Tajwan zainteresowany samolotami Rafale. Czy Francja zaryzykuje gniew Chin, by sprzedać myśliwce?

• Tajwan, pod presją Chin, wyraża zainteresowanie zakupem francuskich myśliwców Rafale, aby zastąpić starzejące się Mirage 2000.
• Dassault Aviation potwierdza chęć Tajwanu, lecz ostateczna decyzja należy do rządu Francji, który musi zważyć delikatne relacje z Pekinem.
• Utrzymanie obecnej floty Mirage 2000 staje się kosztowne i problematyczne, co zmusza Tajwan do poszukiwania nowoczesnych następców.
• Czy Francja zaryzykuje gniew Chin, sprzedając Tajwanowi Rafale, czy Taipei zdecyduje się na inne rozwiązania, takie jak dodatkowe F-16?

Tajwan od lat zmaga się z presją ze strony Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (PLA) w tym kontekście Taipei coraz śmielej spogląda na zaawansowane technologie wojskowe, w tym francuskie myśliwce. Według Érica Trappiera, prezesa Dassault Aviation, Tajwan jasno sygnalizuje zainteresowanie modelem Rafale jako następcą dla swojej floty Mirage 2000-5. "Doskonale wiecie, czego chcą Tajwańczycy. Chcą Rafale. Ale to nie zależy ode mnie. Nie twierdzę, że sprzedaż Tajwanowi jest dobrym pomysłem. Nie jest to moja odpowiedzialność, ale państwa” – stwierdził prezes Dassault Aviation podczas przesłuchania w Zgromadzeniu Narodowym 24 września 2025 roku. Podkreślił jednak, że ostateczna decyzja należy do francuskiego rządu, zważywszy na delikatne relacje z Pekinem. W 2020 roku kontrakt o wartości 24 milionów euro przyznany przez Tajpej francuskiej firmie na instalację wyrzutni wabików na pokładach fregat typu La Fayette wywołał ostrą reakcję w Pekinie.

Historia nabycia Mirage 2000 przez Tajwan sięga końca lat 90. XX wieku. USA początkowo odmawiały sprzedaży F-16, ale w 1992 prezydent George H.W. Bush ostatecznie zatwierdził sprzedaż 150 F-16A/B. Jednak by uniknąć uzależnienia od jednego dostawcy w 1992 roku, w ramach dywersyfikacji dostaw uzbrojenia Tajwan podpisał umowę z Francją na zakup 48 myśliwców Mirage 2000-5EI i 2000-5DI. Transakcja, warta wówczas 20 miliardów franków (ok. 3 mld euro), miała wzmocnić powietrzną obronę wyspy. Samoloty te, wyposażone w zaawansowane radary i pociski Mica, weszły do służby w 1998 roku, stanowiąc filar 2. Skrzydła Taktycznych Myśliwców w bazie Hsinchu. Mimo wieku pozostają nadal w służbie i są bardzo dobrze oceniane, ale ich utrzymanie staje się coraz trudniejsze, ponieważ części zamienne są coraz rzadsze, a presja operacyjna ze strony Chin wymusza modernizację.

Modernizacje Mirage 2000-5 były ciągłe, ale kosztowne. W 2024 roku Tajwan wydał 300 mln euro na części do silników M53-P2 od Safran, a w styczniu kolejne 340 mln USD na silniki i pociski Mica/Magic od MBDA. Mimo to, flota boryka się z problemami: dwa wypadki w 2022 roku podważyły pewność, a koszty utrzymania (28,5 tys. USD/godz. lotu) są najwyższe w ROCAF. W 2023 roku Tajwan zlecił Dassault ocenę przedłużenia życia maszyn z raportem do 2026 roku. Mimo to, starzenie się floty (średni wiek 28 lat) i malejąca dostępność części wymuszają zmianę.

Jak zaznacza Trappier, „mimo że dynamika przemysłowa w zakresie części zamiennych i napraw” samolotu Mirage 2000 „nieco spadła”, firma Dassault Aviation „doskonale zapewnia wsparcie” dla tajwańskich samolotów. „Jest to nieco trudniejsze niż wcześniej, ale radzimy sobie bardzo dobrze” – podkreślił.

