Izraelskie Ministerstwo Obrony ogłosiło pięcioletni plan, który zakłada zwiększenie produkcji nowoczesnych pojazdów opancerzonych i czołgów, aby wzmocnić zdolności militarne kraju. Program, którego wartość szacuje się na ponad 5 miliardów szekli (około 1,5 miliarda dolarów), obejmuje przyspieszenie produkcji czołgów Merkava Mk. 4 Barak, ciężkich transporterów opancerzonych Namer oraz kołowych transporterów Eitan, w tym wariantów wyposażonych w zdalnie sterowane wieże z armatami kalibru 30 mm.
Plan został zatwierdzony przez Komitet ds. Zakupów Obronnych i jest odpowiedzią na wyzwania bezpieczeństwa, z którymi Izrael mierzy się w regionie, szczególnie w kontekście trwających operacji w Strefie Gazy. Jak podkreślono w komunikacie, pojazdy pancerne odegrały kluczową rolę w tych działaniach, pokonując ponad milion kilometrów i zapewniając żołnierzom ochronę, mobilność oraz siłę ognia.
Nie podano dokładnej liczby pojazdów, które mają zostać wyprodukowane, ale plan zakłada zwiększenie ich liczby o dziesiątki egzemplarzy różnych typów. Produkcja będzie realizowana w krajowych zakładach, co przyczyni się do rozwoju izraelskiego przemysłu zbrojeniowego.
Jak zwraca uwagę serwis Army Technology nie jest też jasne, czy rząd zamierza zastąpić pojazdy utracone na polu bitwy od wybuchu wojny 7 października 2023 r., tymi planami zakupowymi czy po prostu chce zwiększyć stan liczebny. Według badania Institute for National Security Studies (INSS), przeprowadzone przez Uniwersytet w Tel Awiwie, izraelskie siły lądowe wysłały w czasie wojny 2200 czołgów i 790 transporterów opancerzonych do walki.
Decyzja o wzmocnieniu izraelskich zmechanizowanych jednostek lądowych zapadła w czasie mobilizacji 60 000 rezerwistów przez rząd w celu rozpoczęcia nowej ofensywy na miasto Gaza. Tego samego dnia, w którym podpisano kontrakt, premier Izraela Benjamin Netanjahu nakazał wojsku przyspieszenie realizacji planów przejęcia kontroli nad całym Strefą Gazy.
Obecny stan izraelskiej floty pancernej
Według danych GlobalData dotyczących izraelskich armii, izraelskie siły zbrojne dysponowały ponad 1300 jednostkami Merkava Mk 2 i 3, 660 Mk 4, natomiast liczba czołgów Mk. 4 Barak nie jest znana. Jeśli chodzi o transportery opancerzone, GlobalData podaje, że izraelskie siły zbrojne dysponowały 150 pojazdami Namer i nieznaną liczbą pojazdów Eitan.
Polecany artykuł:
Znaczenie programu
Decyzja o zwiększeniu produkcji pojazdów opancerzonych jest częścią szerszego planu modernizacji Sił Obronnych Izraela (IDF) w odpowiedzi na rosnące zagrożenia w regionie. Pojazdy te udowodniły swoją skuteczność w trudnych warunkach bojowych. Dodatkowo program wesprze izraelski przemysł zbrojeniowy, tworząc nowe miejsca pracy i stymulując rozwój technologiczny.
Plan czeka jeszcze na zatwierdzenie przez Kneset, izraelski parlament. Po uzyskaniu zgody Ministerstwo Obrony rozpocznie podpisywanie kontraktów z lokalnymi przedsiębiorstwami odpowiedzialnymi za produkcję komponentów.
Merkava Mk. 4 Barak
Merkava Mk. 4 Barak to zaawansowany izraelski czołg podstawowy, wprowadzony w 2021 roku, będący rozwinięciem serii Merkava, zoptymalizowany do walk miejskich i asymetrycznych. Wyposażony w modułowy pancerz kompozytowy, aktywny system ochrony Trophy neutralizujący pociski przeciwpancerne. Czołg posiada silnik z przodu dla lepszej ochrony czteroosobowej załogi. Główne uzbrojenie to armata gładkolufowa 120 mm, zdolna do strzelania pociskami APFSDS, HEAT i programowalnymi, wsparta karabinami maszynowymi 7,62 mm i 12,7 mm oraz moździerzem 60 mm. System kierowania ogniem Elbit z termowizją i cyfrowymi celownikami umożliwia precyzyjne strzelanie w ruchu. Czołg napędzany jest silnikiem diesla o mocy 1500 KM, osiąga prędkość do 64 km/h na drodze.
Czołg waży około 65 ton, oferuje wysoką mobilność dzięki hydropneumatycznemu zawieszeniu. Wyposażony jest w zaawansowaną elektronikę, w tym systemy AI do wykrywania celów i łączności, oraz możliwość integracji z dronami, co zwiększa świadomość sytuacyjną. Konstrukcja uwzględnia doświadczenia z konfliktów w Libanie i Gazie.
