„Aerostaty, bezzałogowce i satelity — nieoczywiste środki na współczesnym polu walki"
Uczestnikami panelu, w którym dyskutowano na temat przyszłości i rozwoju lotnictwa taktycznego, byli:
- Andrzej Guzowski — Dyrektor Departamentu Przemysłu Obronnego, Ministerstwo Rozwoju i Technologii
- gen. bryg. Mieczysław Bieniek — Szef Zarządu P2, Sztab Generalny Wojska Polskiego
- Paweł Rymaszewski — Prezes Zarządu Thorium Space
- Jarosław Czajka — Dyrektor ds. systemów bezzałogowych, Grupa WB
- prof. Cezary Szczepański, Lider Obszaru ds. Badawczych, Łukasiewicz - Instsytu Lotnictwa
Całość moderował zastępca redaktora naczelnego "Super Expressu" Jan Złotorowicz.
Dyskusja rozpoczęła się od pytania do generała Bieńka na temat tego, jakich zdolności w zakresie rozpoznania potrzebują Siły Zbrojne RP - które to zdolności jak pokazała wojna na Ukrainie - są kluczowe na dzisiejszym polu walki.
Jarosław Czajka, Grupa WB: Zapotrzebowanie na systemy bezzałogowe będzie tylko rosło
Podczas panelu dyrektor ds. systemów bezzałogowych z Grupy WB Jarosław Czajka zaznaczył przede wszystkim gotowość WB Group do zmieniającego się pola walki oraz zagrożeń, jakie obecnie istnieją. Przede wszystkim najbardziej dynamicznym środkiem bojowym są systemy bezzałogowe i ich ciągle rosną rola, jaką będą odgrywać w nowoczesnym konflikcie zbrojnym. Wojsko będzie rozwijało tego typu system i rozwiązania. Jarosław Czajka zadeklarował starania dostosowania się do obecnej sytuacji i ciągły rozwój własnych rozwiązań, zaznaczając ich sprawdzenie na polu walki.
Podkreślił, że zapotrzebowanie na systemy bezzałogowe będzie tylko rosło, a Grupa WB stara się na tę sytuację reagować. Ponadto dyrektor Czajka, śladem swoich przedmówców, również poruszył kwestię AI, mówiąc, że jest ona przyszłością, szczególnie w lotnictwie. Zaznaczył, że nie można tego obejść, a Grupa WB jest tego świadoma i dobrze przygotowana, aby sprostać tym wyzwaniom.
Produkty WB Grupa od lat pełnią istotną rolę w Siłach Zbrojnych RP
Produkty Grupy WB od lat pełnią istotną rolę w Siłach Zbrojnych RP. Przykładem tego są np. systemy FlyEye wspomagające chociażby artylerzystów czy system Warmate. Wojsko w ramach wniosków, jakie wyniosło z Ukrainy będzie rozwijało te systemy na wielu szczeblach, co padało niejednokrotnie ze strony najważniejszych osób w Siłach Zbrojnych RP.
Dyrektor Czajka powiedział, że Grupa WB zdaje sobie z tego sprawę i stara się dostosowywać do tego, rozwijając własne systemy, które przede wszystkim są sprawdzone w boju. Takim jest np. bezzałogowy statek powietrzny FlyEye przeznaczony do bliskiego rozpoznania oraz amunicja krążąca Warmate. Ten system jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów użycia tego rodzaju uzbrojenia w toczącym się na Ukrainie konflikcie zbrojnym. Wydaje się jednak, że potrzeba na systemy bezzałogowe będzie tylko rosnąć, na co zwrócił uwagę dyrektor Czajka.
Rozwój lotnictwa w tym systemów bezzałogowych będzie musiał współgrać wraz z rozwojem sztucznej inteligencji. Te dwie gałęzie są niezwykle dynamicznie się rozwijającymi segmentami, które będą musiały ze sobą współgrać.
Czajka: Nasze produkty są wdrażane do Sił Zbrojnych RP od wielu lat
Nasze produkty są wdrażane do Sił Zbrojnych RP od wielu lat. Przykładem tego są np. systemy FlyEye, wspomagające, chociażby artylerzystów czy system Warmate. Zdajemy sobie sprawę, że drony będą rozwijane w wojsku i staramy się dostosowywać do tego, rozwijając nasze systemy, które przede wszystkim są sprawdzone w boju. Potrzeby w zakresie w tym zakresie będą coraz większe i staramy się na to reagować" — powiedział Jarosław Czajka, Dyrektor Ds. Systemów Bezzałogowych WB Group. Zaznaczył również rosnąca rolę AI, jaką odgrywa szczególnie w lotnictwie: Sztuczna inteligencja jest szansą i przyszłością szczególnie w lotnictwie. Nie możemy tego obejść, a my jako WB Group jesteśmy do tego dobrze przygotowani — powiedział Jarosław Czajka.
