Żelazny Obrońca-25: Gigantyczne manewry Wojska Polskiego i NATO. Czego możemy się spodziewać po ćwiczeniach?

Wojsko Polskie w partnerstwie z sojusznikami z NATO przygotowuje się do największego przedsięwzięcia szkoleniowego w 2025 roku czyli ćwiczeń pod kryptonimem Żelazny Obrońca-25. Te monumentalne manewry, w których weźmie udział ponad 30 tysięcy żołnierzy z Polski i państw sojuszniczych, mają na celu nie tylko weryfikację systemów obrony i integrację nowo pozyskiwanych systemów walki, ale także sprawdzenie systemu zarządzania ogniem połączonym na szczeblu dywizji, znanego jako JAGIC. Kluczową rolę w tych działaniach odegra 18. Dywizja Zmechanizowana, która w ostatnim tygodniu sierpnia i pierwszym tygodniu września br. rozpocznie transport sprzętu wojskowego i żołnierzy na poligon w Orzyszu. Ćwiczenia te, obejmujące działania na lądzie, morzu, w powietrzu i cyberprzestrzeni, i są wyrazem transformacji polskich Sił Zbrojnych i ich gotowości do wspólnej obrony w obliczu obecnych wyzwań geopolitycznych.

Żelazny Obrońca-25 to przedsięwzięcie o imponującej skali, wymagające wieloetapowego planowania i precyzyjnej koordynacji. Za przebieg trzydziestu ćwiczeń w ramach tej federacji odpowiadać będzie Sztab Generalny Wojska Polskiego oraz Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych. Manewry odbędą się na kluczowych poligonach w Polsce, takich jak Orzysz, Ustka, Nowa Dęba, a także na obszarach morskich Bałtyku, w przestrzeni powietrznej i cyberprzestrzeni.

Głównym celem tych ćwiczeń jest:

  • Weryfikacja systemów obrony, ze szczególnym uwzględnieniem integracji nowo pozyskiwanych systemów walki.
  • Integracja taktyczna z Narodowym Programem Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód”.
  • Sprawdzenie systemu zarządzania ogniem połączonym na szczeblu dywizji (JAGIC), za co odpowiedzialna będzie 18. Dywizja Zmechanizowana.

18. Dywizja Zmechanizowana jest kluczowym elementem tych manewrów. To właśnie ona wydzieli siły główne, w skład których wchodzą:

  • 1. Warszawska Brygada Pancerna
  • 21. Brygada Strzelców Podhalańskich
  • 19. Lubelska Brygada Zmechanizowana
  • 18. Pułk logistyczny
  • 18. Batalion dowodzenia
Strzelania haubic K9 w Nowej Dębie

Jednostki te dysponują nowoczesnym sprzętem, w tym czołgami Abrams, armatohaubicami K9, wyrzutniami Chunmoo, KTO Rosomak oraz M120 RAK. To właśnie 18 Dywizja Zmechanizowana przyjęła na swoje wyposażenie najwięcej nowych systemów uzbrojenia i jest jedną z dywizji tzw. Tier-1, która nigdy wcześniej nie ćwiczyła w pełnym składzie.

Logistyka i bezpieczeństwo: Transport wojsk na poligony

Rozpoczęcie transportów sprzętu wojskowego i żołnierzy 18. Dywizji Zmechanizowanej na poligon w Orzyszu zaplanowano na ostatni tydzień sierpnia i pierwszy tydzień września br. Przemieszczenie wojsk będzie realizowane sposobem kombinowanym, z wykorzystaniem zarówno transportu kolejowego, jak i drogowego.

