Spis treści
- Zarządzanie i optymalizacja, czyli jak uzyskać więcej
- Kiedy GPS nie działa, a powinien...
- Łączność w warunkach walki elektronicznej
- Aerostat konkurencją dla drona?
- Obserwacja od granicy po czołgi
- Od barier i bunkrów po przenośne oraz rozkładane schrony
Pomimo tego, że tragiczne wydarzenia z października 2023 roku nie były tematem tej debaty, to stały się istotnym elementem prowadzonych dyskusji i rozmów kuluarowych. Ze względu na obecność podczas spotkania po stronie polskiej oficerów pełniących czynną służbę w instytucjach i formacjach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, a po stronie izraelskiej oprócz firm również attachatu oraz byłego oficera służb izraelskich, rozmowa prowadzona była w formule Chattam House i nie możemy przytoczyć w pełni jej przebiegu.
Warto jednak odnotować, że brali w niej udział przedstawiciele m.in. MON, Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych, Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych czy oficerowie z jednostek strzegących bezpieczeństwa na granicy i działających w obszarze inżynieryjnym czy walki radioelektronicznej.
Wnioski z dyskusji były niestety mało optymistyczne. Z jednej strony potwierdzające, że nie istnieją idealne i niemożliwe do ominięcia czy oszukania środki zabezpieczenia, czy dozoru perymetrycznego. Z drugiej strony jednak potwierdziła się w dużym stopniu teza, że najsłabszych elementem systemu jest człowiek, jego uważność oraz zdolność do przekazywania i analizy danych.
Zarządzanie i optymalizacja, czyli jak uzyskać więcej
Tym bardziej interesujące wydały się uczestnikom rozwiązania prezentowe np. w zakresie planowania misji, optymalizacji i zarządzania przez firmę Omnisys. Są one element systemu BRO-S (ang. Battle Resource Optimalizaton – System), czyli komputerowe rozwiązanie mające na celu, jak wskazuje sama nazwa, optymalizacje użycia zasobów. Co to realnie znaczy? Przede wszystkim potrzebę „nakarmienia” systemu informacjami nie tylko o tym, jakimi środkami dysponujemy, ale też, jakie jest środowisko, w którym prowadzone są działania. Im bardziej obraz tego środowiska jest pełny, tym skuteczniej można wykorzystać posiadane zasoby.
Polecany artykuł:
Na przykład jeśli chodzi o dozór granicy państwowej czy obiektu infrastruktury krytycznej, mówimy o sensorach, środkach ochrony, wykrywania i oddziaływania. Jeśli chodzi o sensory optoelektroniczne BRO-S nie tylko poda ich najlepsze rozmieszczenie, biorąc pod uwagę martwe strefy wynikające z ukształtowywania terenu czy zabudowy. Wskaże też np. w jakim czasie i jak długo nasze kamery mogą zostać oślepione np. przez słońce znajdujące się nisko nad horyzontem, czy światło odbite od wody, jak bardzo zasięg widzenia ograniczy mgłą czy deszcz. Zaawansowane i samouczące się algorytmy pozwolą też ograniczyć zakłócenia sensorów radarowych czy sejsmiczny oraz tak rozmieścić urządzenia zakłócające sygnał sterujący dronami, aby zabezpieczyć obszar i nie ograniczyć zasięgu własnej łączności czy rozpoznania.
Firma Omnisys oferuje podobne rozwiązania dla planowania i organizacji różnego typu działań, w tym również optymalizacji systemów obrony powietrznej czy walki radioelektronicznej. Rozwiązania te są nie tylko skalowalne, ale również mogą zostać dostosowane do indywidualnych wymagań użytkownika.
Kiedy GPS nie działa, a powinien...
Zakłócanie sygnału GPS lub jego fałszowanie, czyli tak zwany „spoofing” to realne problemy, które pojawiają się nie tylko na froncie wojny ukraińskiej. Coraz częściej dotyczą działań rosyjskich systemów np. na Bałtyku i generalnie we Wschodniej Polsce. Jest to jeden z obszarów, w których z pomocą idzie firma AccuBeat. To znaczy, nie do końca. Jest to producent bardzo precyzyjnych urządzeń do pomiaru czasu, ale to właśnie synchronizacja sygnałów i pomiar czasu, to główne zasady działania GPS i innych rozwiązań służących do pozycjonowania.
Izraelski producent oferuje moduły które dzięki bardzo precyzyjnym zegarom rubidowych, opartych na pomiarze drgań struktur tego pierwiastka, są w stanie kontrolować synchronizację sygnałów i wykryć nieprawidłowości. Brzmi to może mało interesująco, ale zapewnia nie tylko bardzo dokładne pomiary czasu, co jest szczególnie istotne dla systemów zautomatyzowanych oraz analizy incydentów, dzięki synchronizacji pomiarów. Umożliwia również wykrycie nieprawidłowości i zmian w sygnale GPS/Galileo/GLONASS.
