7 października 2023: początek wojny
Hamas przeprowadza skoordynowany atak na Izrael. W wyniku ataku ginie 1175 osób, ponad 3,4 tys. zostaje rannych, a 251 uprowadzonych do Strefy Gazy. W odpowiedzi Izrael rozpoczyna trwającą do dziś ofensywę wojskową. Według ministerstwa zdrowia Strefy Gazy zginęło dotąd ponad 67,1 tys. Palestyńczyków, a 169 tys. zostało rannych. Ok. 30 proc. ofiar to dzieci. Choć resort jest częścią administracji Hamasu, dane te są uznawane za wiarygodne. Liczba wewnętrznie przesiedlonych osób sięga obecnie 1,9 mln.
Listopad 2023 – Luty 2024: zniszczenia i pierwsze oceny
Warunki humanitarne w Strefie Gazy pozostają katastrofalne – dwa lata po rozpoczęciu wojny ponad trzy czwarte budynków zostało zniszczonych, brakuje dostępu do żywności, schronienia, wody i leków. ONZ szacuje, że na każdym metrze kwadratowym terytorium Strefy Gazy zalega średnio 383 kg gruzów.
Według najnowszej analizy ONZ opartej na zdjęciach satelitarnych 78 proc. wszystkich budynków w Strefie Gazy zostało uszkodzonych, z czego ponad połowa została całkowicie zniszczona. Zniszczonych lub poważnie uszkodzonych zostało 557 szkół, nie przetrwała żadna uczelnia wyższa. Całkowicie zniszczonych zostało też 247 budynków użyteczności publicznej, 835 meczetów oraz trzy kościoły. Największe straty dotyczą budynków mieszkalnych – 416 tys. domów zostało zniszczonych.
Pierwsze półrocze 2024: narastający kryzys humanitarny
Większość z 2,1 mln mieszkańców Strefy Gazy żyje obecnie w przepełnionych namiotach w środkowej części Strefy Gazy lub na południowym odcinku wybrzeża, gdzie brakuje bieżącej wody i kanalizacji. Bank Światowy oszacował w lutym koszt odbudowy zniszczeń z pierwszego roku wojny (do października 2024 r.) na 53 mld USD. Od tego czasu szacunki nie zostały zaktualizowane, choć izraelskie bombardowania spowodowały dalsze zniszczenia na większości terytorium Strefy Gazy.
W mieście Gaza, podobnie jak w innych częściach półenklawy, całe kwartały zabudowy mieszkalnej zostały zrównane z ziemią – zbombardowane, zburzone buldożerami lub wysadzone przez zdalnie sterowane pojazdy opancerzone. Izraelska armia systematycznie usuwa zabudowę, tworząc rozszerzoną strefę buforową sięgającą około jednego kilometra w głąb terytorium oraz cztery szerokie korytarze wojskowe, co potwierdzają zdjęcia satelitarne.
Marzec 2024: wojna zniszczyła rolnictwo
Według Organizacji NZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) 98,5 proc. gruntów rolnych w Strefie Gazy jest zniszczonych lub niedostępnych, ponieważ znajdują się w izraelskich strefach wojskowych. Z przedwojennych 15 tys. hektarów ziemi uprawnej jedynie 232 hektary nadają się dziś pod uprawę! Zniszczonych zostało 83 proc. studni nawadniających, a zwierzęta gospodarskie zostały niemal całkowicie wybite.
FAO podkreśla, że zniszczenia rolnictwa wynikają nie tylko z wypalania upraw i bombardowań, lecz także ze skażenia gleby przez uszkodzoną infrastrukturę sanitarną. W lutym FAO szacowała koszt odbudowy sektora rolnego na 7,4 mld dolarów, lecz obecnie kwota ta jest z pewnością znacznie wyższa.
Wiosna 2025: upadek systemu ochrony zdrowia
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) informuje, że 94 proc. szpitali w Strefie Gazy zostało uszkodzonych lub zniszczonych, a pozostałe są skrajnie przeciążone. Spośród 36 szpitali tylko 14 działa, i to częściowo.
2 marca 2025: Izrael blokuje pomoc dla Strefy
Na rozkaz Izraela całkowicie wstrzymano wjazd wszelkiej pomocy, w tym paliwa, do Strefy Gazy. Dostawy wznowiono częściowo 19 maja. Ograniczanie pomocy spowodowało, że mieszkańcy mają ograniczony dostęp do wody, jedzenia i lekarstw. Według lokalnych danych z powodu głodu i niedożywienia zmarło 460 osób.
