Takie plany są ambitne i, nie ukrywajmy, kosztowne. Ale pieniądze to nie wszystko. Jeszcze potrzeba wykwalifikowanych kadr do realizacji takiego planu. Trzeba je wykształcić. Tzw. pierwszy krok w tym kierunku poczyniła Wojskowa Akademia Techniczna. W tej uczelni ruszy, pierwszy w Polsce, kierunek studiów podyplomowych kształcący fachowców od przygotowania i eksploatacji schronów i miejsc ukrycia.
Wojskowa Akademia Techniczna reaguje na społeczne zainteresowanie
Schron i miejsce ukrycia to dwie różne konstrukcje. Schron zaprojektowano z myślą o długotrwałej ochronie przed różnymi rodzajami zagrożeń. Zbudowane są z solidnych materiałów, najczęściej z żelbetu. Wyposażone są we własne źródła wody, zapasy żywności, systemy filtracji powietrza itp.
Miejsce ukrycia to tymczasowo zaadaptowane pomieszczenia (np. piwnicy, podziemne garaże) oferujące częściową ochronę, np. przed bombardowaniem. Jeszcze jedno należy wyjaśnić: często cywile schrony nazywają bunkrami.
Bunkier zapewnia również długotrwałą ochronę, ale od schronu różni go to, że z takiej konstrukcji może być prowadzony ogień obronny.
Jeszcze nie do końca stworzono prawo, które ma uporządkować definicje i wytyczne dotyczące schronów – ich budowy, wymogów technicznych czy finansowania. Zainteresowanie „tematem” jest, więc WAT uruchamia podyplomowe studia.
– Są przeznaczone dla osób, które zajmują się przygotowaniem, projektowaniem, utrzymaniem bądź planowaniem tego typu obiektów w systemie ochrony ludności w Polsce. Zajęcia prowadzone będą przez ekspertów Polskiej Szkoły Fortyfikacji. Program studiów umożliwia zapoznanie się z praktycznymi i teoretycznymi aspektami funkcjonowania obiektów ochronnych wykorzystywanych na szczeblu administracji państwowej, samorządowej oraz prywatnej – wyjaśnia agencji Newseria ppłk dr inż. Bartłomiej Pieńko z Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT.
Studenci nowego kierunku będą zgłębiali m.in.: podstawy funkcjonowania obiektów ochronnych, rozwiązania funkcjonalne i przestrzenne schronów i ukryć, wzmacnianie konstrukcji budowlanych, bezpieczeństwo i ochrona ppoż. w budynkach ochronnych, ale też współczesne zagrożenia i środki rażenia, procedury ewakuacji w ochronie ludności itp.
Zagadnienia organizacyjno-prawne, projektowe oraz eksploatacyjne z zakresu budownictwa fortyfikacyjnego będą omawiane na podstawie innowacyjnej bazy dydaktycznej Wydziału Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT. Jest w niej laboratorium fortyfikacyjne stanowiące w pełni wyposażony schron.
– Będzie można się zapoznać z możliwościami funkcjonowania obsługi schronu w wypadku, kiedy na zewnątrz istnieje zagrożenie związane z atakiem z zewnątrz czy katastrofą przemysłową. Zastosowaliśmy tu innowacyjne rozwiązanie wejścia do schronu, ponieważ oprócz wejścia czystego posiadamy tzw. węzeł zabiegów sanitarnych, w którym można zasymulować wejście ze środowiska brudnego, z pełnym odkażeniem i wejściem do schronu….
Powoli, bo powoli, ale powstaje prawo o ochronie ludności i OC
– Schrony powinny powstawać tam, gdzie istnieje realne zagrożenie skutkami potencjalnych ataków, również katastrof przemysłowych, wypadków przemysłowych, żeby można było zarówno ludność, jak i osoby pracujące w takich miejscach chronić przed ewentualnymi skutkami takich zdarzeń. Schrony powinny być budowane zgodnie z przyjętym systemem budowania, opartym na przepisach prawa w Polsce – wyjaśnia ppłk dr inż. Bartłomiej Pieńko.
Zgodnie z wytycznymi wydanymi przez Szefa Obrony Cywilnej w 2018 r. planowanie zbiorowej ochrony ludności powinno zapewnić miejsca w budowlach ochronnych oraz ukryciach do doraźnego przygotowania dla co najmniej 25 proc. ogółu ludności zameldowanej na obszarze administracyjnym danego miasta.
W skontrolowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli samorządach zadbało o to zaledwie 31 proc. wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Raport NIK wskazał, że brakuje podstawowych przepisów wskazujących odpowiedzialnych za zarządzanie budowlami ochronnymi, określających ich niezbędne wyposażenie oraz wymogi techniczne, jakie muszą spełniać, czy nawet definiujących, czym jest schron.
To się jednak stopniowo zmienia. MSWiA przygotowało projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. 8 sierpnia Stały Komitet Rady Ministrów przyjął i skierował go do dalszych prac rządowych. Ważną i oczekiwaną społecznie częścią regulacji jest kwestia obiektów zbiorowej ochrony, którymi są budowle ochronne – schrony, ukrycia oraz miejsca doraźnego schronienia. Projekt ustawy tworzy system ewidencji, utrzymywania i budowania schronów i ukryć doraźnych na potrzeby ludności, zapewniając istotne wsparcie finansowe realizacji tych przedsięwzięć.
Samorządy chcą budować schrony i miejsca ukrycia
Budowaniem schronów zainteresowany jest nie tylko rząd, ale i samorządy. Dość wspomnieć o stołecznym programie „Warszawa chroni”. To (ogłoszony w marcu) pakiet działań i inwestycji w ochronę ludności cywilnej w sytuacjach kryzysowych i adaptacji miasta do zagrożeń.
Obejmuje m.in. organizację miejsc schronienia, zabezpieczenie dostępów do wody czy też edukacja mieszkańców w zakresie bezpieczeństwa. W planach jest również wytypowanie i dostosowanie obiektów, które w czasie zagrożenia będą na przykład zastępczymi miejscami szpitalnymi. Z przeprowadzonej w 2022 r. inwentaryzacji wynika, że stolica dysponuje co najmniej 7 mln m kw. powierzchni, która może służyć jako miejsca ukrycia dla ludności...
