- Silniki Pratt & Whitney F100 i F135 zapewniają przewagę w powietrzu 14 europejskim państwom.
- F100, napędzający F-16 od 50 lat, i F135, serce F-35, są kluczowe dla sił powietrznych.
- Polska, dzięki zakładom Pratt & Whitney w Rzeszowie, ma swój udział w produkcji tych zaawansowanych technologicznie napędów.
- Jakie innowacje kryją się za niezawodnością i potęgą tych silników?
Pięćdziesiąt lat temu silnik Pratt & Whitney F100 napędzał myśliwiec F-16 podczas jego pierwszego lotu. Bazując na swoim doświadczeniu jako pilota F-16 nie mam wątpliwości, w jak dużym stopniu skokowy wzrost mocy, wydajności i niezawodności silnika zmienił reguły gry, jeśli chodzi o przewagę w powietrzu – współczynnik ciągu do ciężaru tego napędu był aż o 50 procent wyższy w porównaniu z jego poprzednikiem. Stało się wówczas oczywiste, że silnik ten jest najlepszym wyborem dla nas i naszych sojuszników. Dziś znajduje się on na służbie w siłach powietrznych ponad 23 państw, napędzając zarówno floty samolotów F-16, jak i F-15.
W obecnych silnikach F100 stosuje się wypróbowane w warunkach bojowych technologie piątej generacji, takie jak najnowocześniejszy cyfrowy układ sterowania elektronicznego, zaawansowane powłoki termiczne, ulepszony system chłodzenia turbiny oraz funkcje prognostyczne. Dzięki temu F100 to napęd, któremu można w pełni zaufać i który może pochwalić się pokaźnym doświadczeniem operacyjnym. Silnik F100 ma już na koncie ponad 30 milionów godzin nalotu, czyli prawie trzy razy tyle, co inne silniki czwartej generacji stosowane w myśliwcach.
Chociaż aktualnie silniki F100 produkowane są w Middletown w stanie Connecticut, egzemplarze napędzające polską flotę samolotów F-16 zostały wyprodukowane w zakładach Pratt & Whitney w Rzeszowie. Obecnie, prawie 20 lat później, zakłady te wytwarzają struktury statyczne do silników F100, a także kluczowe części wirujące do nowych silników F100 oraz jednostek wykorzystywanych przez użytkowników na całym świecie.
Firma Pratt & Whitney dokonała również prawdziwego skoku technologicznego w zakresie napędów piątej generacji do samolotów F-22 i F-35, czyli najwyższej klasy „niewidzialnych” myśliwców. Obecnie w programie F-35 uczestniczy 19 partnerów na całym świecie. Silnik F135 oferuje niemal 180 kN ciągu, bezkonkurencyjnie niską wykrywalność oraz najnowocześniejszy zintegrowany, adaptacyjny układ sterowania, dzięki czemu samoloty F-35 mogą z powodzeniem wypełniać najważniejsze powierzane im zadania. Za sprawą doskonale rozwiniętej globalnej bazy przemysłowej silnik F135 zapewniać będzie przewagę operacyjną przy niezwykle niskich kosztach utrzymania jeszcze przez długie lata.
Podobnie jak napęd F100 także silnik F135 jest nieustannie rozwijany. Pakiet modernizacyjny silnika F135 znany jako Engine Core Upgrade obejmuje technologie nowej generacji zapewniające wysoką trwałość i wydajność niezbędną do pełnego wykorzystania możliwości samolotów F-35 w wersji Block 4 i wersjach późniejszych. W pakiet ten można w łatwy sposób wyposażyć wszystkie warianty silnika, a jednocześnie daje on użytkownikom F-35 wszystko, co niezbędne, aby podejmować najbardziej wymagające misje. Szerokie doświadczenie Pratt & Whitney w zakresie produkcji napędów F135 – firma dostarczyła już bowiem ponad 1 300 tych silników ze wskaźnikiem zdolności wykonywania zadań wynoszącym ponad 94% – gwarantuje, że myśliwiec F-35 cechuje się wysoką trwałością eksploatacyjną i może być w służbie przez długie lata.
Polecany artykuł:
"Jako szef działu zintegrowanych rozwiązań w zakresie silników wojskowych w Pratt & Whitney mam zaszczyt pracować z zespołem pełnych zaangażowania i pomysłowości ludzi tworzących silniki dla naszego wojska i międzynarodowych partnerów, których celem jest obrona wolnego świata. Już od powstania firmy Pratt & Whitney sto lat temu, inżynierowie opracowują innowacyjne rozwiązania do najnowocześniejszych i najbardziej niezawodnych silników, z których ponad 7 500 znajduje się dziś w służbie, w siłach zbrojnych ponad 34 państw na całym świecie. Silniki F100 i F135 mają już na koncie odpowiednio 30 milionów i milion godzin nalotu i udowodniły, że zaliczają się do najbezpieczniejszych, najefektywniejszych i najbardziej bezawaryjnych napędów stosowanych obecnie w myśliwcach. Od czwartej aż po piątą generację układów napędowych – Pratt & Whitney nieustannie dąży do zwiększania możliwości zaawansowanych technologicznie samolotów, których zadaniem jest latać, walczyć i zwyciężać".
Autorem powyższej wypowiedzi jest Steven M. Shepro, wiceprezes ds. zintegrowanych rozwiązań w zakresie silników wojskowych w Pratt & Whitney. W przeszłości służył w Siłach Powietrznych USA w stopniu generała porucznika i był pilotem F-16. Pełniąc funkcję szefa międzynarodowych programów w zespole ds. stosunków międzynarodowych sekretarza Sił Powietrznych, Gen. Shepro zajmował się polskim programem F-16.