Kwiecień–Maj 2025: w Strefie panuje chaos
Od końca maja 2025 r. ponad 2,5 tys. Palestyńczyków zginęło podczas prób zdobycia pomocy humanitarnej, a tysiące zostało rannych – w wyniku ostrzału izraelskich żołnierzy, uzbrojonych gangów i ochroniarzy zatrudnianych przez Gaza Humanitarian Foundation (GHF). Do większości incydentów doszło w pobliżu nowo utworzonych punktów dystrybucji pomocy, zarządzanych przez GHF – organizację wspieraną przez Stany Zjednoczone i Izrael, działającą poza systemem ONZ, który, zdaniem władz izraelskich, dopuszczał przechwytywanie pomocy przez bojowników Hamasu.
Każdego dnia ciężarówki ONZ z żywnością są przechwytywane przez tłumy głodujących ludzi lub zorganizowane grupy rabunkowe, a część dostarczanych produktów trafia na czarny rynek. Podstawowe artykuły – mąka, konserwy, rośliny strączkowe, cukier, olej i herbatniki – wjeżdżają przez przejście Kerem Szalom, jedyne wciąż otwarte przejście graniczne na południu, ale są systematycznie plądrowane.
Czerwiec–Sierpień 2025: upadek dystrybucji pomocy humanitarnej
Jak podał Światowy Program Żywnościowy (WFP), cena 25-kilogramowego worka mąki pszennej, która w lipcu wynosiła 340 dolarów, spadła do 50 dolarów pod koniec sierpnia – co odzwierciedla chaos i niestabilność dostaw, nie poprawę sytuacji.
Z 991 ciężarówek Światowego Programu Żywnościowego (WFP), które wjechały do Strefy Gazy we wrześniu, tylko jedna dotarła do magazynów – podał francuski dziennik „Le Monde”. Nawet namioty, kluczowe dla przetrwania, są wyrywane z konwojów i odsprzedawane na czarnym rynku po nawet 1,2 tys. euro.
Według ONZ i organizacji humanitarnych chaos ten jest bezpośrednim skutkiem głodu i polityki Izraela, który zlikwidował istniejący przedtem system dystrybucji Agencji Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) i objął Strefę Gazy ścisłą blokadą, złagodzoną jedynie w ostatnich miesiącach.
Wrzesień 2025: Donald Trump występuje z planem pokojowym
Pod koniec września Stany Zjednoczone przedstawiły propozycję zawieszenia broni i plan powojenny, które zyskały poparcie Izraela oraz części państw arabskich. Zakładają rozbrojenie Hamasu i przekazanie kontroli nad Strefą Gazy tymczasowej administracji i międzynarodowym siłom porządkowym.
Nawet jeśli plan zostanie przyjęty i zawieszenie broni się utrzyma, odbudowa może pochłonąć miliardy dolarów i zająć wiele lat – według szacunków ONZ usunięcie ok. 54 mln ton gruzów oraz odbudowa kluczowej infrastruktury i zniszczonych miast będzie ogromnym wyzwaniem.
Jesień 2025: odbudowa i obawy mieszkańców
Zdaniem organizacji pomocowych w ubiegłym roku istniała jeszcze nadzieja na naprawę i modernizację istniejących dzielnic i obiektów, jednak skala zniszczeń dokonanych w ostatnich miesiącach sprawiła, że konieczna będzie odbudowa od podstaw.
Plan USA nie przewiduje przymusowych przesiedleń, wielu mieszkańców Strefy Gazy obawia się jednak, że zniszczenia stanowią pretekst do ich wydalenia lub zmuszenia do, jak to określają izraelscy urzędnicy, „dobrowolnej emigracji”, ponieważ ich ojczyzna stała się niezdatna do życia.
A oto bilans dwuletniej wojny:
• 67,1 tys. zabitych i 169 tys. rannych Palestyńczyków,
• 1,9 mln osób wewnętrznie przesiedlonych,
• 416 tys. domów zniszczonych,
• 557 szkół, 247 budynków użyteczności publicznej, 835 meczetów i trzy kościoły – zniszczone,
• 2,1 mln ludzi w namiotach bez dostępu do wody i kanalizacji,
• 460 zgonów z głodu i niedożywienia,
• 98,5 proc. gruntów rolnych zniszczonych lub niedostępnych
Dwa lata po ataku Hamasu Strefa Gazy pozostaje ruiną – zniszczoną, przeludnioną i niemal odciętą od świata. Choć Stany Zjednoczone i część państw arabskich próbują forsować plan odbudowy, sytuacja humanitarna nadal jest katastrofalna, a przyszłość regionu pozostaje niepewna...
Polecany artykuł:
