Zmiana na stanowisku Naczelnego Dowódcy Sił NATO. Grynkewich zastępuje Cavoli

W ceremonii zmiany dowództwa, która odbyła się w Kwaterze Głównej Naczelnych Sił Sojuszniczych w Europie (SHAPE) w Mons w Belgii, wziął udział sekretarz generalny NATO Mark Rutte.

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte wyraził uznanie dla generała Christophera Cavoli za jego kluczowy wkład w unowocześnienie systemu obrony zbiorowej Sojuszu oraz skuteczne działania w odpowiedzi na rosyjską inwazję na Ukrainę. Podkreślił zasługi Cavoli w umacnianiu obecności NATO na Morzu Bałtyckim, co miało na celu ochronę krytycznej infrastruktury podwodnej przed potencjalnymi zagrożeniami, a także za stworzenie nowego dowództwa NATO w Niemczech, wspierającego Ukrainę.

Rutte pochwalił Cavoli za jego honor i uczciwość, nazywając go wybitnym dowódcą SACEUR. Rutte powitał generała Alexusa Grynkewicha, doceniając jego bogate doświadczenie jako byłego pilota myśliwskiego i byłego dyrektora operacyjnego Połączonego Sztabu. Zaznaczył, że Grynkewich wnosi głęboką wiedzę na temat zagrożeń w przestrzeni powietrznej i innych dziedzinach, a także umiejętność realizacji priorytetów wojskowych w obliczu globalnych wyzwań.

Rutte wyraził pewność, że Grynkewich będzie kontynuował służbę z determinacją na miarę swoich poprzedników. Dowództwo Operacyjne Sił Sojuszniczych odpowiada za planowanie i przeprowadzanie operacji NATO. Generał Grynkewich jest 21. Naczelnym Dowódcą Sił Sojuszniczych w Europie (SACEUR), po generale Dwightcie D. Eisenhowerze, który jako pierwszy pełnił tę funkcję, a później został 34. prezydentem USA.

Rutte o rosnącej roli Europy i wsparciu dla Ukrainy

Holender podkreślił, że nowy najwyższy dowódca wojskowy NATO będzie miał kluczowe znaczenie w obliczu rosnącej odpowiedzialności Europy za zbiorową obronę. Rutte powiedział, że rozumie potrzebę USA, aby utrzymać własne zapasy broni, ale dodał, że liczy na elastyczność, by zapewnić Ukrainie dalsze otrzymywanie niezbędnego wsparcia wojskowego w wojnie obronnej z Rosją.

Nawiązanie do wstrzymania dostaw broni przez USA

Rutte odniósł się w ten sposób do doniesień mediów o wstrzymaniu przekazywania Ukrainie niektórych pocisków do systemów obrony powietrznej, co potwierdził Biały Dom.

"Całkowicie rozumiem, że Stany Zjednoczone chcą się upewnić, iż zapasy są na poziomie, który zapewni nam zbiorową obronę, której potrzebujemy" – powiedział Rutte, dodając, że "wszyscy liczymy na poziom elastyczności, aby zapewnić Ukrainie to, czego potrzebuje".

Kim jest generał Grynkewich?

Generał Alexus Gregory Grynkewich (pseudonim „Grynch”) to wysokiej rangi oficer Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Jest pierwszym oficerem w najnowszej historii, który objął te stanowiska, awansując bezpośrednio z rangi generała porucznika (trzygwiazdkowego) na generała (czterogwiazdkowego), co podkreśla jego wyjątkową karierę i znaczenie w strukturach wojskowych.

Jego zadaniem będzie kierowanie siłami NATO w obliczu trwającej wojny na Ukrainie, potencjalnych zagrożeń ze strony Rosji oraz zmieniającej się roli USA w Europie, w tym dyskusji o możliwej redukcji wojsk amerykańskich. Grynkewich wyraził przekonanie, że Ukraina może wygrać wojnę z Rosją, podkreślając determinację Ukraińców w obronie ojczyzny.

