Spis treści
- Trump gotowy sprzedać Turcji F-35 pod warunkiem
- Izrael chce powstrzymać sprzedaż F-35 Turcji
- Rubio sojusznik Izraela przeciwko Turcji
- Czy Izrael powstrzyma sprzedaż F-35 Turcji?
Trump gotowy sprzedać Turcji F-35 pod warunkiem
W marcu bieżącego roku Fox News poinformował, że USA Donald Trump, po rozmowie z prezydentem Turcji Recepem Tayyipem Erdoganem, rozważa zniesienie sankcji nałożonych na Ankarę i sprzedaż jej samolotów F-35 - pod warunkiem że Turcja "unieruchomi" rosyjskie systemy obrony powietrznej S-400. Według słów ministra obrony Turcji Yasara Gulera z marca, Turcja nadal dąży do powrotu do programu F-35, nazywając pierwotne wykluczenie „niesprawiedliwym”, biorąc pod uwagę jej wkład jako partnera.
Niedawno, podczas cotygodniowej konferencji prasowej, rzecznik tureckiego Ministerstwa Obrony, kontradmirał Zeki Akturk, oświadczył, że w razie zniesienia sankcji CATSAA przeciwko Turcji, możliwe będzie ponowne skupienie się na procesie zakupu samolotów F-35.
Akturk zauważył, że wcześniej oświadczyli i nadal twierdzą, iż zniesienie sankcji prawdopodobnie znacznie wzmocni współpracę obronną między Turcją a Stanami Zjednoczonymi.
„Mówiliśmy od samego początku, że sankcje CATSAA są bezprawne. Wielokrotnie podkreślaliśmy, że nie jest słuszne, aby kraj sojuszniczy nakładał sankcje na inny kraj sojuszniczy. Mówiliśmy i mówimy, że jeśli sankcje CATSAA zostaną zniesione, rozważymy również powrót do procesu zamówień F-35. Jeśli sankcje CATSAA zostaną zniesione, uważamy, że dynamika współpracy ze Stanami Zjednoczonymi w przemyśle zbrojeniowym oraz kwestiach obronności i bezpieczeństwa wzrośnie” – powiedział rzecznik Ministerstwa Obrony.
Prawdopodobnie o sprzedaży F-35 Turcji będzie rozmowa Erdogana w Waszyngtonie z Trumpem, która jest zaplanowana w niedalekiej przyszłości. Jedak na drodze planów USA, jaki i Turcji, ws. F-35 może stanąć Izrael.
Izrael chce powstrzymać sprzedaż F-35 Turcji
Według informacji podanych przed brytyjski portal Middle East Eye, który powołuje się na trzy osoby zaznajomione ze sprawą, premier Izraela Benjamin Netanjahu lobbował w USA przeciwko sprzedaży F-35 Turcji. Netanjahu poruszał tę kwestię w swoich rozmowach z sekretarzem stanu Marco Rubio na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy (marcu i kwietniu - w tym podczas rozmowy, która miała miejsce przed spotkaniem Rubia ze swoim tureckim odpowiednikiem, Hakanem Fidanem, w Waszyngtonie 25 marca).
Netanjahuw rozmowach powołuje się na obawy dotyczące rosnących wpływów Ankary w Syrii. Rywalizacja między Izraelem a Turcją zaostrza się w Syrii, w zeszłym tygodniu Izrael zbombardował trzy bazy wojskowe w tym kraju — w tym syryjską bazę lotniczą Tiyas, znaną również jako T4. Ataki rozpoczęły się, gdy Izrael wykorzystał wąską okazję, aby uderzyć w bazy, zanim Turcja mogła tam rozmieścić swoje siły. Turcja obecnie instaluje system obrony powietrznej typu Hisar w T4. Kontrola nad tymi bazami jest częścią oczekującego paktu obronnego, który Ankara negocjuje z Damaszkiem od grudnia, na mocy którego Turcja zapewniłaby osłonę powietrzną i ochronę militarną nowemu rządowi Syrii, który obecnie nie ma funkcjonującej armii.
