Do zdarzenia doszło wieczorem 22 lipca 2025 roku. Jak poinformowały Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy, podczas lotu samolotu Mirage 2000 nastąpiła awaria techniczna. Pilot natychmiast zgłosił problem oficerowi kontroli lotów.
Profesjonalna reakcja pilota
Jak czytamy w komunikacie Sił Powietrznych: „pilot zachował się profesjonalnie i pomyślnie katapultował się”. Ekipa poszukiwawczo-ratownicza szybko zlokalizowała pilota, który jest w stabilnym stanie. Na szczęście, katastrofa nie spowodowała żadnych zniszczeń na ziemi ani ofiar w ludziach.
Komisja zbada przyczyny
Siły Powietrzne poinformowały o powołaniu specjalnej komisji, której zadaniem jest ustalenie przyczyn katastrofy. „Powołano specjalną komisję w celu zbadania przyczyn katastrofy” – podkreślono w oświadczeniu.
Samoloty Mirage 2000 dla Ukrainy
6 czerwca 2024 roku, podczas obchodów 80. rocznicy lądowania w Normandii, na które zaproszono prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, prezydent Francji Emmanuel Macron publicznie ogłosił zamiar dostarczenia Ukrainie samolotów Mirage 2000-5F. Deklaracja ta była odpowiedzią na prośby Kijowa o wzmocnienie zdolności obronnych w obliczu nasilających się rosyjskich ataków. Macron nie określił liczby samolotów, ale zapowiedział, że będą to maszyny zmodernizowane, zdolne do misji powietrze-ziemia, oraz że Francja przeszkoli ukraińskich pilotów i techników w okresie 5–6 miesięcy. Szkolenia rozpoczęły się w bazie lotniczej Nancy-Ochey oraz w Cazaux, gdzie modernizowano samoloty, wyposażając je w nowe systemy walki elektronicznej (np. ICMS Mk 2 lub Mk 3) oraz uzbrojenie, takie jak pociski MICA, SCALP-EG i bomby kierowane AASM Hammer. Modernizacja obejmowała także wzmocnienie systemów obrony elektronicznej, takich jak odbiorniki ostrzegania radarowego, zakłócacze i wyrzutnie flar, aby przeciwdziałać rosyjskim systemom S-300 i S-400.
W październiku 2024 roku francuskie Ministerstwo Obrony ujawniło, że pierwsze dostawy Mirage 2000-5F zaplanowano na pierwszy kwartał 2025 roku. Według raportu budżetowego francuskiego Zgromadzenia Narodowego, Francja zamierzała dostarczyć 6 z 26 posiadanych Mirage 2000-5F, należących do eskadry 1/2 „Cigognes” oraz 3/11 „Corse”.
6 lutego 2025 roku francuski minister obrony Sébastien Lecornu ogłosił na platformie X, że pierwsze Mirage 2000-5F dotarły na Ukrainę, pilotowane przez Ukraińców przeszkolonych we Francji. Prezydent Zełenski potwierdził to, wyrażając podziękowania Macronowi za wsparcie i podkreślając, że samoloty wzmocnią ukraińską obronę powietrzną. Liczba dostarczonych maszyn nie została ujawniona ze względów bezpieczeństwa, choć wcześniejsze doniesienia mówiły o trzech do sześciu samolotach w pierwszej partii. Dostawa ta była drugim przypadkiem przekazania Ukrainie zachodnich myśliwców, po F-16 dostarczonych przez Holandię, Danię i Norwegię.
Pierwsze użycie bojowe Mirage 2000
7 marca 2025 roku Mirage 2000-5F po raz pierwszy wzięły udział w działaniach bojowych, odpierając rosyjski atak powietrzny, w którym Rosja wystrzeliła 67 pocisków i 194 drony. Ukraińskie siły powietrzne, w tym Mirage i F-16, zestrzeliły 34 pociski i 100 dronów. Jednym z kluczowych sukcesów było zestrzelenie rosyjskiego pocisku manewrującego Ch-101 przez Mirage 2000, co potwierdził rzecznik ukraińskich sił powietrznych Jurij Ihnat. Zdjęcia tego zdarzenia, opublikowane w mediach społecznościowych, pokazały Mirage w ukraińskich barwach z tryzubem, co było symbolicznym momentem dla ukraińskiej kampanii powietrznej.
17 marca 2025 roku Macron potwierdził kontynuację dostaw Mirage 2000-5F oraz przyspieszenie dostaw dronów i pocisków dla Ukrainy. Rozważano również pozyskanie dodatkowych samolotów od krajów trzecich, takich jak Katar, który wycofał swoje Mirage 2000-5EDA, choć nie potwierdzono takich transferów.
Samolot Mirage 2000-5F
To francuski wielozadaniowy samolot myśliwski, zmodernizowany wariant Mirage 2000, opracowany przez Dassault Aviation i wprowadzony do służby w latach 90. Ten jednosilnikowy, jednomiejscowy myśliwiec o układzie delta, charakteryzujący się trójkątnymi skrzydłami, został zaprojektowany do walki powietrze-powietrze oraz misji powietrze-ziemia. Od 2025 roku jest używany przez Ukrainę po przekazaniu przez Francję w ramach wsparcia w wojnie z Rosją. Samolot ma 14,36 m długości, 9,13 m rozpiętości skrzydeł, waży około 7,5 tony bez obciążenia i może osiągnąć masę startową do 17 ton. Napędzany silnikiem SNECMA M53-P2, osiąga prędkość maksymalną Mach 2,2 (około 2300 km/h) i pułap operacyjny 17 000 m. Jego zasięg wynosi około 1550 km, a z dodatkowymi zbiornikami paliwa nawet 3330 km.
Wyposażony w radar Thales RDY, umożliwia wykrywanie celów na odległość do 130 km i śledzenie wielu celów jednocześnie. Systemy awioniczne obejmują zaawansowaną walkę elektroniczną, w tym odbiorniki ostrzegania radarowego, zakłócacze i wyrzutnie flar, a integracja z systemem Link 16 zapewnia współdziałanie z siłami NATO. Uzbrojenie obejmuje działko DEFA 30 mm, pociski powietrze-powietrze MICA (zasięg do 80 km), pociski manewrujące SCALP-EG (zasięg 560 km) oraz bomby kierowane AASM Hammer, co pozwala na precyzyjne ataki na cele naziemne i zwalczanie celów powietrznych, takich jak drony czy pociski manewrujące. Mirage 2000-5F jest ceniony za manewrowość i wszechstronność, choć jego koszty eksploatacji (około 17 000 euro za godzinę lotu) i krótszy zasięg pocisków w porównaniu z rosyjskimi systemami, jak R-77, mogą ograniczać skuteczność w starciu z nowoczesnymi myśliwcami, np. Su-35.
