„W porównaniu z grudniem 2022 r. wzrasta krytyka władz” – podkreśla KMIS. „W szczególności udział osób ufających Radzie Najwyższej (odpowiednik naszego Sejmu – Portal Obronny) spadł z 35% do 15%, a odsetek tych, którzy jej nie ufają, wzrósł z 34% do 61%”. Zatrważająco niskie poparcie w społeczeństwie Ukrainy ma jej rząd.
Zaufanie do niego spadło z 52 do 26 proc., a nieufność wzrosła: z 19 do 44 proc. Premierem rządu – w Polsce można śmiało założyć, że nie większość nie wie, kto stoi na jego czele – jest Denys Szmyhal. Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie za najważniejszego polityka, i słusznie, uważany jest prezydent Wołodymyr Zełenski.
Ostatnie badania Instytutu potwierdzać zdają się porzekadło, że „łaska pańska na pstrym koniu jeździ”. „Chociaż w przypadku Prezydenta również widać tendencję spadkową, to cieszy się on ogromnym zaufaniem ukraińskiego społeczeństwa” – dyplomatycznie zauważa KMIS.
Rzecz w tym, że w grudniu 2022 r. Zełenski miał zdecydowanie większe poparcie społeczne niż udziela mu się go obecnie. Wtedy prezydentowi ufało 84 proc. Ukraińców (5 proc. nie ufało). Obecnie poparcie wyraziło 62 proc. Wzrósł odsetek nieufających – do 18 proc. „Zatem jeśli w grudniu 2022 r. bilans zaufania do nieufności wobec Prezydenta wynosił +80%, to obecnie wynosi +42%. Czyli z jednej strony obserwujemy znaczny spadek, z drugiej jednak strony pozostaje on jednoznacznie pozytywny ze znaczną przewagą tych, którzy ufają Prezydentowi, w porównaniu z tymi, którzy mu nie ufają” – wskazuje w komunikacie Instytut.
Absolutnym liderem zaufania społecznego są SZU. Utrzymuje się ono na stałym poziomie 96 proc. Co ciekawe gen. Załużnemu, o którym mówi się, że mógłby wystartować w marcowych wyborach prezydenckich (o ile do nich dojdzie, bo Zełenski nie jest zwolennikiem ich przeprowadzania w stanie wojny), ufa 88 proc. Ukraińców (nie ufa – 4 proc.). Trudno ocenić, czy tak wysoka nota jest pochodną zaufania Ukraińców do armii, czy też w grę wchodzą inne czynniki.
Znacznie słabsze notowania w społeczeństwie ma Służba Bezpieczeństwa Ukrainy. W grudniu 2022 r. zaufaniem obdarzało ją 63 proc. (nie darzyło – 9 proc.), a obecnie ma poparcie 58 proc. Ukraińców (16 proc. nie ufa SBU). W ujęciu rocznym nie jest to drastycznie duży spadek, ale wymiar zaufania do SBU sam w sobie może skłonić do różnych refleksji.
Jednak najniższe zaufanie Ukraińcy mają do sądów. Korupcja i wszystko jasne. Otóż tylko „12% Ukraińców ufa sądom, a tylko 9% prokuratorom. Nie ufają – odpowiednio 61% i 64%. W grudniu 2022 r. sądom ufało 25%, prokuratorom 21%, ale co ważniejsze, zdecydowanie mniej (o połowę) tych, którzy im nie ufali”.
Naukowiec Instytut, Antoni Hruszecki tak komentuje wyniki dotyczące zaufania społecznego do Zełenskiego i Załużnego: „Zasadniczo istotny wynik jest taki, że na Ukrainie 59% Ukraińców ufa jednocześnie Prezydentowi i Naczelnemu Wodzowi. Ukraińcy domagają się jedności, dlatego działania poszczególnych przedstawicieli władzy zmierzające do dyskredytacji Naczelnego Wodza wywołują ostry odrzucenie w społeczeństwie. Ukraińcy nie wierzą w oskarżenia, jakie można postawić W. Załużnemu (tym bardziej można przypuszczać, że takie oskarżenia bumerang negatywnie wpływają na samą władzę). Jednocześnie część polityków opozycji, dziennikarze krytyczni i przedstawiciele sektora publicznego uparcie propagują narrację o rozłamie „dobry W. Załużny – zły W. Zełenski”. Jak widać, nie odpowiada to opinii publicznej Ukraińców, a większość Ukraińców mądrze ufa zarówno Prezydentowi, jak i Naczelnemu Wodzowi”.
W przeprowadzonych przez KISM badaniach w październiku 2023 r. okazało się, że
• 71,1 proc. Ukraińców uznało, że sprawy w kraju idą w złym kierunku, a o właściwym kierunku mówiło 15 proc. (w lipcu było to 68,7 proc. i 16,1 proc.);
• działania prezydenta Zełenskiego aprobowało 28,2 proc. respondentów, nie pochwalało 56,9 proc. (w lipcu 29,3 proc. i 56,1 proc.);
• 43,4 proc. respondentów opowiedziało się za przedterminowymi wyborami prezydenckimi, a 47,3 proc. za przedterminowymi wyborami parlamentarnymi.