Największa część żołnierzy i sprzętu będzie przemieszczać się transportem kołowym drogami publicznymi, co obejmie województwa:

  • warmińsko-mazurskie
  • mazowieckie
  • podlaskie
  • lubelskie
  • podkarpackie

Wszystkie ruchy wojsk zostały szczegółowo uzgodnione z odpowiednimi instytucjami, takimi jak:

  • urzędy wojewódzkie
  • wojewódzkie komendy policji
  • oddziały Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad
  • Żandarmeria Wojskowa

Przemieszczenie na tak duże odległości stanowi ważny sprawdzian nie tylko dla kierowców wojskowych pojazdów, ale także dla żandarmów, policjantów oraz żołnierzy z pododdziałów ochrony i regulacji ruchu. Ich zadaniem jest zapewnienie bezpiecznego przebiegu przejazdów. Kolumny wojskowe będą poruszać się na różnych trasach i w różnych kierunkach, zarówno przed, w trakcie, jak i po zakończeniu szkolenia.

Znaczenie ćwiczeń dla polskiej armii i NATO: Transformacja i odstraszanie

Federacja ćwiczeń Żelazny Obrońca-25 to nie tylko test współdziałania i skuteczności bojowej, ale także dowód na dynamiczną transformację polskich Sił Zbrojnych. Ćwiczenia te są cenną okazją do wypracowania wniosków szkoleniowych dla nowo tworzonych dywizji oraz stanowią ważne preludium do certyfikacji 2. Korpusu Polskiego. Istotnym aspektem jest również zabezpieczenie logistyczne przemarszu i pobytu żołnierzy na poligonach, co stanowi kluczowy element szkolenia.

W działaniach wezmą udział również inne rodzaje sił zbrojnych:

  • siły powietrzne
  • marynarka wojenna
  • Wojska Obrony Terytorialnej
  • wojska specjalne

Nie zabraknie także wojsk sojuszniczych obecnych w Polsce, w tym grupy bojowej NATO w ramach NATO Forward Land Forces (FLF).

Podczas realizacji ćwiczeń obserwowane będzie pełne spektrum działań na współczesnym, wielowymiarowym teatrze działań zbrojnych – od klasycznych operacji lądowych po działania w cyberprzestrzeni. Całe przedsięwzięcie ma za zadanie:

  • Wzmocnić zdolności obronne Polski i NATO.
  • Zademonstrować gotowość do wspólnej obrony.
  • Odstraszyć potencjalnego przeciwnika w kontekście obecnych wyzwań geopolitycznych.

Federacja ćwiczeń Żelazny Obrońca-25 nie jest wymierzona przeciwko żadnemu państwu. Jej celem jest przede wszystkim pokazanie jedności, profesjonalizmu oraz konsekwentnego zwiększania zdolności bojowych sojuszników NATO. Ćwiczenia te są również dowodem, że Polskie Siły Zbrojne przechodzą dynamiczną transformację, zwiększają swój potencjał obronny i stanowią kluczowy element systemu bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej.

Ćwiczenia Zapad 2025

Ćwiczenia Zapad 2025 (z ros. "Zachód 2025") to wspólne strategiczne manewry wojskowe Rosji i Białorusi, są to pierwsze tak duże ćwiczenia od Zapad-2021, które poprzedziły pełnoskalową inwazję Rosji na Ukrainę. W kontekście trwającego konfliktu na Ukrainie oraz napięć z NATO, ćwicenia Zapad 2025 budzą poważne obawy w Europie Wschodniej, w tym w Polsce, na Litwie i Łotwie.

Ćwiczenia zaplanowano na okres od 12 do 16 września 2025 roku. Jest to główna faza wspólnych treningów wojskowych Rosji i Białorusi na rok 2025. Przygotowania rozpoczęły się już w październiku 2024 roku, a pierwsze transporty rosyjskiego personelu i sprzętu dotarły do Białorusi 6 sierpnia 2025 roku. Białoruś początkowo ogłosiła, że manewry będą mniejsze i przesunięte dalej od granic NATO, aby zmniejszyć napięcia, ale później zasugerowała możliwość zbliżenia ich do granic Polski i Litwy w odpowiedzi na ćwiczenia NATO i Polski.