Próby pozyskania Rafale nie są nowe. Już w 2000 roku Tajwan negocjował 30-60 maszyn, ale transakcja utknęła po wizycie przewodniczącego ChRL Jianga Zmina – Francja dała gwarancje Pekinowi, że nie sprzeda samolotu. W 2019 i 2020 roku oferta na 66 Rafale (z opcją na więcej) znów fiaskiem się skończyła, Chiny groziły sankcjami, a Paryż, dbając o rynek chiński (w tym cywilne kontrakty Airbusa), wstrzymał negocjacje. 

Flota powietrzna Tajwanu to mieszanka nowoczesnych i starszych maszyn, licząca około 400 bojowych samolotów. Tajwan posiada około 140 samolotów F-16A/B zmodernizowanych do standardu F-16V, 56 Mirage 2000-5, 129 F-CK-1 Ching-Kuo – indigenous myśliwiec produkowany lokalnie, 20-30  F-5E/F Tiger II, używane głównie do szkolenia i misji pomocniczych, stopniowo wycofywane. Rafale, z jego wszechstronnością i dobrymi opiniami w krajach jak Indie czy Grecja, idealnie wpasowałby się w tę lukę. Przejście z Mirage na Rafale to trend globalny – podkreśla Trappier, wskazując, że inne kraje, które obecnie korzystają z Mirage 2000, rozważają przejście na Rafale: Indie, Katar, Egipt, Grecja, Zjednoczone Emiraty Arabskie itd.

Czy Francja zaryzykuje sprzedaż samolotów drażniąc Chiny? To pytanie otwarte, ale sygnały z Dassault sugerują, że drzwi są uchylone. Według informacji przekazanych przez źródła bliskie Dassault Aviation na które powołuje się serwis Avion-chasse.fr toczą się wstępne rozmowy na temat ewentualnej sprzedaży samolotu Rafale Tajwanowi. Rozmowy te pozostają jednak na etapie nieformalnym i nie obejmują jeszcze oficjalnych negocjacji, ale podkreślają, że francuski producent ocenia wykonalność takiej operacji. Warto tutaj wspomnieć, że Chiny po konflikcie między Indiami i Pakistanem w maju, przeprowadziły operację dezinformacyjną przeciwko skuteczności francuskich samolotów Rafale.

Można jednak sądzić, że póki będzie możliwość wsparcia Mirage 2000 Tajwan jak i Francja będą te samoloty utrzymywać jak najdłużej. Można jednak sądzić, że predzej Tajwan dokupi kolejne F-16 może nie nowe, ale np. używane od USA, ponieważ kolejka na nowe F-16 jest bardzo długa. Dopiero w marcu bieżącego roku, dokonano przekazania pierwszego samolotu F-16C/D Block 70 dla Republiki Chińskiej w fabryce Lockheed Martin w Greenville w Karolinie Południowej. Opóźnienia w dostawach były związane z opóźnieniami w łańcuchach dostaw z powodu pandemii COVID-19, ale także opóźnień związanych z przeniesieniem linii produkcyjnej F-16 z Fort Worth do Greenville (co opóźniło termin o co najmniej dwa lata). Republika Chińska zamówiła 66 nowych F-16C/D Block 70.

Mirage 2000-5EI (Export Interceptor) to jednomiejscowy myśliwiec wielozadaniowy zakupiony przez Tajwan w 1992 roku od Dassault Aviation, przeznaczony do przechwytywania, walki powietrznej i ataków naziemnych. Ma 14,36 m długości, rozpiętość skrzydeł 9,13 m, masę startową do 17 000 kg. Napędzany silnikiem SNECMA M53-P2 (ciąg 95,1 kN z dopalaniem), osiąga prędkość Mach 2,2 i zasięg do 3 335 km z dodatkowymi zbiornikami. Wyposażony w radar Thomson-CSF RDY do śledzenia wielu celów, zaawansowaną awionikę, szklany kokpit i systemy samoobrony (jamming, flary). Uzbrojenie obejmuje dwa działka DEFA 554 kal. 30 mm, pociski MICA i Magic II oraz bomby kierowane.

Mirage 2000-5DI (Dual Instruction) to dwumiejscowy wariant szkolno-bojowy, różniący się głównie obecnością drugiego fotela dla instruktora. Ma podobne parametry, ale z ograniczonym uzbrojeniem z powodu dodatkowego kokpitu. Służy głównie do szkolenia pilotów, choć zachowuje zdolności bojowe.