• Izrael zaakceptował plan; Hamas otrzymał dokument i waha się — część przedstawicieli rozważa go „w dobrej wierze”, inni odrzucają rozbrojenie.
• Inicjatywa Trumpa zyskuje szerokie międzynarodowe poparcie.
• W Izraelu racje podzieliły się: opozycja i rodziny zakładników popierają porozumienie; skrajna prawica sprzeciwia się kompromisom, domaga się zdemilitaryzowania i surowszych rozwiązań.
Plan zakończenia wojny w Izraelu zyskuje w świecie poparcie
Prezydent Francji Emmanuel Macron wezwał Hamas do natychmiastowego uwolnienia zakładników i rozpoczęcia realizacji umowy. Podkreślił, że dokument musi otworzyć drogę do rozmów nad trwałym pokojem w regionie, opartym na rozwiązaniu dwupaństwowym wspieranym przez ONZ.
Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer oświadczył, że wszystkie strony powinny współpracować z USA, by wcielić porozumienie w życie.
– Hamas powinien zgodzić się na plan, złożyć broń i uwolnić zakładników.
Włoska premier Giorgia Meloni oceniła, że propozycja Trumpa może być punktem zwrotnym, pozwalającym na trwałe zakończenie działań wojennych, uwolnienie zakładników i zapewnienie pomocy humanitarnej. Włochy, jak zapowiedziała, są gotowe ściśle współpracować z USA i partnerami europejskimi.
Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan wyraził uznanie dla działań amerykańskiego przywódcy i zadeklarował dalsze zaangażowanie Ankary.
Wspólne oświadczenie wydali także szefowie dyplomacji Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Indonezji, Jordanii, Kataru, Pakistanu, Turcji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich, podkreślając gotowość do realizacji planu oraz znaczenie partnerstwa z USA. Propozycję z zadowoleniem przyjęły też władze Autonomii Palestyńskiej.
Steve Witkoff, specjalny doradca Trumpa ds. Bliskiego Wschodu, przekonywał w Fox News, że plan ma „szeroko zakrojone poparcie krajów arabskich, Zatoki i Europy”. Przyznał, że pozostają jeszcze szczegóły do dopracowania, ale wyraził przekonanie, że porozumienie zostanie sfinalizowane.
Hamas nie do końca przekonany jest do planu pokojowego Donalda Trumpa
Część przedstawicieli Hamasu zadeklarowała, że rozważy dokument „w dobrej wierze”. Inni odrzucili możliwość pełnego rozbrojenia. Mahmud Mardawi ocenił w Al-Jazira, że plan jest zbyt bliski perspektywie izraelskiej, a Tahir al-Nono w Al-Arabi TV przyznał, że ugrupowanie może oddać władzę nad Gazą, ale nie złoży broni.
Jeszcze ostrzej propozycję skrytykował lider Palestyńskiego Islamskiego Dżihadu Ziad al-Nakhala, nazywając ją „przepisem na wysadzenie regionu w powietrze”. PIJ, druga co do wielkości organizacja zbrojna w Gazie, również przetrzymuje izraelskich zakładników.
Trump zagroził, że jeśli Hamas odrzuci porozumienie, USA poprą dalsze działania wojenne Izraela. Netanjahu potwierdził, że w takim wypadku Izrael „sam dokończy robotę”.
W Izraelu pokojowe rozwiązanie firmowane przez Trumpa nie zyskało aklamacji
Liderzy izraelskiej opozycji Jair Lapid i Beni Ganc poparli plan Trumpa, uznając go za „dobrą podstawę do zawarcia porozumienia o uwolnieniu zakładników i zakończeniu wojny”. Rodziny porwanych wezwały rząd, by natychmiast nakazał wstrzymanie walk mogących zagrozić zakładnikom.
Część izraelskiej skrajnej prawicy, w tym minister finansów Becalel Smotricz, sprzeciwia się umowie, jeśli nie doprowadzi ona do całkowitego rozbicia Hamasu. Padają również wezwania do aneksji Gazy i odbudowy żydowskich osiedli, choć Trump wprost wykluczył ponowną okupację tego terytorium.
Wojna w Strefie Gazy trwa od 7 października 2023 r., kiedy Hamas zaatakował południe Izraela, zabijając około 1200 osób i porywając 251. W niewoli pozostaje 48 zakładników, z czego 20 według izraelskiej armii wciąż żyje.
Izrael prowadzi ofensywę lądową na Gazę, a według władz kontrolowanych przez Hamas w izraelskich atakach zginęło dotąd ponad 66 tys. Palestyńczyków. Strefa Gazy jest w ruinie, większość mieszkańców stała się uchodźcami wewnętrznymi, a kryzys humanitarny pogłębia się z każdym dniem.
Zwolennicy planu, od przywódców europejskich po arabskich, mówią o historycznej szansie na przełamanie impasu i stworzenie podstaw dla trwałego pokoju. Rodziny zakładników widzą w nim możliwość zakończenia „dwóch lat niewyobrażalnego cierpienia”.
Przeciwnicy, głównie w Hamasie i Palestyńskim Islamskim Dżihadzie, widzą w nim próbę narzucenia rozwiązań korzystnych przede wszystkim dla Izraela.
Ostateczna decyzja należy teraz do Hamasu. Jeśli zaakceptuje plan, światowa dyplomacja mogłaby ogłosić największy przełom w konflikcie izraelsko-palestyńskim od dziesięcioleci. Jeśli odrzuci – wojna i tragedia humanitarna będą trwać nadal.
