Oficjalnym powodem nieprzedłużenia umowy było zablokowanie dostępu Rosselkhozbanku (banku rolniczego) do międzynarodowej sieci płatniczej SWIFT. Kreml oświadczył, że gdy blokada zostanie zdjęta, to wówczas będzie możliwe przedłużenie umowy.
WYPOWIEDZIANA CZY NIEPRZEDŁUŻONA?
Dotychczas przedłużano ją trzykrotnie. Ostatnim raz – w maju, na dwa miesiące. Wcześniej przedłużano umowę o cztery miesiące. Porozumienie między Ukrainą a Federacją Rosyjską zawarto, dzięki pośrednictwu Turcji i ONZ, 22 lipca 2022 r. Zgodnie z umową zawartą w Stambule uzgodniono, że zboże będzie wypływać z trzech ukraińskich portów: Odessy, Czarnomorska i Jużnego (przed agresją miesięcznie z tych portów ekspediowano w świat ok. 5-6 mln ton zboża).
Przedłużenie porozumienia co 120 dni wymaga zgoda wszystkich jego stron (Rosji, Ukrainy, ONZ i Turcji). Zawarte porozumienie Wołodymyr Zełenski nazwał „ważnym osiągnięciem” umożliwiającym wznowienie eksportu i tym samym udaremniającym plan Rosji zniszczenia gospodarki jego kraju. Od poniedziałku ta ocena jest już w części nieaktualna.
RAKIETAMI W ODESSĘ I OKOLICE
Od poniedziałku (17 lipca) Rosjanie ostrzeliwują Odessę i jej okolice. W komunikacie Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy (cytowanych przez agencję Ukrinform) podano, że w nocy 19 lipca zestrzelono 37 obiektów atakujących Odessę. Rosjanie wystrzelili:
• 16 morskich pocisków manewrujących Kalibr, przypuszczalnie z małego statku rakietowego „Inguszetia” i fregaty „Admirał Essen” z Morza Czarnego;
• 8 pocisków manewrujących Ch-22 z samolotów dalekiego zasięgu Tu-22M3 znad Morza Czarnego;
• 6 pocisków manewrujących Onyx z przybrzeżnego kompleksu rakietowego Bastion na Krymie;
• kierowany pocisk Raduga Ch-59 z myśliwca Su-35 znad Morza Czarnego; • 32 szturmowe UAV typu Szahid-136/131” z rejonu Czauda (Krym) i Prymorsko-Achtarsk (obwód rostowski).
Raduga Ch-59 spadł na jedną z dzielnic Odessy, uszkadzając kilka budynków. Celem pocisków P-800 Oniks i Ch-22 Burja był odeski port. Trafiły w terminale zbożowy i naftowy powodując pożar. Osiem dronów Szhid-136 zostało zestrzelonych nad obwodem odeskim, dwa kolejne nad obwodem mikołajowskim. – podał Ukrinform.
WINNY ZACHÓD I SPEKULANCI
Winnym nieprzedłużenia (lub – jak kto woli: wypowiedzenia) umowy zbożowej wedle Ukrainy jest Federacji Rosyjska, a według Moskwy – Zachód. Putin oskarżył państwa zachodnie o o przekształcenie wygasłej już umowy chroniącej ukraiński eksport zboża przez Morze Czarne w narzędzie szantażu wobec Rosji. Odnosząc się do nieważności umowy zbożowej, podczas posiedzenia rządu, prezydent Federacji Rosyjskiej stwierdził był w swoim stylu: „Zamiast pomagać krajom w rzeczywistej potrzebie, Zachód wykorzystał umowę zbożową do politycznego szantażu i… zamienił ją w narzędzie do wzbogacenia międzynarodowych korporacji i spekulantów na światowym rynku zboża...”
Samo wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym to nie wszystko. Minowanie wód Morza Czarnego na kierunku odeskim oczywiście nie ma nic wspólnego z blokowaniem eksportu ukraińskiego zboża. Jest on jedynie elementem SWO (specjalnej operacji wojskowej). Trochę inaczej rzecz ma się z ostrzeżeniem wystosowanym do armatorów.
„W związku z zakończeniem działalności Inicjatywy Czarnomorskiej i zamknięciem morskiego korytarza humanitarnego od godziny 00:00 czasu moskiewskiego 20 lipca 2023 r. wszystkie statki zmierzające do ukraińskich portów w rejonie Morza Czarnego będą traktowane jako potencjalnie przewożące ładunek wojskowy” – podało w komunikacie Ministerstwo Obrony FR. Jak flota rosyjska będzie traktować statki wypływające z portów ukraińskich, tego resort kierowany przez Siergieja Szojgu nie obwieścił. Według danych z początku maja dzięki czarnomorskiej inicjatywie zbożowej wyeksportowano ponad 30 mln ton zboża (50 proc. – kukurydza) i produktów spożywczych.
UKRAIŃCY OMINĄ BLOKADĘ
W historii wojen wielokrotnie używano blokad portów morskich, jako – mniej lub bardziej – skutecznego narzędzi ich prowadzenia. W tym przypadku ograniczenie (i tak już ograniczanego) eksportu ukraińskiego zboża spowoduje jego deficyt (ze wszelkimi tego konsekwencjami) u odbiorców. A najważniejszym importerem są… Chiny, Hiszpania i Turcja, a nie – jak się powszechnie uważa – państwa afrykańskie i południowej Azji. O ile trzech największych importerów jakoś załata dziurę po zbożu z Ukrainy, o tyle w biednych państwach nie będzie to łatwo wykonalne i tanie. Ukraina stara się obejść blokadę. Zapowiedziała, że wytyczy nową trasę dla statków ze zbożem: ma ona prowadzić wyłącznie przez wody terytorialne Rumunii i morską strefę ekonomiczną tego kraju...