Grynkewich urodzony w 1971 Grynkewich jest Amerykaninem białoruskiego pochodzenia – jego pradziadek, Ilya Grynkewich, wyemigrował do USA w 1899 roku z Mińska, będącego wówczas częścią Imperium Rosyjskiego. Jego ojciec, Gregory Wayne Grynkewich (1949–2012), był naukowcem i wynalazcą. Alexus ukończył Akademię Sił Powietrznych USA w 1993 roku, uzyskując tytuł licencjata z historii wojskowości, a w 1994 roku zdobył tytuł magistra historii na Uniwersytecie Georgii. Jego dalsza edukacja obejmowała m.in. Squadron Officer School (1997), Air Command and Staff College (2003), Naval Postgraduate School (2006, magister nauk), Air War College (2006) oraz Joint Advanced Warfighting School (2010).

Grynkewich został mianowany podporucznikiem w 1993 roku i przeszedł szkolenie pilotażowe w bazach Vance (Oklahoma) i Luke (Arizona) w latach 1994–1996, uzyskując kwalifikacje pilota myśliwców F-16 Fighting Falcon i F-22 Raptor. Jako pilot dowódczy zgromadził ponad 2300 godzin lotów. Jego kariera obejmuje kluczowe stanowiska operacyjne i dowódcze:

• 1996–1999: Pilot F-16 i szef szkolenia eskadry w 18. Eskadrze Myśliwskiej, Eielson Air Force Base, Alaska.
• 1999–2001: Instruktor i dowódca lotu w 421. Eskadrze Myśliwskiej, Hill Air Force Base, Utah.
• 2002–2003: Instruktor i szef uzbrojenia w 80. Eskadrze Myśliwskiej, Kunsan Air Base, Korea Południowa.
• 2003–2005: Pilot testowy i instruktor F-16C oraz F-22A w 422. Eskadrze Testów i Oceny, później szef oceny F-22 w 53. Grupie Testów i Oceny oraz dyrektor operacji w 59. Eskadrze Testów i Oceny.
• 2008–2009: Dowódca 49. Eskadry Wsparcia Operacji.
• 2010–2012: Szef Działu Planowania w Dowództwie Europejskim USA (Stuttgart, Niemcy).
• 2012–2013: Zastępca dowódcy 57. Skrzydła, Nellis Air Force Base, Nevada.
• 2013–2015: Dowódca 53. Skrzydła, Eglin Air Force Base, Floryda.
• 2015–2016: Szef Działu Integracji Planowania Strategicznego w Pentagonie.
• 2017–2019: Zastępca Dyrektora ds. Operacji Globalnych w Połączonym Sztabie.
• 2019–2020: Zastępca Dowódcy ds. Operacji w Operacji Inherent Resolve (Irak i Lewant).
• 2020–2022: Dyrektor Operacji w Dowództwie Centralnym USA (CENTCOM), odpowiedzialny za planowanie operacji w 20 krajach Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej.
• 2022–2024: Dowódca 9. Armii Powietrznej (Air Forces Central), kierujący operacjami lotniczymi w 21 krajach regionu CENTCOM.
• 2024–2025: Dyrektor Operacji (J-3) w Połączonym Sztabie, gdzie nadzorował globalne operacje USA, w tym wsparcie dla Ukrainy w wojnie z Rosją oraz działania w Gazie i wobec rosnącej potęgi Chin.

Generał Christopher Gerard Cavoli

Urodzony we wrześniu 1964 roku w Würzburgu, w Niemczech Zachodnich, w rodzinie włosko-amerykańskiego oficera armii, Cavoli dorastał w miastach takich jak Rzym, Werona, Vicenza i Gießen, co wpłynęło na jego wielokulturowe doświadczenie i znajomość języków. Jest absolwentem Uniwersytetu Princeton (licencjat z biologii, 1987) oraz Uniwersytetu Yale (magisterium z studiów rosyjskich i wschodnioeuropejskich, 1997). Jako oficer spraw zagranicznych specjalizujący się w Eurazji, biegle posługuje się językami włoskim, rosyjskim i francuskim. Jego odznaczenia obejmują Combat Infantryman’s Badge, Ranger Tab oraz Master Parachutist’s Wings.