Gen. bryg Mieczysław Bieniek: Polska ambitnie wchodzi w przestrzeń kosmiczną
Z kolei szef Zarządu P2 Sztabu Generalnego gen. bryg Mieczysław Bieniek podkreślił, że Polska dosyć mocno i ambitnie wchodzi w szczególnie przestrzeń kosmiczną. Padły tutaj słowa również o przestrzeni powietrznej a przede wszystkim F-35, określając go nie tylko jako maszynę bojową, ale również jako efektywną platformę rozpoznawczą.
Należy zaznaczyć, że w przypadku przestrzeni powietrznej Polska rozwija się dość dynamicznie, a koroną tego ma być F-35, będący mózgiem swoistym centrum dowodzenia.
Generał Bieniek zwrócił uwagę, że domena kosmiczna daje Siłom Zbrojnym RP ogromne możliwości. Następnie wspomniał w tym kontekście o Ukrainie jako państwie, które tych zdolności nie posiadało, a w chwili obecnej - według gen. Bieńka - chyba najlepiej wykorzystuje informacje, które pochodzą z tejże domeny.
W 2027 Polska będzie posiadać aerostaty w ramach programu Barbara?
Ponadto pan generał wskazał rok 2027 jako rok przełomowy w obszarze rozpoznania. Wtedy Polska ma już posiadać aerostaty w ramach programu Barbara, które będą gotowe do działań operacyjnych. Generał Bieniek następnie przypomniał o dronach MALE w postaci MQ-9B SkyGuardian, jakie Polska kupiła pod koniec zeszłego roku. Ostatnim elementem systemu obserwacji i rozpoznania, jaki wymienił, były satelity.
Polska przestaje być krajem, który nie posiadał satelity. W 2027 roku się to zmieni i pod koniec tego roku będzie posiadać około 10 satelitów. Jest to duże osiągnięcie, ale co za tym idzie — dużo wyzwań i potrzeb. Już się do tego przygotowujemy. Musimy myśleć, jak te projekty, które będą do nas wchodzić, w odpowiedni sposób zoperacjonalizować. Tego typu programy muszą być zaprojektowane znacznie wcześniej, zanim wejdą do służby” - powiedział gen. bryg Mieczysław Bieniek podczas konferencji Portalu Obronnego. - Polska dosyć mocno i ambitnie wchodzi w szczególnie przestrzeń kosmiczną. Przestrzeń powietrzną w pewien sposób mamy rozeznaną, pozyskujemy co raz to nowsze systemy. F-35 to nie tylko samolot zdolny do rażenia celów, ale jest to również doskonała platforma rozpoznawcza” - powiedział gen. bryg Mieczysław Bieniek, Szef Zarządu P2, Sztab Generalny Wojska Polskiego.
Prof. Cezary Szczepański o możliwościach polskiej nauki i potrzebach wojska
Z kolei prof. Cezary Szczepański reprezentujący Lidera Obszaru ds. Badawczych, Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa zapytany o możliwości polskiej nauki i sprostaniu przez nią potrzebom wojska, powiedział, że jest ona w stanie zaoferować w bardzo wielu kluczowych fragmentach i elementach tych systemów, które wojsko oczekuje.
„Jesteśmy w stanie dostarczyć produkt do firm, które będą je w stanie produkować i rozwijać na poziomie światowym” - powiedział prof. Szczepański. Podkreślił, że prace rozwojowe wymagają czasu. Należy dać temu procesowi odpowiedni czas i przestrzeń oraz nie powinno się go sztucznie przyśpieszać, ponieważ na końcu prace się jedynie wydłużą.
„Prace rozwojowe wymagają czasu i w pewnym momencie - jeżeli powiemy, że zamiast pięciu lat zrobimy coś w trzy lata - to potem będziemy pracowali nad daną rzeczą osiem lat. Dlatego, że ten okres, którego nam zabrakło, odezwie się przy wdrażaniu do produkcji, ponieważ okaże się, że coś nie było do końca sprawdzone" — powiedział prof. Szczepański.
Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa o sztucznej inteligencji
Ponadto profesor Szczepański wypowiedział się na temat sztucznej inteligencji. Stwierdził, że jest ona stosowana właściwie w każdym systemie satelitarnym. Pod kątem dostępności pieniędzy na tego typu inwestycje powiedziano, że z informacji, jakie docierają, jest mowa o możliwości zwiększenia wydatków inwestycyjnych na konkretne przedsięwzięcia. Zaznaczono, że prawdopodobnie drony będą bardzo ważnym elementem całej układanki. Zwrócono szczególną uwagę na informacje docierające z Komisji Europejskiej m.in. o 150 miliardach euro pożyczek. Plan, w jaki sposób miałoby to nastąpić i jak te środki mają być rozdysponowywane, ma być jeszcze doprecyzowany.
Prelegenci zwrócili uwagę na przyfrontowe położenie Polski. Zaznaczyli w dyskusji, że nasz kraj może być dzięki temu ponadprzeciętnym odbiorcą tych funduszy z Unii Europejskiej. Ponadto podniesiono kwestie Europejskiego Funduszu Obronnego i możliwości rozwijania europejskich przedsiębiorstw obronnych oraz rozwoju ich możliwości i mocy produkcyjnych.
