Kolejne miesiące toczącej się wojny na Ukrainie i problemy w USA z przegłosowaniem pakietu na Ukrainie raczej nie przybliżają Ukrainy do końca wojny. Mimo wszystko wojna dla obydwu stron jest bardzo wyczerpująca. Rosja mimo sankcji i marginalizacji na arenie międzynarodowej jakoś się trzyma, ale jest to ogromny koszt dla gospodarki i rosyjskiej armii, która traci masę sprzętu zarówno nowego jak i tego wyciągniętego z magazynów.
W opublikowanym 13 lutego raporcie przez Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS) pt: "The Military Balance 2024" będącym doroczną analizą militarnego układu sił na świecie i wydatków na zbrojenia, możemy przeczytać, że w 2023 roku Rosja straciła ok. 1120 czołgów oraz ok. 2000 pojazdów opancerzonych i bojowych wozów piechoty, a od początku wojny na Ukrainie ponad 3000 czołgów oraz 5600 pojazdów opancerzonych i bojowych wozów piechoty. Trzy tysiące czołgów to mniej więcej tyle, ile Rosja miała w gotowości bojowej tuż przed rozpoczęciem dwa lata temu inwazji na Ukrainę. Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS) szacował, że w 2022 roku Rosja miała aż 17 500 czołgów. Liczba ta podobno obejmowała 200 T-90, 3000 T-80, 7000 T-72, 2000 T-64, 2500 T-62 i 2800 T-55, których liczba mniej więcej odpowiada latom, w których wyszły na rynek. Obliczenia IISS są jednak bardzo niedokładne, ponieważ opierają się na szacunkach liczby czołgów wyprodukowanych w Związku Radzieckim.
Zwrócono jednak uwagę, że Rosja nadal ma w magazynach wystarczającą liczbę pojazdów opancerzonych niższej jakości, dzięki czemu „może potencjalnie wytrzymać jeszcze około trzech lat ciężkich strat i uzupełniać czołgi z zapasów, nawet jeśli będą w niższym standardzie technicznym, niezależnie od jej zdolności do produkcji nowego sprzętu”. Według raportu The Military Balance, Rosja dysponuje aktywnymi siłami liczącymi 1750 czołgów bojowych, począwszy od kilkudziesięcioletnich T-55 po nowoczesne T-80 i T-90, kolejne 4 000 znajduje się w magazynach.
Jak podał w lipcu „The Moskwa Times” , cytując ukraińskich OSINT przy wsparcia Instytutu Kilońskiego, Rosja straciła około 60 procent czołgów czyli 2000, do połowy 2023 roku .Według aktualizacji wywiadu brytyjskiego Ministerstwa Obrony z listopada ubiegłego roku, Moskwa straciła w wyniku inwazji około 15 procent, czyli 2475, całej floty czołgów.
Ukraina z kolei również poniosła poważne straty od czasu inwazji, ale zachodnie dostawy pozwoliły jej utrzymać stan liczbowy przy jednoczesnym podnoszeniu jakości sprzętu. "Ale Kijów nadal demonstrował swoją pomysłowość na inne sposoby, wykorzystując zachodnie i opracowane przez siebie systemy, aby ustawić rosyjską Flotę Czarnomorską w defensywie" - napisał IISS, zwracając uwagę na wykorzystanie przez Ukrainę dronów nawodnych.
