- Polska zadeklarowała blisko 550 mln euro na programy ESA, stając się strategicznym partnerem i liderem technologicznym w Europie Środkowo-Wschodniej.
- Inwestycje te mają na celu rozwój bezpieczeństwa, łączności satelitarnej oraz monitorowania kosmosu, odpowiadając na potrzeby autonomii i konkurencyjności.
- Czy zwiększone zaangażowanie w ESA i utworzenie Centrum Technologicznego ESA w Polsce przełożą się na realny wzrost konkurencyjności i strategicznej autonomii?
- Czy te decyzje spełnią oczekiwania polskiego sektora kosmicznego i zabezpieczą interesy kraju w przestrzeni kosmicznej?
Podczas Rady Ministerialnej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w Bremie, Polska zadeklarowała blisko 550 milionów euro na programy opcjonalne ESA na lata 2026-2028. Jak oświadczył reprezentujący Polskę podczas tego forum minister finansów i gospodarki, Andrzej Domański - „Polska podwoiła składkę w technologiczne programy opcjonalne oraz podpisała list intencyjny dotyczący utworzenia Centrum Technologicznego ESA w Polsce. W ten sposób stajemy się strategicznym partnerem w ESA oraz wzmacniamy pozycję lidera technologicznego w Europie Środkowo-Wschodniej”.
Można powiedzieć, że to dość śmiałe działania. Polska zamierza być aktywnym uczestnikiem programów związanych z podnoszeniem poziomu bezpieczeństwa, realizowanego za pomocą monitoringu satelitarnego, bezpiecznej łączności satelitarnej, rozwijania systemu świadomości kosmicznej, w tym monitorowania śmieci kosmicznych.
Kluczowe obszary inwestycji dla polskiego sektora kosmicznego to również programy rozwijające technologie, udział w misjach naukowych czy badaniach Ziemi. Są to zadania nie tylko odpowiadające na potrzeby budowania naszej autonomii, ale też konkurencyjności polskiego przemysłu i jakości badawczej środowiska naukowego. Tak przynajmniej deklaruje w oficjalnym komunikacie Polska Agencja Kosmiczna (POLSA). Jak jest faktycznie?
Rewizja strategii finansowania i celów
Decyzje te można porównać z rekomendacjami Polskiej Fundacji Przemysłu Kosmicznego (PFPK), która w swoim stanowisku przedstawiła w Sejmie w październiku tego roku szereg postulatów dotyczących krajowej polityki kosmicznej. PFPK apelowała m.in. o rewizję Polskiej Strategii Kosmicznej, przygotowanie Krajowego Programu Kosmicznego oraz zwiększenie składki do ESA, co ma na celu zabezpieczenie interesów Polski w sektorze kosmicznym.
Zwiększenie wkładu w wybrany program strategiczny o co najmniej 50% było kluczowe dla osiągnięcia silniejszej pozycji negocjacyjnej oraz utworzenia przedstawicielstwa lub ośrodka technologicznego ESA w Polsce. Jak widać powyżej, była to trafna rekomendacja i udało się osiągnąć zakładane cele.
Suwerenność technologiczna oraz infrastruktura krytyczna
Kolejnym filarem rekomendacji jest budowanie krajowych, suwerennych zdolności w obszarze obserwacji Ziemi i telekomunikacji satelitarnej. PFPK alarmuje, że Polska nie może być jedynie "klientem zagranicznych podmiotów" ani "podwykonawcą bez transferu technologii". Kluczowe jest, aby kosmiczna infrastruktura krytyczna pozostawała pod kontrolą polskiego kapitału. Z tej perspektywy fundacja krytycznie oceniła program IRIS², wskazując, że w obecnej formie nie gwarantuje on pełnej suwerenności telekomunikacyjnej, generuje wysokie koszty i nie zapewnia transferu technologii. Jako alternatywę PFPK proponuje narodowy satelita telekomunikacyjny na orbicie geostacjonarnej. Technologicznie jest to jak najbardziej w zasięgu kompetencji podmiotów krajowego przemysłu kosmicznego.
Polecany artykuł:
Kształcenie kadr i obecność Polski w strukturze ESA
PFPK zwraca uwagę na niedostateczną reprezentację Polaków w kadrach ESA i apeluje o stworzenie programów szkoleniowych dla administracji i dyplomatów, którzy będą skutecznie reprezentować polskie interesy. Bardzo ważna jest także reforma polskiej „administracji kosmicznej” oraz stworzenie odpowiedniego ekosystemu prawnego, który będzie stymulował rozwój branży, zamiast go hamować. Kolejny postulat to intensyfikacja współpraca między uczelniami a sektorem prywatnym, poprzez dedykowane programy edukacyjne, praktyki i granty.
Ochrona rynku i własności intelektualnej
W trosce o rozwój krajowych kompetencji PFPK rekomenduje ochronę polskiego rynku przed dominacją kapitału zagranicznego. Podkreśla znaczenie odpowiednich procedur zamówień publicznych, które umożliwią wybór polskich wykonawców, oraz zabezpieczenie transferu technologii i własności intelektualnej w projektach międzynarodowych.
Istotna jest też odpowiednia ochrona własności intelektualnej. Zarówno w ramach prawa międzynarodowego jak i realizacji projektów międzynarodowych oraz kooperacji. Należy myśleć o tym zarówno jako o wartościach biznesowych jak i strategicznych zasobach dla bezpieczeństwa państwa.
Wnioski?
Czy zwiększone inwestycje w ESA, podpisanie listu intencyjnego w sprawie Centrum Technologicznego ESA w Polsce i znaczący wzrost składki w ostatnich latach realnie pomogą. Czy przełożą się na wzrost konkurencyjności i strategicznej autonomii Polski w przestrzeni kosmicznej? Czas pokaże, czy te decyzje, podjęte podczas Rady Ministerialnej ESA w Bremie, spełnią oczekiwania krajowego sektora kosmicznego, zabezpieczą interesy Polski i pozwolą na realizację ambitnych celów, takich jak budowa suwerennych zdolności w obszarze obserwacji Ziemi i telekomunikacji, zgodnie z rekomendacjami PFPK.
Czy zwiększone inwestycje w ESA i podpisanie listu intencyjnego w sprawie Centrum Technologicznego ESA w Polsce realnie przełożą się na wzrost konkurencyjności i strategicznej autonomii Polski w przestrzeni kosmicznej? Czas pokaże, czy te decyzje, podjęte podczas Rady Ministerialnej ESA w Bremie, spełnią oczekiwania krajowego sektora kosmicznego i zabezpieczą interesy Polski.
Podcasty
Playlisty tematyczne