Dzięki temu można zidentyfikować i wyeliminować fałszywe sygnały, powodujące uzyskanie nieprawdziwych pomiarów pozycjonowania obiektów. Jest to istotne zarówno w zwykłej nawigacji lądowej czy morskiej, jak też w tak kluczowych kwestiach jak wyznaczanie dla systemów artyleryjskich parametrów do otwarcia ognia, czy też celów powietrznych podczas ich śledzenia i eliminacji przez złożone systemu sieciocentryczne.
Łączność w warunkach walki elektronicznej
Kolejna obecna na wydarzeniu firma to Creomagic, który istnieje od 10 lat i oferuje rozwiązania łączności szerokopasmowej, zapewniające niską wykrywalność, wysoką wydajność oraz odporność na środki walki elektronicznej. Jest to system oparty na radiach definiowanych softwarowo (SDR) i tworzeniu Mobile Ad-Hoc Networks (MANET) opartej na zasadzie plug and play.
Sercem koncepcji jest sieć CreoNet, która jest rozwiązaniem autorskim, opartym na technologiach AI, machine learning i skalowalnej sieci o wysokiej przepustowości, zapewniającą też dodatkowe zdolności, takie jak pozycjonowanie bez wykorzystania systemów GPS czy innych zewnętrznych sygnałów. W tym wypadku zaprezentowano koncepcję zoptymalizowaną dla ochrony granic, wykorzystującą różne środki łączności i rozwiązania takie jak aplikacja CreoApp, pozwalająca wykorzystać mobilne urządzenia do obsługi wielu funkcji oferowanych przez sieć CreoNet.
Aerostat konkurencją dla drona?
Bardzo duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja firmy RT, która oferuje ciekawą alternatywę dla dronów, zapewniająca wyniesienie ładunku na pułap do 1500 stóp, czyli około 500 metrów i jego długotrwałe funkcjonowanie. Mowa o aerostatach, czyli balonach na uwięzi. W Polsce dużo mówi się o programie Barbara, który dotyczy ogromnych, stacjonarnych aerostatów działających na znacznie większym pułapie.
Firma RT oferuje rodzinę aerostatów SkyStar, które zależnie od wersji, mogą przenosić ładunek o masie od 4 kg do 50 kg i pozostawać w powietrzu całymi dniami. Ograniczeniem ich funkcjonowania jest tylko dostarczenie energii do sensorów czy innych systemów elektronicznych wyniesionych w powietrze, oraz okresowa potrzeba uzupełniania helu.
Jest to rozwiązanie bardzo mobilne i zapewniające duże możliwości relokacji, gdyż aerostaty operują z platformy naziemnej umieszczonej na pojeździe terenowym lub przyczepie. Mieści ona wszystko, co jest potrzebne do autonomicznego funkcjonowania systemu przez 72 godziny. Największy model SkyStar 300 ma średnicę niemal 8 metrów, a od zatrzymania pojazdu do uniesienia się aerostatu potrzeba poniżej 30 minut. Najmniejszy SkyStar 100 osiąga pułap operacyjny w połowę tego czasu.
Zapewnia to możliwość szybkiego uzupełnienia sieci obserwacyjnej, czy też realizacje innego typu zadań, ponieważ oprócz dzienno-nocnych, stabilizowanych głowic optoelektronicznych, lista dostępnych podwieszeń jest bardzo szeroka. Obejmuje różnego typu sensory, w tym radary SAR< ale też środki rozpoznania lub walki radioelektronicznej, systemy zakłócające, antydronowe i wiele innych.
Tego typu aerostaty mogą być przydatne jako uzupełnienie „niższym piętrem” systemu Barbara, ale też do ochrony granic czy analizy i śledzenia przebiegu oraz skutków klęsk żywiołowych. Może również zapewnić powietrzną stację retransmisji dla łączności lub sterowania systemami bezzałogowymi. Zastosowań jest bardzo wiele, co zostało zauważone i docenione. Prezentacja tego systemu wzbudziła bardzo duże zainteresowanie zarówno przedstawicieli sil zbrojnych jak i służb mundurowych.
Obserwacja od granicy po czołgi
Ciekawe i kompleksowe było też to, co zaprezentowała firma ESC BAZ, będąca jednym z głównych dostawców systemów sensorów, przede wszystkim optoelektronicznych, dla sił zbrojnych i służb mundurowych Izraela. W kontekście tego spotkanie skoncentrowano się na systemach i elementach dozoru i obserwacji dla zabezpieczenia granic czy obiektów, ale w grę wchodził tu znacznie szerszy zakres rozwiązań. Od układów stabilizowanych i zautomatyzowanych głowic optoelektronicznych średniego i dalekiego zasięgu, działających w zakresie światła widzialnego i podczerwieni, po wyposażenie pojazdów.
