Spis treści
Kanadyjskie potrzeby wczesnego ostrzegania
Kanada, jest państwem o rozległym terytorium obejmującym zarówno gęsto zaludnione obszary południowe, jak i strategicznie istotne, lecz słabo zaludnione regiony północne – w tym przede wszystkim Arktykę – stoi przed koniecznością posiadania zdolności do skutecznego monitorowania przestrzeni powietrznej, morskiej i lądowej w czasie rzeczywistym.
W dobie dynamicznych zmian geopolitycznych, wzrostu aktywności rosyjskiej w Arktyce oraz coraz większego znaczenia operacji wielodomenowych, Kanada potrzebuje nowoczesnego systemu samolotów wczesnego ostrzegania i kontroli przestrzeni powietrznej (AWACS), który pozwoli jej nie tylko skutecznie bronić własnego terytorium, ale także pełnić aktywną rolę w strukturach NORAD i NATO.
Dotychczas Kanada polegała na naziemnych radarach oraz współpracy z amerykańskim komponentem NORAD, jednakże w obliczu postępującej modernizacji sił zbrojnych potencjalnych przeciwników – zwłaszcza Federacji Rosyjskiej i Chin – oraz wzrostu liczby operacji o charakterze ekspedycyjnym i wielonarodowym, rośnie potrzeba posiadania własnych powietrznych platform dowodzenia, które mogą działać autonomicznie, niezależnie od wsparcia sojuszniczego.
Ponadto rosnące napięcia w Arktyce oraz obecność rosyjskich bombowców strategicznych i okrętów Floty Północnej, a także potencjalne zagrożenie ze strony rakiet manewrujących i hipersonicznych sprawiają, że Kanada nie może sobie pozwolić na „dziury” w świadomości sytuacyjnej, zwłaszcza w trudno dostępnych i słabo zabezpieczonych regionach.
Saab daje precyzję, Kanada grzbiet
Saab, wychodząc naprzeciw kanadyjskim potrzebom, zaproponował system GlobalEye jako zintegrowane rozwiązanie opierające się na platformie Bombardier Global 6000/6500 – produkowanej w Kanadzie, zapewniając lokalne osadzenie przemysłowe. Samolot ten został wyposażony w radar Erieye ER, który bazuje na technologii AESA, umieszczonym na grzbiecie samolotu w charakterystycznej kapsule typu „ski-box”, który zapewnia nie tylko panoramiczne pokrycie przestrzeni powietrznej, ale także bardzo wysoką rozdzielczość oraz odporność na zakłócenia. Ponadto zapewnia on zasięg wykrywania do 550 km i zdolność śledzenia wielu celów w różnych domenach – powietrznej, morskiej i lądowej – dzięki współpracy z systemami radarowymi, elektrooptycznymi, radarami z syntetyczną aperturą (SAR/ISAR) oraz systemami ELINT/SIGINT.
Dla Kanady korzyścią z wyboru GlobalEye byłoby nie tylko uzyskanie nowoczesnej, wielozadaniowej platformy wczesnego ostrzegania, ale również duży transfer technologii, lokalna produkcja i serwisowanie oraz zaangażowanie kanadyjskiego przemysłu w łańcuch dostaw Saab. Propozycja ta wiązałaby się z powstaniem miejsc pracy w sektorze lotniczym oraz rozbudową kompetencji technologicznych, co wpisuje się w strategię rządu federalnego dotyczącą wspierania kanadyjskich firm w sektorze zaawansowanych technologii obronnych.
i
Dla Kanady oznaczałoby to realne podniesienie poziomu świadomości operacyjnej w regionach arktycznych, gdzie zagrożenia mogą pojawić się nie tylko w postaci statków powietrznych, ale również okrętów podwodnych, nawodnych jednostek przeciwnika, a nawet obcych instalacji lądowych. Jednocześnie Saab oferuje nie tylko produkt gotowy do wdrożenia, ale także szeroki pakiet współpracy przemysłowej i transferu technologii, który może zaangażować kanadyjski przemysł lotniczy i obronny w produkcję, utrzymanie oraz dalszy rozwój systemu, co w perspektywie dekad oznaczałoby nie tylko stworzenie miejsc pracy, ale także wzmocnienie suwerenności technologicznej Kanady w sektorze o strategicznym znaczeniu.
Boeing nie odpuści
Z drugiej strony, w konkurencji o kanadyjski kontrakt Saab musi zmierzyć się z ofertą amerykańskiego Boeinga, który proponuje samolot E-7 Wedgetail – platformę opartą na samolocie Boeing 737-700 NG, wyposażoną w radar MESA (Multi-Role Electronically Scanned Array), który również wykorzystuje technologię aktywnego skanowania elektronicznego, lecz przy nieco innym układzie konstrukcyjnym i zakresie obserwacji. E-7 jest systemem, który już od wielu lat funkcjonuje w siłach powietrznych Australii, Korei Południowej, Turcji, a ostatnio został również wybrany przez siły powietrzne USA i Wielkiej Brytanii, co czyni go rozwiązaniem sprawdzonym i uznanym wśród kluczowych sojuszników Kanady.
i
Najważniejszym atutem Wedgetaila jest jego wysoka interoperacyjność z amerykańskimi systemami dowodzenia i rozpoznania – fakt ten ma szczególne znaczenie w kontekście współpracy Kanady w ramach systemu NORAD, który operacyjnie jest w dużym stopniu oparty na infrastrukturze amerykańskiej.
Dodatkowo Kanada już wcześniej zdecydowała się na zakup samolotów patrolowych Boeing P-8A Poseidon – również opartych na platformie Boeing 737 – co sugeruje, że preferowanym przez Ottawę kierunkiem mogą być rozwiązania amerykańskie, z uwagi na uproszczoną logistykę, kompatybilność techniczną i polityczną bliskość z Waszyngtonem. Co więcej, wybór E-7 oznaczałby przystąpienie do szerokiej wspólnoty użytkowników tego systemu, z dostępem do dużej bazy danych operacyjnych, zaplecza szkoleniowego oraz części zamiennych – co w praktyce zmniejsza ryzyko związane z wdrożeniem nowej technologii.
Wybór między tymi dwoma systemami nie sprowadza się jednak wyłącznie do porównań technicznych, ale przede wszystkim odzwierciedla szersze dylematy strategiczne Kanady, która stoi przed decyzją, czy dążyć do maksymalizacji suwerenności i samodzielności w kluczowych obszarach bezpieczeństwa narodowego, czy też jeszcze mocniej zintegrować się z architekturą bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych i podążać za sojuszniczym modelem interoperacyjności.
GlobalEye, choć jest mniej rozpowszechniony, oferuje Kanadzie bardziej wszechstronne możliwości operacyjne, w tym realne zdolności do działania w środowisku wielodomenowym i prowadzenia złożonych operacji rozpoznawczo-dowódczych w Arktyce, a przy tym stwarza szansę na rozwój rodzimego przemysłu. Z kolei E-7 to system sprawdzony, szeroko używany przez najbliższych sojuszników Kanady, czyli Stanów Zjednoczonych, Australii, a także Korei Południowej w kontekście Indo-Pacyfiku. Z pewnością daje to pewność technologiczną oraz głęboką kompatybilność z systemami amerykańskimi, a także mniejsze ryzyko polityczne i wdrożeniowe.
Ostateczna decyzja Kanady będzie zatem nie tylko wyborem konkretnej platformy powietrznej, lecz również deklaracją długofalowej strategii bezpieczeństwa państwa, jego miejsca w sojuszniczym ekosystemie oraz priorytetów w zakresie przemysłu obronnego i suwerenności technologicznej.