Namer
Namer to ciężki gąsienicowy transporter opancerzony (APC), znany również jako Namer (hebr. "lampart"), będący rozwinięciem podwozia czołgu Merkava Mk. 4, zaprojektowany z naciskiem na maksymalną ochronę załogi i piechoty w warunkach miejskich i asymetrycznych konfliktów na Bliskim Wschodzie. Wprowadzony do służby w 2008 roku, zastępuje starsze pojazdy typu M113, oferując poziom ochrony porównywalny z czołgami podstawowymi. Wersja Namer 1500, wprowadzona w 2023 roku, wyposażona jest w silnik o mocy 1500 KM, co zwiększa mobilność i prędkość, oraz zaawansowane systemy cyfrowe z ekranami dotykowymi.
Waży około 60-70 ton, co czyni go jednym z najcięższych APC na świecie, z modułowym pancerzem kompozytowym (stal, ceramika, nikiel), pancerzem reaktywnym ERA oraz systemem aktywnej ochrony Trophy, neutralizującym pociski RPG i ATGM za pomocą radarów i interceptorów kinetycznych. Silnik umieszczony z przodu chroni załogę (3 osoby: dowódca, kierowca, operator uzbrojenia) i do 9-12 żołnierzy, z przedziałem desantowym z tyłu i rampą do szybkiego wejścia/wyjścia. Uzbrojenie obejmuje zdalnie sterowaną stację Samson z karabinem maszynowym 12,7 mm (M2HB) lub granatnikiem 40 mm, opcjonalnie wersje IFV z armatą 30 mm i wyrzutniami pocisków Spike-LR do zwalczania czołgów.
Prędkość maksymalna na drodze wynosi do 64 km/h, zasięg ok. 500 km, z hydropneumatycznym zawieszeniem dla lepszej mobilności w terenie. Wyposażony w systemy NBC (przeciwchemiczne, biologiczne, nuklearne), gaśnicze i noktowizyjne, Namer brał udział w operacjach w Gazie (2008, 2014, 2023), gdzie udowodnił odporność na IED i ataki, choć odnotowano straty w walkach z Hamasem. Planowana produkcja to ponad 500 sztuk do 2027 roku, z wariantami jak ambulans, pojazd inżynieryjny czy holownik, co czyni go kluczowym elementem modernizacji sił lądowych IDF.
Eitan
Eitan to zaawansowany, wielozadaniowy transporter opancerzony (APC) na kołach 8x8, opracowany przez izraelskie Ministerstwo Obrony (IMOD) we współpracy z firmami takimi jak Israel Aerospace Industries, Israel Military Industries i Rafael, z elementami produkowanymi w USA przez Oshkosh Defense. Jest pierwszym kołowym pojazdem opancerzonym w historii IDF, zaprojektowanym jako lżejsza i tańsza alternatywa dla gąsienicowego Namer (koszt ok. 3 mln USD za sztukę, połowa ceny Namer), mająca zastąpić przestarzałe M113. Serialna produkcja rozpoczęła się w 2022 roku, a pierwsze pojazdy dostarczono brygadzie piechoty Nahal w maju 2023 roku, do 2024 roku tempo produkcji podwojono, z planem wyposażenia całej brygady w ok. 110 sztuk do 2025 roku, a w kwietniu 2025 zatwierdzono kontrakt na 180 mln USD na silniki Rolls-Royce 8V199TE21-D dla dodatkowych egzemplarzy.
Ważący 30-35 ton, Eitan zapewnia wysoką mobilność dzięki silnikowi diesla MTU o mocy 750 KM, osiągając prędkość maksymalną ponad 90 km/h na drodze i zasięg 1000 km, z systemem centralnego pompowania opon i niezależnym zawieszeniem na sprężynach, co pozwala pokonywać wzniesienia do 60% i przeszkody wodne o głębokości 1,2 m. Konstrukcja z V-kształtnym dnem i wysokim prześwitem chroni przed minami, a pancerz modułowy (stal, kompozyty NERA) spełnia standard STANAG 4569 Level 4, odporny na ostrzał z broni małokalibrowej i odłamki. Pojazd jest wyposażony w system aktywnej ochrony Iron Fist Light Decoupled (wybrany w 2019 roku zamiast Trophy), zapewniający 360-stopniową obronę przed pociskami RPG i ATGM za pomocą radarów, sensorów elektrooptycznych i interceptorów. Załoga liczy 3 osoby (dowódca, kierowca, strzelec), a desant to 9 żołnierzy (łącznie 12), z tylną rampą do szybkiego wejścia/wyjścia i systemami NBC, gaśniczymi oraz klimatyzacją.
Wersja bazowa APC ma zdalnie sterowaną stację z karabinem maszynowym 12,7 mm (M2HB) i 7,62 mm, opcjonalnie moździerzem 60 mm i wyrzutniami granatów dymnych. Integruje technologie z Merkava i Namer, w tym cyfrowy system kierowania ogniem Elbit, noktowizję i łączność sieciocentryczną, umożliwiającą współpracę z dronami i innymi jednostkami. Eitan zadebiutował bojowo 7 października 2023 roku w bitwie o Zikim przeciw Hamasowi, gdzie jego prędkość pozwoliła na szybką reakcję i ewakuację, bez strat wśród załóg; brał udział w operacjach w Gazie (2023-2024), gdzie udowodnił odporność na ataki, choć przyspieszono jego wdrożenie przed planowanym terminem. Planowana produkcja to setki sztuk do 2030 roku, z wariantami jak ambulans czy pojazd dowodzenia, czyniąc go kluczowym elementem modernizacji IDF w warunkach miejskich i asymetrycznych konfliktów.
