Moderatorem wydarzenia był Juliusz Sabak, redaktor prowadzący Portalu Obronnego.
Natomiast wśród panelistów znaleźli się:
- kmdr Andrzej Godecki, zastępca Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni
- płk Dariusz Łuczak, Zarząd P6 Sztab Generalny Wojska Polskiego
- dr n.med. i n.o zdr. Marcin Podgórski, dyrektor Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
- Jacek Niewęgłowski, członek zarządu i dyrektor ds. Transformacji Biznesu i Relacji Zewnętrznych Cellnex
- prof. dr. hab. Hubert Królikowski, doradca zarządu GRUPY WB
prof. dr. hab. Hubert Królikowski, doradca zarządu GRUPY WB powiedział - "Zdryfowaliśmy w kierunku jednego systemu łączności. Mówiliśmy o tym, że jednak powinna być zachowana elastyczność, możliwość wykorzystywania innych systemów łączności. Każdy tego typu system jest podatny na jakiś specyficzny rodzaj ataku. Może być wyłączony z użycia przez siły natury lub przez celowe działanie człowieka. Mowa jest o większym obszarze lub taki, gdzie dany kryzys występuje. Dlatego trzeba zachować możliwość wykorzystania alternatywnych systemów łączności, na przykład przejścia z łączności radiowej na łączność satelitarną, ze względu na możliwy brak zasięgu. O tej kwestii również powinniśmy pamiętać."
W kontekście wykorzystywania pan profesor podał przykład, z którymi konkretne grupy mogą się zderzać, podczas akcji mówiąc - "Możemy wyobrazić sobie sytuację, wykorzystujemy wolontariuszy do pomocy, trudno sobie wyobrazić, żeby ich wszystkich przeszkolić, wyposażyć i dać do użytku radiostacje określonego systemu, czy to będzie Tetra, DMR lub cokolwiek innego. Dlatego należy pomyśleć o tym, aby zapewnić możliwość komunikacji z wykorzystaniem tych środków, którymi ci wolontariusze dysponują tak samo, tyczy się to ratowników, czy dysponują określonymi środkami łączności. Najczęściej będzie to zwykły telefon komórkowy. Dlatego poza samym budowaniem jednorodnego, zestandaryzowanego systemu łączności dla służb państwowych powinniśmy zachować bezwzględnie dublowanie rozwiązań i sięgania po inne systemy"
Na koniec profesor Królikowski podsumował, mówiąc - "Powinniśmy pomyśleć o możliwości przełączania się i współpracy różnych systemów łączności oraz różnych standardów łączności radiowej, satelitarnej i komórkowej, co jest do zrobienia. Pokazują to, chociażby nasze systemy, systemy grupy WB. Po drugie powinniśmy zwracać uwagę na możliwość wykrywania zagrożeń niepożądanej ingerencji w systemie łączności na różnych poziomach, ponieważ zakładamy, że wszyscy działają w dobrej wierze. Natomiast my jesteśmy w takiej sytuacji, że ataki na sieci łączności, są coraz częstsze, ich liczba się zwiększa. Można się również się spodziewać tego, że w sytuacjach kryzysowych, będą się one jeszcze bardziej komplikować."
Jacek Niewęgłowski, członek zarządu i dyrektor ds. Transformacji Biznesu i Relacji Zewnętrznych Cellnex przywołał ostatni blackout, jaki nastąpił, w Hiszpanii mówiąc - "Sieci publiczne nigdy nie zastąpią sieci łączności specjalnej i sieci łączności kryzysowej, o której tutaj rozmawiamy. Wydarzenie, jakim był blackout w Hiszpanii, dotknął każdą sferę życia publicznego. Warto wspomnieć, że w tym tragicznym momencie był jeden obszar działalności publicznej, który był niezakłócony i który sprostał temu wyzwaniu i mowa właśnie o sieci łączności specjalnej oraz sieci łączności kryzysowej, który ten test przeszły w sposób fenomenalny. Mam przyjemność reprezentować tutaj firmę Cellnex, która akurat tak się składa, że w Hiszpanii eksploatuje 39 sieci regionalnych w technologii Tetra. Warto o tym wspomnieć dlatego, że rozmawiamy tutaj między innymi o konieczności koordynacji łączności służb."
Prezes Niewęgłowski powiedział również, jak działają tamtejsze sieci - "Historycznie w Hiszpanii losy budowy sieci łączności krytycznej potoczyły się tak, że oprócz jednej ogólnokrajowej sieci łączności dla administracji centralnej jest 39 lokalnych, regionalnych sieci Tetra, ale ich specyfiką jest to, że wszystkie służby lokalne używają jednej sieci, to znaczy ratownicy medyczni, odpowiedniki naszych straży miejskich, służby porządkowe i strażacy używają jednej w danym regionie jednej sieci Tetra i wszyscy, którzy obserwowali to, co się tam wydarzyło w trakcie tego fatalnego blackoutu energetycznego czy też tragicznej i bezprecedensowej zarówno jeżeli chodzi o wymiar skalę, skutki powodzi w regionie Walencji na jesieni ubiegłego roku, która kosztowała życie 200 osób, tam również te sieci zdały egzamin i funkcjonowały bez żadnych zakłóceń. Gdybym miał wskazać oprócz tego jednego elementu, jakim jest pełna integracja służb ratunkowych w ramach jednej sieci, jakie były czynniki sukcesu to przede wszystkim, był to dobrze zaprojektowany system podtrzymania bateryjnego, dla tych sieci Tetra. On był tylko zaprojektowany na 8 godzin podtrzymania bateryjnego, ale dzięki mądremu procesowi rotowania puli mobilnych agregatów prądotwórczych, dobrze zarządzanemu procesowi poprzez przenoszenie i przewożenie tych agregatów pomiędzy stacjami w praktyce. W praktyce daje się utrzymać ciągłość działania tych sieci Tetra powyżej doby lub nawet dwóch.
