Ze zdjęć satelitarnych wynika, że największa z nowych hal ma imponujące rozmiary – około 320 metrów długości i powierzchnię około 19 tys. m kw., co odpowiada trzem boiskom piłkarskim. Na modernizację zakładów przeznaczono aż 1 mld euro. Fabryka w Kazaniu jest kluczowa dla produkcji i modernizacji bombowców strategicznych, w tym tych zdolnych do przenoszenia broni jądrowej.
Ukraińskie ataki dronowe i rosyjskie straty
Fabryka w Kazaniu ma zrekompensować straty po ukraińskich atakach dronowych na lotniska w Rosji w czerwcu. W wyniku operacji, jak twierdzi strona ukraińska, uszkodzonych zostało aż 41 samolotów rosyjskiego lotnictwa dalekiego zasięgu. Niemieckie wojsko twierdzi, że w wyniku operacji Pajęczyna mogło zostać uszkodzonych 10% rosyjskich samolotów strategicznych.
Kazańska fabryka jedyną nadzieją Rosji?
Kazańska fabryka samolotów jest jedyną w Rosji, która może zrekompensować straty poniesione przez Rosję. Produkuje ona i modernizuje samoloty Tu-160M, produkuje nowe Tu-160M2, a także modernizuje stare Tu-22M3. Ale zmodernizowane wersje Tu-160M w Kazańskich Zakładach Lotniczych, opierają się na zapasach kadłubów z czasów ZSRR. W 2022 roku oblatano nowy egzemplarz Tu-160M, a plany zakładają produkcję 10 nowych maszyn do 2027 roku, choć tempo jest powolne (1–2 samoloty rocznie). W rzeczywistości, według Instytut Studiów nad Wojną (ISW), w 2024 roku dostarczono tylko dwa samoloty Tu-160M2 i dwa Tu-160M. Głównymi powodami opóźnień są sankcje, brak importowanych podzespołów i niedobór siły roboczej.
W styczniu 2025 roku Rosja ogłosiła uruchomienie nowej linii produkcyjnej. Oficjalne plany przewidywały, że fabryka w Kazaniu wyprodukuje 4 samoloty Tu-214 w 2025 r., 7 w 2026 r., 17 w 2027 r. i 28 w 2028 r.
Jak zauważa ukraiński portal RBC Ukraine opóźnia się produkcja cywilnych samolotów Tu-214: z 23 zamówionych do tej pory ukończono tylko jeden. W 2024 r., nawet Aerofłot zagroził anulowaniem zamówienia z powodu opóźnień. Jednak eksperci twierdzą, że jest to mało prawdopodobne, ponieważ zainwestowano już zbyt dużo środków państwowych.
Opinia eksperta wojskowego
Marko Eklund, były oficer fińskiego wywiadu wojskowego, który przez 20 lat zajmował się lotnictwem wojskowym Rosji, analizując zdjęcia, stwierdził:
„Zdjęcia satelitarne pokazują, że pojawiło się wiele nowych miejsc produkcyjnych. Nie rozwiąże to jednak problemów rosyjskiego przemysłu lotniczego, pozbawionego dostępu do nowych technologii i części zamiennych”.
Eklund uważa, że Rosja obecnie nie jest w stanie budować konkurencyjnych modeli samolotów, zarówno wojskowych, jak i cywilnych.
Omijanie sankcji i zachodnie części
Ze śledztwa dziennikarskiego Yle wynika, że Rosja w ostatnich latach nabyła zachodnie części do samolotów za co najmniej 1 mld euro, omijając sankcje.
Eklund dodał: „Rosja chciałaby być postrzegana jako równa Stanom Zjednoczonym, ale produkcja starszych modeli bombowców, widocznych na zdjęciach satelitarnych, wiele mówi o jej aktualnych możliwościach”.
Rosja inwestuje ogromne środki w rozbudowę fabryki w Kazaniu, aby zrekompensować straty w lotnictwie i utrzymać swój potencjał militarny. Jednak eksperci wskazują, że bez dostępu do nowoczesnych technologii i części zamiennych, rosyjski przemysł lotniczy będzie miał trudności z konkurowaniem na światowym rynku.
Modernizacja rosyjskich bombowców
Na podstawie danych zebranych przez prywatną firmę analityczną z Dallas, rosyjskie Ministerstwo Obrony zatwierdziło i sfinansowało gruntowną modernizację sześciu bombowców Tu-95MS, które mimo swojego pochodzenia z czasów zimnej wojny pozostają kluczowym elementem rosyjskiego lotnictwa strategicznego. Decyzja o remoncie została podjęta w marcu 2025 roku, a kontrakt na realizację prac jest wart ponad 270 milionów dolarów. Modernizację przeprowadzają wspólnie Zakład Naprawy Samolotów w Riazaniu oraz Kompleks Naukowo-Techniczny Lotnictwa GM Beriev w Taganrogu. Z dostępnych informacji wynika, że koszt remontu jednego bombowca przekracza 45 milionów dolarów.
Według raportu firmy analitycznej z Dallas, w Kazańskich Zakładach Lotniczych im. S.P. Gorbunowa trwają prace nad remontem i modernizacją siedmiu bombowców Tu-160. Z informacji wynika, że cztery z tych maszyn są w zaawansowanej fazie modernizacji, a ich remont ma zostać zakończony do 2026 roku.