Cavoli został mianowany podporucznikiem piechoty w 1987 roku poprzez program ROTC. Jego kariera obejmuje służbę w USA, Europie i Azji, z kluczowymi stanowiskami dowódczymi i sztabowymi:

• Wczesna służba (1988–2001): Służył jako podporucznik w 3. Batalionie 325. Pułku Spadochronowego w Vicenzy (1988–1991), a następnie jako kapitan był instruktorem w Ranger School (1992–1994). W 1995 roku dołączył do programu oficerów spraw zagranicznych (Rosja), a w 1999 roku, jako major, pełnił funkcję szefa operacji przyszłych w 10. Dywizji Górskiej, uczestnicząc w misji w Bośni z siłami IFOR.
• Kunar i Afganistan (2005–2006): Jako podpułkownik dowodził 1. Batalionem 32. Pułku Piechoty w prowincji Kunar podczas wojny w Afganistanie, w ramach 3. Brygady Bojowej 10. Dywizji Górskiej.
• Stanowiska sztabowe (2001–2014): Służył jako dyrektor ds. Rosji w Połączonym Sztabie, zastępca asystenta wykonawczego przewodniczącego Kolegium Połączonych Szefów Sztabów oraz dyrektor grupy koordynacyjnej szefa sztabu armii. Był stypendystą National Defense University, George C. Marshall Center w Garmisch-Partenkirchen oraz Strategic Studies Group szefa sztabu armii.
• Dowództwo brygady i dywizji (2011–2016): W latach 2011–2012 był zastępcą dowódcy Regionalnego Dowództwa Zachód w Heracie (Afganistan). Następnie dowodził 3. Brygadą Bojową 1. Dywizji Pancernej, a od 2014 roku 7. Połączonym Wielonarodowym Dowództwem Szkoleniowym w Grafenwöhr (Niemcy). W 2016 roku objął dowództwo 25. Dywizji Piechoty na Hawajach, awansując na generała dywizji.
• Dowódca USAREUR i USAREUR-AF (2018–2022): Cavoli został dowódcą United States Army Europie (USAREUR) w styczniu 2018 roku, awansując na generała porucznika. Po konsolidacji dowództw w październiku 2020 roku, przejął także odpowiedzialność za operacje w Afryce jako dowódca United States Army Europe and Africa (USAREUR-AF). Kierował m.in. ćwiczeniami Defender-Europe 21, jednymi z największych manewrów NATO w Europie od dekad, przeprowadzonymi w ponad 30 obszarach szkoleniowych w krajach takich jak Estonia, Bułgaria, Rumunia i Kosowo, mimo pandemii COVID-19.
• Dowódca USEUCOM i SACEUR (2022–2025): 1 lipca 2022 roku Cavoli objął stanowisko dowódcy Dowództwa Europejskiego USA (USEUCOM), a 4 lipca 2022 roku został Naczelnym Dowódcą Sojuszniczym NATO w Europie (SACEUR), zastępując gen. Toda Woltersa. Jako SACEUR nadzorował reakcję NATO na wojnę na Ukrainie, wzmacniając wschodnią flankę Sojuszu i koordynując wsparcie dla Ukrainy. W 2023 roku zeznawał przed Kongresem USA, omawiając wyzwania bezpieczeństwa w Europie, w tym zagrożenie ze strony Rosji i potrzebę zwiększenia wydatków obronnych NATO. Podkreślał znaczenie interoperacyjności Sojuszu i utrzymania amerykańskiej obecności w Europie, zalecając w 2025 roku w Izbie Reprezentantów zachowanie obecnego poziomu wojsk USA w regionie.

Cavoli, jako SACEUR, odegrał kluczową rolę w koordynacji działań NATO w odpowiedzi na rosyjską inwazję na Ukrainę. W 2024 roku oceniał, że Rosja nie ma wystarczających sił do strategicznego przełomu w Charkowie, a w styczniu 2025 roku stwierdził, że Rosja nie dysponuje obecnie potencjałem do większych sukcesów na froncie. Jednocześnie, w rozmowie z „Der Spiegel” w 2024 roku, wyraził opinię, że rosyjska armia, mimo strat, może wyjść z wojny silniejsza dzięki nauce i doświadczeniu bojowemu, co wywołało dyskusje w mediach. W 2025 roku Cavoli podkreślał znaczenie infrastruktury przygotowywanej przez Polskę dla Brygadowej Grupy Bojowej NATO.