- USA przedstawiły projekt gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy, mający na celu określenie warunków rozejmu z Rosją.
- Dokument ma zapewniać ochronę wzorowaną na artykule 5 Traktatu Północnoatlantyckiego i został przekazany Ukraińcom wraz z 28-punktowym planem pokojowym.
- Zapisy projektu budzą kontrowersje i są interpretowane jako potencjalna kapitulacja Ukrainy.
Kluczowe założenia amerykańskich gwarancji bezpieczeństwa
Projekt gwarancji bezpieczeństwa, ujawniony przez portal Axios, stanowi ramowe zasady określające warunki rozejmu między Ukrainą a Federacją Rosyjską. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa Ukrainie w oparciu o zasady zbliżone do artykułu 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, dostosowane do specyfiki obecnego konfliktu oraz interesów Stanów Zjednoczonych i ich europejskich partnerów.
Zgodnie z pierwszym punktem dokumentu, „USA potwierdzają, że znaczący, celowy i długotrwały atak zbrojny Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy przez uzgodnioną linię zawieszenia broni będzie uważany za atak zagrażający pokojowi i bezpieczeństwu wspólnoty transatlantyckiej”. W przypadku takiego ataku, prezydent Stanów Zjednoczonych, po konsultacjach z Ukrainą, NATO i partnerami europejskimi, ma określić niezbędne środki do przywrócenia bezpieczeństwa. Środki te mogą obejmować pomoc sił zbrojnych, wywiadowczą i logistyczną, a także działania gospodarcze i dyplomatyczne. Każde domniemane naruszenie ma być analizowane przez wspólny mechanizm oceny z NATO i Ukrainą.
Rola europejskich partnerów i czas trwania porozumienia
Projekt gwarancji bezpieczeństwa podkreśla również rolę państw członkowskich NATO w zapewnieniu stabilności. Jak czytamy w dokumencie, „Członkowie NATO, w tym Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Polska i Finlandia, potwierdzają, że bezpieczeństwo Ukrainy jest integralną częścią stabilności europejskiej i zobowiązują się do działania w porozumieniu ze Stanami Zjednoczonymi w odpowiedzi na działanie zakwalifikowane jako naruszenie, co zapewni jednolitą i wiarygodną postawę odstraszającą”. To zobowiązanie ma na celu wzmocnienie odstraszania i zapewnienie skoordynowanej odpowiedzi na ewentualne agresywne działania.
Niniejsze zasady ramowe wchodzą w życie z chwilą podpisania i mają obowiązywać przez dziesięć lat, z możliwością przedłużenia za obopólną zgodą stron. Nadzór nad ich przestrzeganiem będzie sprawować Wspólna Komisja Monitorująca, kierowana przez partnerów europejskich z udziałem Stanów Zjednoczonych. Dokument ma zostać podpisany przez Ukrainę, Federację Rosyjską, Stany Zjednoczone Ameryki, Unię Europejską i NATO, co podkreśla szeroki zakres zaangażowania międzynarodowego w jego realizację.
Kontekst i znaczenie projektu dla przyszłości Ukrainy
Publikacja pełnego tekstu projektu gwarancji bezpieczeństwa przez portal Axios rzuca światło na zakulisowe negocjacje i propozycje mające na celu zakończenie konfliktu na Ukrainie. Wraz z 28-punktowym planem pokojowym, dokument ten stanowi próbę stworzenia trwałej podstawy dla przyszłego bezpieczeństwa regionu. Kluczowe znaczenie ma tu zaangażowanie tak wielu stron, co ma świadczyć o determinacji w dążeniu do stabilizacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że już teraz 28-punktowy plan pokojowy budzi wiele wątpliwości. Mówi się nawet, że jego wdrożenie oznaczałoby kapitulację Ukrainy.
Jak zauważył Piotr Miedziński, redaktor Portalu Obronnego: „Dokument Trumpa, który wyciekł 20 listopada 2025, to nie plan pokojowy, lecz akt kapitulacji pisany w Waszyngtonie, oklaskiwany wyłącznie na Kremlu. Po lekturze trudno oprzeć się wrażeniu, że mamy do czynienia z historycznym déjà vu, tylko zamiast Sudetów na stole leżą tereny na wschodzie Ukrainy i jej przyszłość, która nie rysuje się w kolorowych barwach”.
