- Polska robi strategiczny krok w wyścigu kosmicznym, za 14,6 mln zł realizowany jest projektu satelity SPARK.
- SPARK to polska platforma orbitalna, która pozwoli testować technologie w kosmosie, wzmacniając krajowe kompetencje.
- Projekt, realizowany przez Łukasiewicz, ma wynieść satelitę na orbitę w 2027 roku.
- Jakie konkretnie polskie technologie zostaną przetestowane na orbicie i co to oznacza dla przyszłości polskiego sektora kosmicznego?
„Nie chcemy brać tylko, udziału w tym wyścigu kosmicznym, bo my w nim już jesteśmy. Przez projekt SPARK zyskamy niezależne kompetencje w sektorze kosmicznym. To po pierwsze potwierdzenie, że nasze rozwiązania działają również w przestrzeni kosmicznej. Szansa dla naukowców, inżynierów, studentów, ale również dla polskich firm i wzmocnienie polskiej pozycji w obszarze innowacji i nowoczesnej technologii” – wyjaśnił Marcin Kulasek, odpowiadając na pytanie, czego oczekuje jako minister polskiego rządu.
Projekt satelity SPARK co prawda nie jest inicjatywą komercyjną, ale platformą badawczą dla rozwiązań opracowanych przez polskich naukowców. Platformą, która przetestuje te rozwiązania w warunkach kosmicznych. Ale otwiera to szersze perspektywy rozwoju tej gałęzi nauki i przemysłu. SPARK to wspólne przedsięwzięcie Sieci Badawczej Łukasiewicz, do którego zostały wyznaczone trzy instytuty: Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa (lider projektu), Łukasiewicz – Instytut Metali Nieżelaznych oraz Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP.
Projekt jest ten jest elementem strategii przyjętej przez Sieć Badawczą Łukasiewicz, która zakłada m.in.: rozwój projektów podwójnego zastosowania (tak zwanych dual-use, czyli cywilnego i wojskowego,) oraz budowę krajowych kompetencji kosmicznych.
„Sieć Badawcza Łukasiewicz ma szansę stać się motorem napędowym polskiego sektora kosmicznego dzięki kompetencjom budowanym w instytutach Sieci, tak jak tutaj, w Łukasiewicz – ILOT, liderze naszego konsorcjum w tym projekcie” – podkreślał prezes Centrum Łukasiewicz dr Hubert Cichocki. - „Instytut posiada m.in. laboratoria do integracji satelitów i własny segment naziemny wraz z centrum przetwarzania danych. Zależy nam na wykorzystaniu istniejącego potencjału Sieci Badawczej Łukasiewicz w maksymalnym stopniu”. Jak wyjaśnił, satelita badawczy SPARK pozwoli prowadzić badania i testy komponentów opracowanych w Polsce, w tym systemów awionicznych, źródeł zasilania, komputerów pokładowych oraz rozwiązań komunikacyjnych.
„Ten projekt zbiera kompetencje, które zdobywaliśmy przez lata w obszarze technologii kosmicznych. SPARK koncentruje się na praktycznym rozwoju inżynierii satelitarnej, obejmując pełen cykl życia misji: od fazy koncepcyjnej i projektowania elementów platformy, przez integrację i testy środowiskowe, aż po operacyjną eksploatację satelity na orbicie” – zwrócił uwagę dr hab. inż. Cezary Szczepański, dyrektor Łukasiewicz – ILOT.
Satelita SPARK będzie np. wyposażony w modułowy komputer pokładowy bazujący na doświadczeniach z OBC-K1, który został opracowany w Łukasiewicz – ILOT i sprawdzony podczas historycznego lotu rakiety ILR-33 BURSZTYN 2K, która w 2024 roku osiągnęła pułap 101 km i przekroczyła linię kosmosu.
Projekt realizowany będzie przez 30 miesięcy. Etapy obejmują: analizę trendów, projektowanie platformy, testy środowiskowe i funkcjonalne, a zwieńczeniem tych wysiłków ma być wyniesienie satelity SPARK na orbitę w III kwartale 2027 roku. Obecnie nie wybrano jeszcze operatora, który wyniesie polskiego satelitę na orbitę, gdyż zależy to od ofert, dostępnych slotów i innych czynników, które w tej chwili nie są łatwe do przewidzenia.
Cały projekt ma kosztować 14,6 mln zł. Są to środki, które konsorcjum instytutów otrzyma w ramach Zadania Zleconego Prezesa Centrum Łukasiewicz. Jest to jeden z instrumentów finansowania dostępnego w tej organizacji. Należy dodać, ze są to środki własne Sieci Łukasiewicz. Jest to część szerszych wysiłków organizacji, przede wszystkim w ramach Instytutu Lotnictwa, Łukasiewczi – ILOT. Jak wyjaśnił dyrektor Szczepański - „Budujemy laboratorium kosmiczne, w którym będzie można przeprowadzać różnorodne badania. Chcemy, aby w niedalekiej przyszłości nasze satelity umożliwiły polskim uczelniom, instytutom i przedsiębiorstwom prowadzenie eksperymentów w warunkach mikrograwitacji. Umożliwi to realizację procesów niewykonalnych lub bardzo kosztownych na Ziemi”.
SPARK to także odpowiedź na potrzeby Krajowego Programu Kosmicznego oraz Polskiej Strategii Kosmicznej. Dzięki realizacji projektu polskie technologie zyskają tzw. flight heritage – potwierdzenie działania w warunkach orbitalnych, co znacząco zwiększy ich wiarygodność i potencjał eksportowy.
Wpisuje się to w globalny trend przechodzenia od tradycyjnego przemysłu kosmicznego do dynamicznie rozwijającej się gospodarki kosmicznej, w której przestrzeń kosmiczna staje się integralnym elementem nowoczesnych łańcuchów dostaw, technologii oraz produkcji. Jego efektem będzie umieszczenie na orbicie okołoziemskiej polskiego satelity badawczego klasy CubeSat 3U, umożliwiającego testowanie polskich technologii w warunkach kosmicznych.