Zdaniem analityków z firmy Dallas, w najbliższych latach rosyjska flota strategicznych bombowców może wzrosnąć o blisko 20 operacyjnych maszyn, w tym zmodernizowane bombowce Tu-160 oraz odnowione Tu-95MS. Po włączeniu do służby, powiększona flota mogłaby znacząco wzmocnić zdolności Rosji do przeprowadzania ataków dalekiego zasięgu, zwiększając zapas powietrznych pocisków manewrujących (ALCM) do ponad 100 sztuk.
Raport wskazuje, że taka rozbudowa stanowi poważne wyzwanie nawet dla krajów posiadających zaawansowane systemy obrony przeciwlotniczej. Połączenie unowocześnionych samolotów i nowoczesnych pocisków manewrujących, takich jak Kh-101 i Kh-102, umożliwia Rosji wykonywanie precyzyjnych uderzeń z odległości, które przekraczają możliwości większości standardowych systemów obronnych.
Mimo doniesień o problemach i zużyciu rosyjskiego przemysłu lotniczego, obecne inwestycje wskazują na zdecydowane działania mające na celu utrzymanie i rozbudowę kluczowych elementów strategicznych sił zbrojnych Rosji. Nie jest pewne, czy Rosja zdoła kontynuować modernizację w dłuższej perspektywie, zwłaszcza w obliczu zachodnich sankcji i ograniczonego dostępu do zagranicznych komponentów. Jednak zmiany opisane przez firmę Dallas pokazują świadomą próbę demonstracji siły militarnej oraz rekompensaty za straty.
Raport nie wspomina o produkcji nowych bombowców strategicznych, koncentrując się zamiast tego na odnawianiu istniejących maszyn i zwiększaniu ich wartości bojowej poprzez gruntowną modernizację. Projekt bombowca stealth PAK DA nadal nie osiągnął gotowości operacyjnej. Pierwszy lot testowy był wielokrotnie przekładany, a według ostatnich doniesień z rosyjskich mediów państwowych prototyp może zostać oblatany najwcześniej w 2027–2028 roku. Produkcja seryjna, jeśli w ogóle dojdzie do skutku, nie rozpocznie się przed 2030 rokiem.
Analitycy wskazują, że modernizacja obecnych platform, takich jak Tu-95MS i Tu-160, jest dla Rosji kosztowo efektywnym sposobem na zachowanie zdolności do precyzyjnych uderzeń dalekiego zasięgu bez konieczności uruchamiania nowych, kosztownych linii produkcyjnych w trudnych warunkach gospodarczych. W rezultacie powiększona i zmodernizowana flota bombowców mogłaby pozwolić Rosji na zwiększenie aktywności operacyjnej, w tym częstsze patrole odstraszające, szkolenia oraz misje bojowe.
Stan floty bombowców strategicznych przed operacją „Pajęczyna”
Przed atakiem, według szacunków analityków (np. Federation of American Scientists, Reuters, RUSI), Rosja dysponowała:
- Tu-95MS - Ok. 50–60 sztuk, z czego tylko ok. 60 było w pełni operacyjnych, a reszta w rezerwie lub wycofana do magazynów jako źródło części zamiennych.
- Tu-160 - Ok. 17–20 sztuk, w tym kilka zmodernizowanych do wersji Tu-160M.
- Tu-22M3 - Ok. 60 sztuk, choć nie wszystkie są klasyfikowane jako strategiczne, ponieważ część służy do misji taktycznych
Po ataku analiza zdjęć satelitarnych (np. Reuters, The New York Times, Umbra) potwierdza zniszczenie lub poważne uszkodzenie:
- 7 Tu-95MS i 2 Tu-22M3 w bazie Belaya,
- 2–3 Tu-95MS w bazie Olenya,
- 1 An-12 (samolot transportowy, nie strategiczny).
Choć niektóre źródła sugerują, że część trafionych maszyn to "przynęty", czyli wycofane samoloty bez silników, używane jako wabiki lub źródło części.
Tu-160M2 - najcięższy naddźwiękowy bombowiec na świecie
Tu-160M2 to zmodernizowana wersja rosyjskiego bombowca strategicznego Tu-160, zwanego „Blackjack” w kodzie NATO, będącego największym i najcięższym naddźwiękowym samolotem wojskowym na świecie. Zaprojektowany do przenoszenia ładunków konwencjonalnych i nuklearnych na duże odległości, posiada skrzydła o zmiennej geometrii, co pozwala na dostosowanie konfiguracji do lotu naddźwiękowego lub ekonomicznego. Rozpiętość skrzydeł 55,7 m (rozłożone) lub 35,6 m (złożone), długość 54,1 m, masa startowa maksymalna ok. 275 ton.
Napędzany jest czterema zmodernizowanymi silnikami turbowentylatorowymi Kuzniecow NK-32-02, osiąga prędkość maksymalną około 2,2 Mach i zasięg do 12 000 km bez tankowania. Wyposażony w zaawansowaną awionikę, nowe systemy nawigacyjne i celownicze oraz zdolność przenoszenia pocisków manewrujących, takich jak Ch-101/102. Modernizacja obejmuje ulepszone systemy elektroniczne, zwiększoną niezawodność i obniżone koszty eksploatacji, co ma przedłużyć służbę samolotu do lat 40. XXI wieku.
Podcasty
Playlisty tematyczne