kmdr Andrzej Godecki, zastępca Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni powiedział - "Łączność jako łączność to jest coś, co funkcjonuje jak powietrze, czyli coś, co powinno być zawsze. Cyberprzestrzeń jak wiemy, według tych standardów natowskich, jest jedną z domen operacyjnych, jak mamy powietrze, ziemię, morze tak mamy też cyberprzestrzeń i teraz również kosmos. W najbliższej przyszłości będzie również domena kognitywna. To jest ta domena, która jeszcze nie jest w tak powszechnym użytku, jakby się wydawało, być powinna już teraz. Uważam, że powinna ona już w tej chwili być w naszych programach szkolnych, tak samo powinna być w programie obronności. Odporność wiąże się z zachowaniem naszym w domenie kognitywnej. Wszyscy wiemy, że cyberprzestrzeń jest tą domeną, która została sztucznie zbudowana przez człowieka. Wszystkie domeny zostały stworzone przez stwórcę, a ta jedyna domena stworzył człowiek i te granice ustala tak daleko, jak tworzy całą sieć rozległą. Czyli wszędzie gdzie dochodzi jakaś informacja, to jest granica cyberprzestrzeni."
płk Dariusz Łuczak, Zarząd P6 Sztab Generalny Wojska Polskiego powiedział, dlaczego może nie być łączności i z czym to się wiąże - "Ten problem zawsze niestety istniał, odkąd zaczęła być wykorzystywana łączność tak szeroko, jeżeli chodzi o służby i o aparat państwowy, biorąc pod uwagę sytuację kryzysowe, o których tutaj rozmawiamy, jest tutaj trochę inne podejście, my jako wojsko mamy, a przynajmniej staramy się mieć te sieci odizolowane, zabezpieczone we właściwy sposób. Ponadto są wprowadzane klauzule informacyjne z uwagi na pewien charakter przekazywanych informacji. Dlaczego łączność nie działa? Od prowizorycznych czy prostych rzeczy gdzie faktycznie następuje awaria urządzenia, ale są także ataki celowe, może być na przykład dywersja czy oddziaływanie cybernetyczne na systemy, ponieważ wiemy, że większość systemów łączności jest cyfrowych. Jeśli są one cyfrowe, to jest po coś podłączone. Jeżeli jest podłączone, istnieje możliwość, zakłócenia pracy tego systemu. Dlatego staramy się iść w tym kierunku, żeby jak najbardziej zabezpieczyć tę łączność przed możliwymi usterkami. Stosujemy także matryce pace, które są popularnym rozwiązaniem wśród państw NATO. Mamy w tym wypadku pewną gradację, jeżeli jeden system nie działa, przechodzimy do kolejnego."
dr n.med. i n.o zdr. Marcin Podgórski, dyrektor Lotniczego Pogotowia Ratunkowego na temat łączności powiedział - "Jeżeli chodzi o te kwestie związane z ogólnie przyjętym postępowaniem w kwestii łączności w systemie ochrony zdrowia czy w systemie państwowego ratownictwa medycznego, to z jednej strony trzeba powiedzieć, że w jeżeli są podejmowane działania do tego, że integrować systemy łączności, bo na dzień dzisiejszy te systemy tak naprawdę mają charakter wysypowy, czyli każde województwo w jakiś sposób funkcjonuje w oparciu o różne systemy łączności, które na dzień dzisiejszy są i jest próba ich integracji w ramach pewnego podsystemu zintegrowanej łączności, w ramach systemu wspomagania dowodzenia w państwowym ratownictwie medycznym. Jest to działanie, które jest na obecną chwilę podejmowane, ponieważ patrząc na tę sferę w ujęciu wojewódzkim, to ten system łączności w jakiś sposób jest połączony. Natomiast w sytuacji, kiedy te służby muszą działać ponad wojewódzko, pojawia się problem w tym segmencie. My jako Lotnicze Pogotowie Ratunkowe jesteśmy ponad wojewódzcy, ponieważ działamy na terenie całego kraju. Przez to musi być jakaś część wspólna i tą częścią wspólną jest system analogowy, więc jest to problem i jest to element, nad którym się pochylamy, żeby wejść w taki systemy, które z jednej strony będą o wiele bezpieczniejsze i skuteczniejsze, a z drugiej strony będą integrowalne w ramach interoperacyjności.
