29 stycznia 2024 roku, czeska minister obrony Jana Černochová i ambasador USA Bijan Sabet podpisali protokół ustaleń w sprawie umowy na zakup 24 samolotów 5. generacji F-35. Czesi podpisali także list ofertowy i akceptacyjny. Tym samym Czechy oficjalnie wkraczają na tory państwa, które będzie posiadać najnowocześniejszy i najbardziej popularny obecnie samolot amerykański. Jak możemy przeczytać w komunikacie firmy Lockheed Martin, Siły Powietrzne Republiki Czeskiej otrzymają w 2031 roku pierwszy samolot w najnowszej zaawansowanej konfiguracji Block 4.
Oprócz odrzutowców zamówienie obejmuje również szkolenie personelu, wsparcie serwisowe i logistyczne oraz rozwój innych usług wsparcia, zapewniających pomyślne dostawy wszystkich 24 samolotów F-35. Umowa jest warta około 150 miliardów koron czeskich, czyli około 6,5 miliarda dolarów, co jest największym pojedynczym zakupem dla Czech. Zakup amerykańskich samolotów tym samym sprawi, że Czechy będą mogły zastąpić 14 szwedzkich myśliwców JAS 39C/D Gripen, które są obecnie na wyposażeniu czeskiej armii w ramach umowy leasingowej. W związku z tym, dopóki samoloty nie przybędą, umowa leasingowa ma zostać przedłużona do czasu przybycia F-35 w tym celu mają być prowadzone ze szwedzkim kontrahentem negocjacje.
Dodatkowo w ramach umowy przewiduje się, że 13 czeskich firm i uniwersytetów będzie pomagać producentowi samolotów Lockheed i producentowi silników Pratt & Whitney w produkcji komponentów, badaniach i rozwoju, szkoleniu pilotów oraz konserwacji i serwisowaniu F-35. Przewiduje się, że partnerstwo wygeneruje 667 mln USD lokalnej działalności dla czeskiej gospodarki. Jest to więc zupełnie inna sytuacja niż w przypadku Polski, która nie zdecydowała się na offset towarzyszący w przypadku zakupu. W zeszłym roku w listopadzie dla czeskiego portalu E15.CZ Jiří Protiva, dyrektor generalny LOM Praha poinformował, że państwowe zakłady lotnicze LOM Praham negocjują utworzenie certyfikowanego przez producenta Lockheed centrum szkolenia pilotów F-35 oraz ośrodka symulatorowego. Negocjacje dotyczą transferu przez koncern Lockheed Martin know-how i technologii w zakresie realizacji pełnego cyklu szkolenia pilotów dla maszyn F-35. Zdaniem dyrektora LOM stanie się drugim po włoskiej Sardynii certyfikowanym ośrodkiem szkolenia pilotów F-35 i po przeszkoleniu pilotów czeskich, będzie w stanie kształcić setki pilotów z całej Europy.
Poza tym jak poinformował portal Radio Praga, czeski i niemiecki personel będzie prowadzić wspólne szkolenia i operacje lotnicze na F-35, tak ma wynikać z ustaleń spotkania dowódców sił powietrznych Czech i Niemiec.
Dzięki podpisaniu umowy Republika Czeska stanie się 18 krajem, który będzie posiadać F-35. Belgia, Dania, Finlandia, Niemcy, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska i Wielka Brytania zamówiły już F-35, a Rumunia spodziewa się w tym roku podpisać umowę LOA na ten samolot. Kilka dni temu Stany Zjednoczone uwzględniły prośbę Greckich Sił Powietrznych o zakup 40 myśliwców F-35A Lightning II wraz z powiązanym wyposażeniem w ramach umowy o wartości 8,6 miliarda dolarów, co jeszcze bardziej umocniło status F-35 jako standardowego myśliwca w ramach NATO. Do roku 2030 ponad 600 samolotów F-35 z ponad 10 europejskich krajów będzie ze sobą współpracować, w tym dwie pełne eskadry amerykańskich F-35 stacjonujące w Royal Air Force Lakenheath.
F-35 działają obecnie w 32 bazach na całym świecie. Do tej pory, Lockheed Martin dostarczył ponad 990 F-35, przeszkolił ponad 2280 pilotów i 15 400 konserwatorów, a flota F-35 przekroczyła łączny czas lotu wynoszący 773 000 godzin.
Lockheed Martin F-35A Lightning II to samolot wielozadaniowy 5. generacji, opracowany z myślą o niskiej sygnaturze termicznej i radarowej, co ma umożliwiać mu skryte podeście do przeciwnika. Zarówno do wrogich samolotów jak i celów naziemnych, chronionych przez systemy obrony powietrznej.
astosowano nich technologię stealth, która łączy powłoki pochłaniające promieniowanie z taki ukształtowaniem bryły samolotu, aby zminimalizować jego echo radarowe. Zastosowano również trudne do wykrycia i śledzenie sensory oraz środki łączności. Maszyna stanowi element sieciocentrycznego systemu walki, co znaczy, że zarówno korzysta z informacji z innych źródeł, jak też sama je dostarcza do sieci teleinformatycznej połączonych sił.
Sam płatowiec w wersji F-35A Lightning II ma długość 15,67 m, rozpiętość 10,67 m i masę startową 31 ton. Napęd stanowi specjalnie dla niego opracowany silnik Pratt&Whitney F135, który zapewnia prędkość 1,6 Macha i zasięg ponad 2000 km. Maszyna wyposażona jest w zabudowane na stałe 20 mm działko i może przenosić uzbrojenie o maksymalnej masie 12,5 tony, jednak jedynie w tak zwanym „beast mode” czyli zarówno w komorze uzbrojenia jak i na zewnętrznych podwieszeniach. W takiej sytuacji jednak nie może on w pełni wykorzystać swoich zalet, związanych z niską sygnaturą radarową.
Aby zachować niską wykrywalność F-35 może przenosić pociski rakietowe i bomby jedynie w wewnętrznej komorze uzbrojenia. Może to być 6 pocisków (w najnowszych wersjach samolotu 8) powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM, AIM-9X Sidewinder lub AIM-132 ASRAAM. W konfiguracji mieszanej są to dwie bomby kierowane lub pociski powietrze-ziemia, takiej jak manewrujące pociski JASSM, i do 4 pocisków powietrze-powietrze.
Poniżej zobaczysz galerię zdjęć myśliwców F-35 Lightning II:
