Grecja ma ambitne plany, by pozyskać więcej samolotów F-35 po 2030 roku, zamiast modernizować 38 samolotów F-16 Block 50 do standardu Viper. Decyzja ta wpisuje się w długoterminową strategię wzmacniania zdolności obronnych kraju w obliczu rosnących napięć regionalnych, szczególnie w relacjach z Turcją.
Ekathimereni poinformował, że Grecja rozważa zakup 8–12 dodatkowych samolotów F-35 po 2030 r. zamiast modernizacji 38 samolotów F-16 Block 50 do standardów Block 52 i jest to obecnie "przedmiotem szczególnej uwagi”, równolegle do „powolnych” i nieprzynoszących rozstrzygnięcia negocjacji dot. modernizacji F-16 trwających od pięciu lat.
Grecja w 2023 roku podpisała umowę na zakup 20 myśliwców F-35 w ramach programu Foreign Military Sales (FMS) z USA, z opcją na kolejne 20 maszyn. Pierwsze samoloty mają zostać dostarczone w 2028 roku, a pełna dostawa pierwszej partii zakończy się do 2033 roku. Proces pozyskania F-35 jest już zaawansowany, Grecja otrzymała zgodę od Departamentu Stanu USA, a rozmowy dotyczące szczegółów kontraktu, w tym kosztów i harmonogramu, są w toku. Dodatkowe F-35, które miałyby zostać zakupione po 2030 roku, zwiększyłyby siłę greckich sił powietrznych, umożliwiając stopniowe wycofywanie starszych maszyn jak F-4 Phantom II, Mirage 2000 i F-16 Block 30.
Dyskusja wokół modernizacji F-16 Block 50
Przez ostatnie pięć lat w Grecji toczyły się intensywne debaty na temat przyszłości 38 samolotów F-16 Block 50, które są w służbie od 1997. Początkowo zakładano, że maszyny te przejdą modernizację do standardu F-16V Viper, co miało poprawić ich zdolności bojowe, w tym systemy radarowe i awionikę. Program ten był jednak wielokrotnie krytykowany z powodu wysokich kosztów – szacowanych na setki milionów euro – oraz ograniczonego wpływu na długoterminowe zdolności obronne kraju. Według informacji z portalu Defence News, eksperci wojskowi i politycy w Grecji zaczęli kwestionować opłacalność modernizacji starszych F-16 w kontekście szybkiego rozwoju technologii lotniczej i dostępności nowocześniejszych maszyn, takich jak F-35. W rezultacie pojawiła się propozycja by, zamiast inwestować w remonty, przeznaczyć środki na zakup nowych samolotów, które zapewnią Grecji przewagę technologiczną na kolejne dekady.
Według portalu Ekathimerini Greccy planiści obawiają się, że zakończenie modernizacji Block 50 około 2031 lub 2032 roku doprowadzi do powstania kolejnego wariantu przestarzałej platformy F-16. To ryzyko skłania do inwestowania w większą liczbę samolotów F-35, które oferowałyby zaawansowane możliwości i przewidywany okres eksploatacji wynoszący co najmniej 50 lat.
Grecja planuje do końca dekady wprowadzić do służby 83 zmodernizowane myśliwce F-16 Viper Block 72, zgodnie z kontraktem z Lockheed Martin z 2018 roku, z czego 40 już dostarczono, które będą współpracować z posiadanymi samolotami Rafale. F-16 Viper zapewnią pełną kompatybilność z przyszłą flotą F-35, co ograniczy konieczność dalszych modernizacji.
Hellenic Air Force początkowo zamierzały zmodernizować wszystkie samoloty F-16 w wersjach Block 50, 52+ i 52+ Advanced do standardu F-16V Viper Block 70/72. Ostatecznie zdecydowano, że program modernizacji obejmie tylko warianty Block 52+ i Block 52+ Advanced. Dodatkowo, postanowiono zmodernizować 38 samolotów F-16C/D Block 50, wykorzystując do tego celu komponenty zdemontowane z maszyn Block 52 podczas ich przebudowy do standardu Viper Block 70. Obecnie Greckie Siły Powietrzne użytkują 32 samoloty F-16 Block 30, 38 Block 50 i 84 Block 52, przy czym Block 52 są modernizowane do Block 72 na mocy kontraktu z 2018 roku. Zmodernizowano już około 40 samolotów, a modernizacja wszystkich Block 52 do Block 72 ma się zakończyć do 2027 roku.
Informacje Ekathimereni z maja 2025 r., pokazywały, że poruszono kwestię „powolnego, ale stałego postępu” w rozmowach oraz wizyty szefa sztabu HAF, gen. broni Dimosthenisa Grigoriadisa w Stanach Zjednoczonych pod koniec tego miesiąca.
Po negocjacjach z USA ustalono, że modernizacja F-16 Block 50 wyniesie około 900 milionów euro – znacznie mniej niż pierwotnie szacowane 1,9 miliarda euro. Grecja zgodziła się, by prace realizowano w zakładach Hellenic Aerospace Industry, a nie w bazie 111. Skrzydła Bojowego w Nea Anchialos, zgodnie z wymogami Lockheed Martin.
OnAlert donosił 15 września: „Negocjacje między Sztabem Sił Powietrznych a stroną amerykańską są obecnie na zaawansowanym etapie, a program otrzymał zielone światło zarówno od dowództwa wojskowego, jak i politycznego. Wszystko przebiega zgodnie z planem, wyjaśniają czołowe źródła wojskowe, a wysłanie LOR do Stanów Zjednoczonych w nadchodzących miesiącach będzie oficjalnym rozpoczęciem jednego z najważniejszych programów zbrojeniowych ostatniej dekady”.
Według Ekathimerini Ateny skupiają się także na zastąpieniu starzejących się samolotów transportowych. Mimo modernizacji floty C-130H, ich utrzymanie jest problematyczne. Rozważany jest zakup C-130J, jednak coraz większe zainteresowanie budzi brazylijski Embraer C-390, wybrany przez kilka krajów UE, takich jak Portugalia, Węgry, Austria, Czechy, Holandia, Słowacja i Szwecja. Również Polska jest tym samolotem kuszona. Grecja prowadzi rozmowy z Portugalią w sprawie potencjalnego zakupu C-390. Współpraca w ramach struktur europejskich mogłaby ułatwić finalizację takiej umowy, jak wskazują urzędnicy.
Jeśli zaś chodzi o dodatkowe Rafale, to obszernym wywiadzie grecki premier Kyriakos Mitsosakis dla Defence Review w listopadzie 2024 roku, ujawnił, że Ateny nie kupią więcej francuskich samolotów i będą nadal dysponować flotą 24 maszyn.
Obecny stan greckich sił powietrznych
Greckie Siły Powietrzne (Hellenic Air Force) dysponują obecnie zróżnicowaną flotą. Greckie siły powietrzne posiadają około 227 samolotów bojowych, obsługując 152 - F-16 Fighting Falcon (Block 72, Block 52+/ADV, Block 50, Block 30), 33 - F-4E Phantom, 24 - Dassault Mirage 2000-5 Mk2 i Rafale. Siły Powietrzne mają obecnie 24 myśliwców Rafale. Grecja początkowo zamówiła 18 myśliwców Rafale — 12 używanych i 6 nowych. Koszt wyniósł odpowiednio 540 mln euro i 530 mln euro. Później Grecja zdecydowała się na zakup sześciu dodatkowych nowych Rafale, których koszt ustalono na 1,070 mld euro.
Polecany artykuł:
Podcasty
Playlisty tematyczne