To rosnące napięcie miało doprowadzić do tego, że 8 kwietnia USA Donald Trump zaoferował mediację między Izraelem a Turcją podczas wizyty Netanjahu w Białym Domu. Trump powiedział premierowi Izraela: „Myślę, że możemy rozwiązać każdy problem, jaki masz z Turcją, o ile jesteś rozsądny, musisz być rozsądny”.
Netanjahu miał prywatnie powiedzieć w rozmowach z Rubio, że będzie naciskał Trumpa przeciwko sprzedaży F-35, ale jeszcze nie rozmawiał z nim na ten temat. Obecnie nie ma informacji, czy Trump i Netanjahu w czasie spotkania w Białym Domu omawiali sprzedaż F-35 Turcji. Izraelski przywódca spotka się z Trumpem w Białym Domu w poniedziałek (7 kwietnia), podczas swojej drugiej wizyty w tym roku.
Rubio sojusznik Izraela przeciwko Turcji
Netanjahu i jego doradcy postrzegają Rubio jako silnego sojusznika w próbach powstrzymania Turcji przed nabyciem F-35, powiedzieli zachodni urzędnicy portalowi MEE.
Jak przypomina portal, Rubio jest jednym z czołowych tureckich jastrzębi w gabinecie Trumpa. Był jednym z niewielu amerykańskich urzędników, którzy wyrazili zaniepokojenie aresztowaniem 19 marca burmistrza Stambułu, Ekrema Imamoglu. Uwięzienie Imamoglu, głównego rywala tureckiego prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana, wywołało masowe protesty w Turcji. Poza tym Kiedy Rubio był senatorem republikańskim, szczególnie interesował się wschodnim regionem Morza Śródziemnego. Przepchnął wtedy ustawę mającą na celu promowanie współpracy w zakresie bezpieczeństwa i energii między Grecją, Cyprem i Izraelem. Rubio jest także współautorem ustawy o partnerstwie w zakresie bezpieczeństwa i energii w regionie Morza Śródziemnego z 2019 r., która zezwoliła na zagraniczne finansowanie wojskowe dla Grecji i zniosła zakaz sprzedaży broni do Republiki Cypryjskiej.
Czy Izrael powstrzyma sprzedaż F-35 Turcji?
Według portalu powołującego się na źródło z Ankary, choć Turcy są świadomi lobbingu Netanjahu, nie wierzą, że może on wiele zrobić. Wysoki rangą turecki urzędnik powiedział MEE, że administracja Trumpa nie wyraziła żadnych zmian w sprawie F-35 jak na razie.
i
„Netanjahu może jedynie zażądać od Trumpa sprzedaży większej liczby F-35 do Izraela, być może podwajając ilość, którą Turcja może kupić” - powiedziało źródło zaznajomione z tą sprawą. „Nie można powiedzieć Trumpowi, by nie dokonywał tej sprzedaży” – dodało źródło.
USA i Izrael mają długoletnie porozumienie, które stanowi, że sprzęt wojskowy USA dostarczany Izraelowi musi być „lepszy pod względem możliwości” w porównaniu do tego sprzedawanego sąsiadom Izraela. Oznacza to zasadniczo, że sprzedaż broni USA w regionie Bliskiego Wschodu nie może zagrozić „jakościowej przewadze militarnej” Izraela. Obecnie Izrael jest jedynym operatorem F-35 na całym Bliskim Wschodzie. Jednak może się to zmienić jeśli Turcja i USA się dogadają ws. S-400 oraz jeżeli Arabia Saudyjska nadal będzie gotowa zakupić F-35 choć spore szanse ma wejście w projekt tureckiego samolotu KAAN na oku jest także projekt Włoch, Wielkiej Brytanii i Japonii GCAP (Global Combat Air Program).