Oficjalne źródła rosyjskie i białoruskie podają, że w ćwiczeniach weźmie udział około 13 000 żołnierzy, z obu krajów. Białoruś w maju 2025 roku ogłosiła redukcję skali o połowę (do 7000–8000 żołnierzy na swoim terytorium), aby złagodzić obawy sąsiadów. Jednak eksperci i służby wywiadowcze NATO oraz krajów bałtyckich szacują, że rzeczywista liczba uczestników może być znacznie wyższa – od 100 000 do 150 000 żołnierzy, w tym rezerwiści. Ta rozbieżność wynika z historycznego zaniżania liczb przez Rosję, aby uniknąć obowiązkowych obserwacji międzynarodowych na podstawie Dokumentu Wiedeńskiego OBWE (próg 13 000 żołnierzy wymaga zaproszenia obserwatorów). Zapad 2025 jak się wydaje będzie mniejszy niż Zapad-2021, wtedy to uczestniczyło ok. 200 000 żołnierzy, ale to wciąż znacząco większe ćwiczenia niż typowe ćwiczenia NATO, np. Steadfast Defender 2024 (90 000 osób).

Oficjalnie manewry mają charakter defensywny i skupiają się na doskonaleniu współpracy wojskowej, reagowaniu na zagrożenia oraz praktykowaniu "nowych form i metod użycia jednostek lądowych" na podstawie analiz współczesnych konfliktów (w tym wojny na Ukrainie). Ćwiczone elementy obejmują:

  • Obrona powietrzna i przeciwdziałanie grupom dywersyjno-sabotażowym wroga.
  • Wspólne operacje defensywne i ofensywne, w tym symulacje odparcia ataku, okrążenia i zniszczenia sił przeciwnika.
  • Szkolenie w zakresie użycia broni nuklearnej taktycznej oraz zaawansowanego rosyjskiego systemu rakietowego Oreshnik (hipersonicznego, średniego zasięgu, zdolnego do przenoszenia głowic nuklearnych; planowana dostawa do Białorusi pod koniec 2025 roku).
  • Mobilizację rezerwistów, logistykę i integrację sił lądowych, powietrznych i morskich.
  • Symulacje ataków na cele krytyczne, w tym infrastrukturę przeciwnika, z użyciem precyzyjnej broni dalekiego zasięgu.

Zachodni analitycy ostrzegają, że scenariusz może obejmować symulacje inwazji na państwa NATO (np. kraje bałtyckie i Polskę), w tym blokadę Suwalskiego Korytarza (wąskiego pasa ziemi łączącego Polskę z Litwą). Ćwiczenia służą też jako demonstracja siły wobec NATO, testowanie nowych technologii (np. dronów, wojny elektronicznej) i potencjalna przykrywka dla eskalacji militarnej. Białoruś zaprosiła obserwatorów z 56 państw OBWE, NATO i akredytowanych attachés wojskowych, co ma podkreślać "otwartość".

Ćwiczenia angażują siły zbrojne Rosji i Białorusi, w tym:

  • Z Rosji: Jednostki z Zachodniego Okręgu Wojskowego (w tym z Obwodu Królewieckiego), Siły Powietrzno-Desantowe (spadochroniarze do rajdów i działań flankujących), artyleria (np. haubice Msta-S), lotnictwo (ponad 80 samolotów i śmigłowców), marynarka wojenna (niszczenie grup uderzeniowych wroga, odpieranie lądowań desantowych) oraz siły odstraszania strategicznego (symulacje uderzeń nuklearnych). Możliwe zaangażowanie sił z Centralnego Okręgu Wojskowego i Floty Północnej. 
  • Z Białorusi: Siły lądowe, obrona powietrzna i jednostki specjalne do kontrdywersji. 

Na podstawie komunikatu Sztabu Generalnego i informacji o ćwiczeniach Zapad 2025