Spis treści
- O ile Wielka Brytania zwiększy nakłady na bezpieczeństwo?
- Politykę brytyjskiego premiera krytykują przedstawiciele sił zbrojnych
- "Polityka budżetowa zwiększa wydatki o prawie 70 mld funtów"
- Brytyjski rząd nie planuje skokowego wzrostu wydatków na obronność
O ile Wielka Brytania zwiększy nakłady na bezpieczeństwo?
Kadencja Izby Gmin kończy się w 2029 roku, co oznacza, że ewentualne przyszłe wybory w Wielkiej Brytanii powinny odbyć się w tym samym czasie, a to wpływa na ostrożność rządu, który nie chce deklarować skokowego wzrostu wydatków na zbrojenia kosztem głębszych cięć w zakresie polityki społecznej.
W listopadzie ubiegłego roku Keir Starmer w rozmowie telefonicznej z Markiem Rutte miał też powiedzieć, że Wielka Brytania zwiększy swe nakłady na bezpieczeństwo do poziomu 2,5 % PKB. Deklaracja ta oznaczałaby kontynuację polityki poprzedników, jako że rząd Rishi'ego Sunaka proponował zwiększenie do 2030 roku wydatków na bezpieczeństwo do tego poziomu. Z tą wszakże różnicą, że Starmer - w przeciwieństwie do swych poprzedników - odmówił podania konkretnej daty, kiedy Wielka Brytania osiągnie deklarowany pułap.
Downing Street informowało, że dopiero w czerwcu 2025 roku, kiedy spodziewane jest zakończenie prac nad Strategic Defence Review, dokumentem opisującym sytuację w zakresie bezpieczeństwa i poziom potrzeb, będzie możliwe podanie dokładniejszych terminów i precyzyjnej skali wzrostu nakładów.
Politykę brytyjskiego premiera krytykują przedstawiciele sił zbrojnych
Politykę Starmera krytykują przedstawiciele sił zbrojnych współpracujący z Labour. Lord West, w przeszłości Pierwszy Lord Admiralicji i Lord Dannatt, pełniący funkcję Szefa Sztabu Generalnego, stwierdzili w rozmowie z "The Teleghraph", że cele rządu w zakresie wzrostu wydatków wojskowych, sprowadzające się do osiągnięcia poziomu 2,5 % PKB, „mogą okazać się niewystarczające” i nie odstraszyć ewentualnej agresji Federacji Rosyjskiej.
Sytuacja gospodarcza, w której znalazła się Wielka Brytania, nie nastraja optymistycznie, jeśli myśli się o wzroście przychodów budżetowych, co mogłoby pomóc zwiększyć wydatki na bezpieczeństwo. W świetle ostatnich prognoz Bank of England podał, że PKB Wielkiej Brytanii wzrośnie w 2025 roku jedynie o 0,75 %, nadal utrzymywała się będzie wyższa niż planowano inflacja, które wynosi obecnie 3,7 %, a zakładany wskaźnik 2 % być może zostanie osiągnięty dopiero w 2027 roku. Spodziewany jest też wzrost poziomu bezrobocia do wysokości 4,75 %, co spowoduje dodatkowe napięcia budżetowe.
"Polityka budżetowa zwiększa wydatki o prawie 70 mld funtów"
eśli analizować politykę budżetową rządu Labour, to jak zauważył Urząd ds. Odpowiedzialności Budżetowej, „polityka budżetowa zwiększa wydatki o prawie 70 mld funtów (nieco ponad 2 proc. PKB) rocznie w ciągu najbliższych pięciu lat, z czego dwie trzecie przeznaczane jest na wydatki bieżące, a jedna trzecia na wydatki kapitałowe”. Przewiduje się, że wysokość wydatków państwa ustabilizuje się na poziomie 44 proc. PKB do końca dekady, co jest prawie o 5 punktów procentowych więcej niż przed pandemią.
Połowa wzrostu wydatków jest finansowana poprzez wzrost podatków, głównie od wynagrodzeń pracodawców, ale także od aktywów. Zaproponowany jesienią 2024 przez kanclerz Reeves budżet na ten rok przewiduje wzrost ciężarów podatkowych o 40 mld funtów i dodatkowe roczne pożyczki o wartości średnio 28 mld do 2030 roku. Pozyskane w ten sposób dodatkowe środki mają być przeznaczone na finansowanie opieki zdrowotnej (NHS otrzyma więcej o 22,6 mld funtów), edukację, remonty i konserwacje domów komunalnych i inne programy społeczne, a także mają służyć pokryciu większych kosztów obsługi długu publicznego.
Jedynie część środków, które mają zostać przez rząd przeznaczone na badania i rozwój, a nie jest to mała kwota, bo planuje się na ten cel wydać 20,4 mld funtów - może służyć finansowaniu bezpieczeństwa.
Brytyjski rząd nie planuje skokowego wzrostu wydatków na obronność
Jeśli chodzi o wydatki przeznaczone bezpośrednio na obronę, to kanclerz Reeves wydzieliła w przyszłorocznym budżecie Wielkiej Brytanii dodatkowe środki na ten cel w wysokości 2,9 mld funtów. Ma to, w jej opinii, pozwolić Londynowi „w sposób komfortowy” przekraczać pułap 2,0 % PKB przeznaczanych na obronę, a także notować „bezpieczny”, bo wynoszący realnie 2,3 % wzrost nakładów na siły zbrojne w latach 2025 – 2026.
W brytyjskim budżecie nie ma jednak środków, które pozwoliłyby zwiększyć wydatki na bezpieczeństwo w większym, niż dotychczas, stopniu. Co więcej, rząd Labour Party przez najbliższe dwa lata nie zamierza ciąć wydatków na politykę socjalną, a nawet podnosi je podnosząc zarazem ciężary podatkowe i zwiększa zadłużenie. Zmniejsza to możliwości manewru i czyni mało prawdopodobnym scenariusz forsownego zwiększania wydatków na obronność.