Dwadzieścia punktów amerykańskiej inicjatywy pokojowej
Stacja telewizyjna Al-Jazeera przedstawił treść planu Donalda Trumpa:
1. Gaza stanie się zderadykalizowaną strefą wolną od terroryzmu, która nie będzie stanowić zagrożenia dla swoich sąsiadów.
2. Gaza zostanie odbudowana dla dobra mieszkańców Gazy, którzy wystarczająco już ucierpieli.
3. Jeśli obie strony zaakceptują propozycję, wojna natychmiast się zakończy. Siły izraelskie wycofają się na uzgodnione linie w celu przygotowania uwolnienia zakładników. W tym czasie wszystkie operacje wojskowe, w tym bombardowania lotnicze i artyleryjskie, zostaną zawieszone.
4. W ciągu 72 godzin od publicznego zaakceptowania umowy przez Izrael wszyscy zakładnicy, żywi i zmarli, zostaną zwróceni.
5. Po uwolnieniu wszystkich zakładników Izrael uwolni 250 więźniów skazanych na dożywocie oraz 1700 mieszkańców Gazy zatrzymanych po 7 października 2023 r., w tym wszystkie kobiety i dzieci. Za każdego zwróconego izraelskiego zakładnika Izrael odda szczątki 15 zmarłych Palestyńczyków.
6. Po powrocie wszystkich zakładników członkowie Hamasu, którzy zobowiążą się do pokojowego współistnienia i złożenia broni, otrzymają amnestię. Członkowie Hamasu, którzy chcą opuścić Gazę, otrzymają bezpieczny przejazd do krajów przyjmujących.
7. Po zaakceptowaniu umowy pełna pomoc humanitarna zostanie natychmiast wysłana do Strefy Gazy, w tym rehabilitacja infrastruktury (woda, elektryczność, kanalizacja), szpitali i piekarni.
8. Dystrybucja pomocy będzie realizowana przez ONZ, Czerwony Półksiężyc i inne międzynarodowe instytucje bez ingerencji stron. Przejście w Rafah zostanie otwarte w obu kierunkach.
9. Gazą będzie tymczasowo rządził technokratyczny, apolityczny komitet palestyński odpowiedzialny za codzienne zarządzanie usługami publicznymi, składający się z wykwalifikowanych Palestyńczyków i międzynarodowych ekspertów.
10. Nad komitetem będzie czuwać nowy międzynarodowy organ przejściowy - Rada Pokoju - pod przewodnictwem Donalda Trumpa z udziałem innych przywódców, w tym byłego premiera Wielkiej Brytanii Tony'ego Blaira.
11. Plan rozwoju gospodarczego Trumpa dla odbudowy Gazy zostanie stworzony przez panel ekspertów, którzy pomogli w powstaniu nowoczesnych miast na Bliskim Wschodzie.
12. Zostanie utworzona specjalna strefa ekonomiczna z preferencyjnymi stawkami celnymi i dostępem do rynków w porozumieniu z zainteresowanymi krajami.
13. Nikt nie zostanie zmuszony do opuszczenia Gazy. Ci, którzy chcą wyjechać, będą mogli to zrobić i wrócić. Plan zachęca ludzi do pozostania i budowania lepszej Gazy.
14. Hamas i inne frakcje nie będą miały żadnej roli w rządzeniu Gazą. Cała infrastruktura wojskowa, terrorystyczna i ofensywna zostanie zniszczona i nie będzie odbudowana. Nastąpi proces demilitaryzacji pod nadzorem niezależnych obserwatorów.
15. Zostanie zapewniona gwarancja partnerów regionalnych, że Hamas i frakcje wypełnią swoje zobowiązania i że Nowa Gaza nie będzie stanowić zagrożenia.
16. Stany Zjednoczone będą współpracować z partnerami arabskimi i międzynarodowymi w celu stworzenia tymczasowych Międzynarodowych Sił Stabilizacyjnych (ISF) do natychmiastowego rozmieszczenia w Gazie.
17. ISF* będą szkolić palestyńskie siły policyjne i współpracować z Egiptem i Jordanią. Siły te będą kontrolować obszary graniczne i zapobiegać przemytowi amunicji.
18. Izrael nie będzie okupował ani anektował Gazy. W miarę jak ISF ustanowią kontrolę, wojska izraelskie będą się stopniowo wycofywać zgodnie z uzgodnionymi standardami i harmonogramami.
19. W przypadku opóźnienia lub odrzucenia propozycji przez Hamas, powyższe działania będą kontynuowane w obszarach wolnych od terroryzmu przekazanych przez armię izraelską do ISF.
20. Zostanie ustanowiony proces dialogu międzywyznaniowego oparty na wartościach tolerancji i pokojowego współistnienia oraz dialog między Izraelem a Palestyńczykami w celu uzgodnienia politycznego horyzontu pokojowego współistnienia, w tym perspektywy palestyńskiej państwowości.
* ISF to skrót od International Stabilization Force (Międzynarodowe Siły Stabilizacyjne), to nowa jednostka wojskowa, którą ma utworzyć Stany Zjednoczone we współpracy z partnerami arabskimi i międzynarodowymi specjalnie dla Strefy Gazy.
Polecany artykuł:
