do tej pory odebrała cztery z nich. Maszyny stacjonują w bazie Ebbing w Fort Smith w stanie Arkansas, gdzie polskie załogi przechodzą szkolenie. Program obejmuje 24 pilotów oraz 90 techników naziemnych.
Polskie F-35A mają osiągnąć wstępną gotowość operacyjną w 2028 r., a pełną – w 2030 r. Wstępna gotowość oznacza, że nasze samoloty oraz cały system – od pilota, przez obsługę maszyn, aż po infrastrukturę – będą zdolne do realizacji misji typu air policing, czyli zapewnienia ochrony przestrzeni powietrznej.
Mariusz Cielma, redaktor naczelny miesięcznika „Nowa Technika Wojskowa”, podkreślił, że transport pierwszych samolotów do Polski jest ważnym etapem i jednocześnie poważnym wyzwaniem:
– W Stanach Zjednoczonych korzystaliśmy co prawda z naszych egzemplarzy samolotów, ale zarazem z całej infrastruktury amerykańskiej oraz ich programu szkoleniowego.
Zdaniem dziennikarza „udomowienie” tego samolotu w warunkach wciąż powstającej infrastruktury jest trudnym i czasochłonnym zadaniem.
– Jeśli chodzi o symulatory, możemy mówić o nich dopiero w czasie przyszłym. Później wejdziemy w etap, w którym nasi instruktorzy będą mogli przekazywać tę wiedzę zarówno personelowi latającemu, jak i technicznemu.
Konieczne będzie także opracowanie taktyki użycia tych samolotów w polskich warunkach, we współpracy z polskimi siłami zbrojnymi, w kontekście wschodnioeuropejskiego teatru działań, tak aby nie polegać wyłącznie na amerykańskich wzorcach.
– Wszystko to zajmie lata...
Po osiągnięciu pełnej gotowości operacyjnej eskadry F-35A będą mogły realizować bardziej skomplikowane zadania, takie jak precyzyjne ataki na cele naziemne w głębi terytorium przeciwnika czy działania w dużych formacjach liczących kilkadziesiąt samolotów różnych typów.
Pierwsza eskadra F-35A Lightning II (polska nazwa: F-35A Husarz) zostanie sformowana w Łasku, gdzie w 2026 r. ma trafić kilkanaście pierwszych maszyn. Druga baza ma powstać w Świdwinie.
Dostosowanie infrastruktury naziemnej do obsługi dwóch eskadr F-35A będzie kosztować od 0,7 do 1,8 mld zł. Umowę na zakup samolotów piątej generacji F-35A Polska i USA podpisały w styczniu 2020 r. Wartość kontraktu wyniosła 4,6 mld dolarów (wraz z pakietem szkoleniowym i logistycznym).
F-35A – historia, możliwości i koszty eksploatacji
Polska zakupiła wersję A – samoloty o konwencjonalnym starcie i lądowaniu. Zakupione maszyny są objęte programem TR-3 (Technology Refresh), który umożliwia późniejsze modernizacje poprzez aktualizacje oprogramowania, bez wymiany sprzętu. Pierwszy lot F-35A z polskim pilotem odbył się pod koniec stycznia br. w bazie w Arkansas.
F-35A to samolot wielozadaniowy – może pełnić rolę myśliwca zwalczającego cele powietrzne, prowadzić precyzyjne ataki na cele naziemne, realizować misje rozpoznawcze, pełnić funkcję platformy dowodzenia polem walki oraz wspierać operacje jednostek specjalnych.
Maszyny tego typu służą w siłach powietrznych m.in. USA, Izraela, Wielkiej Brytanii, Włoch, Norwegii, Holandii, Australii, Belgii, Danii, Japonii, Korei Południowej oraz Singapuru. Zamówionych maszyn oczekują także Finlandia, Szwajcaria i Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Program F-35 Lightning II rozpoczął się w latach 90., gdy amerykańskie siły zbrojne potrzebowały wymiany floty myśliwców po zimnej wojnie.
W 1993 r. przeprowadzono Bottom-Up Review, kończąc programy Advanced Attack Fighter i Multi-Role Fighter. Rok później powołano Joint Advanced Strike Technology (JAST), łączący wysiłki wszystkich rodzajów sił zbrojnych w opracowaniu nowych technologii myśliwskich. Równolegle rozwijano program ASTOVL/CALF dla następcy AV-8B Harrier, który w 1995 r. połączono z JAST, tworząc Joint Strike Fighter (JSF) z udziałem Korpusu Piechoty Morskiej USA i Wielkiej Brytanii. Program JSF był wówczas szacowany na łączną wartość 200–400 mld dolarów, co czyniło go największym kontraktem obronnym w historii.
W fazie demonstracji technologii (1996–2001) Departament Obrony wybrał: – Boeing X-32 oraz – Lockheed Martin X-35.
X-35A odbył pierwszy lot 24 października 2000 r., X-35B z pionowym lądowaniem i X-35C – pokładowy – w 2001 r. Lockheed Martin wygrał konkurs 26 października 2001 r., otrzymując kontrakt o wartości 18,9 mld USD na fazę System Development and Demonstration (SDD).
19 lutego 2006 r. zaprezentowano gotowy F-35 Lightning II, a 15 grudnia 2006 r. odbył się pierwszy lot F-35A. F-35 wszedł do służby kolejno:
• F-35B – 2015 r. (Korpus Piechoty Morskiej USA),
• F-35A – 2016 r. (Siły Powietrzne USA),
• F-35C – 2019 r. (Marynarka Wojenna USA).
Według danych z sierpnia 2025 r. wyprodukowano już ponad 1215 samolotów F-35 Lightning II wszystkich wariantów, co czyni ten samolot jednym z najliczniejszych myśliwców piątej generacji na świecie. Eksploatacja współczesnych myśliwców ma swoją cenę. Koszt godziny lotu F-35A wynosi ok. 33–35 tys. USD. Dla porównania:
• F-16 – ok. 22–25 tys. USD/godz.,
• F-15 – ok. 27 tys. USD/godz.,
• F-22 Raptor – ponad 85 tys. USD/godz.
Podcasty
Playlisty tematyczne