Wszelkie rozwiązania oraz systemy potrzebują niezbędnego wsparcia państwa
Wszelkie rozwiązania oraz systemy, jakie zostały wyżej wymienione, potrzebują niezbędnego wsparcia państwa. Na ten temat wypowiedział się m.in. Andrzej Guzowski, Dyrektor Departamentu Przemysłu Obronnego w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Zauważył on, że wojna na Ukrainie pokazała skuteczność i wydajność ekonomiczną dronów.
„Dron w porównaniu do sprzętu, który ma zneutralizować, kosztuje śmieszne pieniądze, tak naprawdę potrafi być, oczywiście pod pewnym warunkami, niesamowicie skuteczny. Wojna na Ukrainie pokazuje nam dobitnie i jest pewnego rodzaju lekcją dla rozwoju możliwości technicznych wszystkich sił zbrojnych. Wojna na Ukrainie pokazuje nam, jak bardzo duży potencjał jest konkretnie w tym sektorze i w tej branży " - powiedział Andrzej Guzowski.
Andrzej Guzowski: Dużą lekcją dla nas jest konflikt toczący się na Ukrainie
Pan minister zauważył również, jak dużą lekcją dla nas jest konflikt toczący się za naszą wschodnią granicą. Przede wszystkim pod względem możliwości technicznych wszystkich sił zbrojnych. Jednak przede wszystkim pokazuje, jak duży potencjał jest w sektorze systemów bezzałogowych.
Podkreślono również, że wątek dronowy jest tym, który bardzo mocno przewija się w najnowszych dokumentach europejskich. Wiele podmiotów i decydentów wskazywać ma na to, że drony są tym elementem, w którym powinniśmy się wszyscy rozwijać.
„Wątek dronowy bardzo mocno przewija się w najnowszych dokumentach europejskich oraz w samych kuluarach. Wiele podmiotów oraz decydentów wskazuje na to, że drony są tym kierunkiem, w którym powinniśmy się wszyscy rozwijać i powinny na niego iść szczególnie duże pieniądze, na rozwój tej technologii" - powiedział Andrzej Guzowski, Dyrektor Departamentu Przemysłu Obronnego, Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Paweł Rymaszewski, prezes Thorium Space, o satelicie telekomunikacyjnym
Z kolei Paweł Rymaszewski, prezes Thorium Space, powiedział, że firma doszła do momentu, kiedy jest gotowa zaoferować coś, co do tej pory wydawało się niemożliwe dla polskiego podmiotu. Mianowicie chodzi o satelitę telekomunikacyjnego.
Zaznaczył przy tym, że zajęło im to sporo czasu, bo 7 lat. Wyjaśnił, że potrzeba było na to czasu i nie da się tego typu systemów opracować w rok czy dwa lata. Prezes Rymaszewski potwierdził przy tym wcześniejszą wypowiedź prof. Szczepańskiego, że nowo opracowywane systemy potrzebują czasu i nie można ich w żaden sposób sztucznie przyśpieszać.
Ponadto prezes Rymaszewski poruszył kwestię AI w systemach satelitarnych. Zaznaczył, że używa się go do sprawdzania tego, co się dzieje w samych systemach, sprawdzania ewentualnych zakłóceń oraz znalezienia ich źródła.
Rymaszewski: AI przede wszystkim używa się do sprawdzania do tego, co się dzieje
Doszliśmy do momentu, kiedy jesteśmy gotowi zaoferować coś, co do tej pory wydawało się nierealne do zaoferowania przez Polski podmiot, czyli satelitę telekomunikacyjnego — powiedział Paweł Rymaszewski, Prezes Zarządu ThoriumSpace. - AI przede wszystkim używa się do sprawdzania do tego, co się dzieje, skąd są zakłócenia i jakie są jego przyczyny w systemach satelitarnych — zaznaczył prezes Rymaszewski.
Rośnie rola systemów bezzałogowych na współczesnym polu walki
Panel dyskusyjny pt. „Aerostaty, bezzałogowe i satelity — nieoczywiste środki na współczesnym polu walki" dobitnie pokazał zwiększającą się rolę systemów bezzałogowych, jak i kluczową w całym systemie sił zbrojnych rolę rozpoznania, na które składają się systemy satelitarne, bezzałogowce, a także aerostaty zakupione w ramach programu Barbara.
Podkreślono również kluczową rolę AI, która na świecie rozwija się bardzo dynamicznie, a która szczególnie w systemach lotniczych i satelitarnych będzie odgrywała niezwykle ważną, żeby nie powiedzieć kluczową rolę w całym działaniu operacyjnym.
Ponadto warto się pochylić nad słowami profesora Szczepańskiego, który zaznaczył, że rozwój projektów, które często posiadają duży potencjał rozwojowy, potrzebują czasu i nie można ich przyśpieszać poprzez skracanie czasu projektowego. Słowa te de facto potwierdził prezes Thorium Space Paweł Rymaszewski, dając za przykład opracowanego satelitę telekomunikacyjnego, którego rozwój trwał blisko 7 lat.