Na jednym końcu spektrum są więc rozwiązania takie jak Giraffe, przeznaczona do obserwacji terenu na średnim i dalekim dystansie w dzień i nocą. Jest ona wyposażona w potężne obiektywy noktowizyjne i optyczne wysokiej rozdzielczości i dostosowana do współpracy z innymi sensorami, takimi jak radar. Na drugim krańcu są systemy AVIV 360 i AVIV Armored 360, przeznaczone dla pojazdów. Jak sama nazwa wskazuje, zapewniają one załodze dookolną obserwację w układzie panoramicznym, zarówno w dzień jak i nocą. Mogą być instalowane na różnego typu pojazdach, a wersja AVIV Armored jest przeznaczona dla pojazdów opancerzonych i stosowana m.in. na słynnych czołgach Merkava.
W ofercie ESC BAZ znajduje się wiele innych rozwiązań, takich jak systemy zakłócające, pojazdy obserwacyjne i mobilne stanowiska dowodzenia, ale też systemy wykrywające ukrytych przeciwników z wykorzystaniem m.in. sztucznej inteligencji oraz zdalnie sterowane moduły uzbrojenia różnego typu.
Od barier i bunkrów po przenośne oraz rozkładane schrony
Mifram to firma, którą zostawiłem sobie na koniec, ponieważ jej oferta jest dość specyficzna i odbiega od zainteresowań pozostałych izraelskich przedsiębiorstw, które zaprezentowały się w Warszawie. Jej oferta obejmuje bowiem, krótko rzecz ujmując – „bariery i infrastrukturę ochronną”, co nie brzmi może zbyt porywająco, ale robi wrażenie.
i
Mówimy tu o kompleksowym i indywidualnym podejściu do potrzeb. Klient chce np. klasyczne bariery chroniące przed ostrzałem, nie ma problemu, Milfram dostarczy taki prefabrykowany system. Dostarczy też w razie potrzeby mobilne, odporne na ostrzał i ładunki wybuchowe budki strażnicze, ale też bezpieczne pomieszczenia wybuchoodporne dla punktów kontrolnych czy sprawdzania bagażu.
Potrzebna wieża obserwacyjna? Na jak długo? Może być stała, może powstać z prefabrykatów, ale może tez być systemem unoszonym w ciągu paru minut z paki ciężarówki, jak system Mantis. Dodatkowo wszystkie one są kuloodporne. Zapewniają ochronę znajdującej się wewnątrz załodze również przed zagrożeniami chemicznymi czy biologicznymi, ale także przed upałem. Wymagany jest odporny na ostrzał budynek, mobilna zbrojownia, kontener czy hangar – takie rozwiązania też mają gotowe.
Firma dostarcza też różnego typu bariery i barykady, w tym również mobilne, które są w stanie np. zatrzymać zamachowca w pędzącym samochodzie. Nie mówimy tylko o stałych elementach, czy jakichś betonowych prefabrykatach, ale szybkich w rozstawieniu barierach MVB - Mobile Vehicle Barriers, zdolnych zatrzymać pojazd ciężarowy.
Ale na mnie największe wrażenie zrobiły dwa, dość unikalne rozwiązania. Jednym z nich jest ochrona przed dronami i rakietami jednego z izraelskich lotnisk wojskowych, które znajduje się bezpośrednio przy granicy ze Strefą Gazy. Dla zabezpieczenia startujących stamtąd maszyn i całej infrastruktury zbudowano wysokie ogrodzenie, które zapewnia bazie całkowicie bezpieczne funkcjonowanie.
Drugie, bardzo dziś potrzebne w Polsce rozwiązania, to różnego typu ukrycia i schrony, zapewniające ochronę przed wybuchem. Są to rozwiązania zarówno mobilne i skalowane,, łatwe do rozmieszczenia na terenie np. zakładu, osiedla czy elektrowni. Są też specjalne wzmocnienia chroniące budynki przed skutkami trafienia w dach bezpośrednio przez pocisk moździerzowy czy artyleryjski pod nazwą Sky Guard. Obie wymienione rodziny rozwiązań sprawdzono nie tylko w Izraelu, ale również są stosowane na Ukrainie.
Pewna interesującą wariacją takiego schronu w budynku jest Rescube – zabudowany w pomieszczeniu schron-kontener, który jest składany. W bardzo krótkim czasie, nawet jedna osoba, jest w stanie rozłożyć Rescube i ukryć się w środku. Jest to ciekawe rozwiązanie w warunkach podwyższonego zagrożenia, szczególnie dla zakładów pracy i instytucji, które mogą stać się celem ostrzału. Zapewnia pewien poziom ochrony nie tylko przed wybuchem czy ostrzałem, ale też przed skutkami zawalenia się pomieszczenia, nie wymagając znacznej ingerencji w strukturę budynku.
Podsumowując, Izraelskie firmy zaprezentowały pewien przekrój swoich możliwości, bynajmniej nie wyczerpując tematów. Spotkały się też z dużym zainteresowaniem ze strony wojska i służb mundurowych. Co ważne, na poziomie, na którym podejmowanie są decyzje i wypracowywane pewne systemowe rozwiązania, co jest zawsze ważnym czynnikiem. Mamy nadzieję, że Portal Obronny będzie miał częściej okazję do organizacji tego typu konfrontacji potrzeb i możliwości ich zagospodarowania.