Według wyliczeń Forbes ze stycznia bieżącego roku, rosyjskie siły zbrojne wyruszyły na wojnę na Ukrainę w lutym 2022 roku z 2987 czołgami. Po 23 miesiącach ciężkich walk Rosjanie stracili co najmniej 2619 czołgów – jak pisze autor analizy. 1725 zostało zniszczonych, 145 uszkodzonych, 205 porzuconych i 544 przechwycono jak T-55, T-62, T-72, T-80 i T-90. Rosjanie twierdzili w zeszłym roku, że siły zbrojne otrzymał 1500 nowych i zmodernizowanych czołgów w następstwie intensywnych wysiłków przemysłowych, które z grubsza potroiły produkcję pojazdów w 2023 roku. W związku z tym jak prognozuje Forbes „ rozsądne byłoby założenie, że rosyjskie siły zbrojne otrzymały około 500 nowych i zmodernizowanych czołgów w 2022 roku. Bo jak wylicza autor tekstu: „trzy tysiące przedwojennych czołgów minus 2600 strat wojennych plus 2000 czołgów zastępczych równa się 2400 czołgów. Ponieważ rosyjskie wojsko dodało nowe formacje w ciągu 23 miesięcy od rozpoczęcia wojny, więc każda dywizja, brygada i pułk miałyby mniej czołgów niż przed 2022 rokiem”.
Tak naprawdę nie wiemy jak to Rosjanie liczą, bo w skład liczby 1500 może wejść tak naprawdę również naprawa uszkodzonych czołgów na froncie, modernizacja tych, które były w magazynach, a także nowe prosto z fabryk. Według Foreign Policy Research Institute, który oszacował mniej więcej produkcje uzbrojenia w Rosji na podstawie danych z poprzednich lat, uwzględniając możliwości i zmienne, oficjalnie deklarowane plany produkcji, modernizacji i remontów czołgów nie wskazują na znaczący wzrost produkcji. Władimir Putin oświadczył w marcu 2023 roku, że w latach 2023–2025 Rosja wyprodukuje i zmodernizuje 1600 czołgów podstawowych jak T-72, T-80 i T-90. Jak wylicza instytut, w ciągu ostatniej dekady łączna średnioroczna ilość zmodernizowanych i nowo wyprodukowanych czołgów i pojazdów opancerzonych wyniosła 650 sztuk. Więc można szacować, że Rosja mniej więcej tyle samo wyprodukuje.
Z kolei jak twierdzi portal Militarnyi na podstawie analizy francuskiej komórki OSINT Institut Action Résilience, opublikowanej 31 sierpnia 2023 roku, napisał, że „Tempo prac, zdaniem ARI, jest znacznie niższe, niż twierdzi rosyjska propaganda”. Według Institut Action Résilience rosyjski przemysł produkuje zaledwie 390 czołgów rocznie. Oznacza to, że w latach 2022 i 2023 mógł zbudować lub zmodernizować zaledwie 780 czołgów. Z kolei jak twierdzi portal Army Recognition w tekście z grudnia ubiegłego roku powołując się na rosyjskiego eksperta wojskowego Wiktora Murachowskiego, „przemysł obronny kraju dostarczył armii rosyjskiej około 2100 czołgów różnych typów, począwszy od starszych modeli T-54/55 i T-62 do najnowszego T-90M Proryw. Wzrost ten jest znaczny w porównaniu z wcześniejszymi danymi, które sugerowały roczną produkcję około 200 nowych czołgów, a konkretnie typu T-90M Proryw. W 2023 roku armia rosyjska otrzymała 210 nowych czołgów wobec zaledwie 30 sztuk w 2020 roku, a liczba T-72B3 czołgów dostarczonych w 2023 roku to 840 pojazdów w porównaniu do 120 sztuk w 2020 roku”.
Jak możemy zauważyć oszacowanie strat jak i również produkcji uzbrojenia w Rosji jest bardzo trudne. Rosyjska propaganda na potrzeby wewnętrzne jak i zewnętrzne, będzie podawać dziwne wyliczenia, które nie zawsze mogą być zgodne z prawdą. Bo wszystko zależy od tego, co dany autor zakwalifikował. A źródła OSINT często są obarczone błędami, ponieważ dysponują wyłącznie danymi w otwartym dostępie lub różnymi tajemniczymi źródłami, które nie zawsze są prawdziwe. Tak czy inaczej, może kiedyś poznamy realną produkcję czołgów w Rosji jak również poniesione straty obydwu stron.
