F-22 Raptor przejdzie gruntowną modernizację. Pentagon ujawnia szczegóły

F-22 Raptor są filarem Sił Powietrznych USA, nic więc dziwnego, że Stany Zjednoczone chcą ten samolot utrzymać jak najdłużej w służbie, a także by nadal zapewniał przewagę powietrzną USAF, ale do tego są konieczne modernizacje. Program modernizacji, którego budżet na lata 2023–2029 wynosi 7,8 mld USD (4,7 mld na zakupy, 3,1 mld na badania i rozwój), ma na celu przedłużenie służby F-22 do lat 40. XXI wieku, w obliczu opóźnień programu NGAD czyli F-47. Modernizacja jest odpowiedzią na zmieniające się zagrożenia, w tym rozwój technologii radarowych i rakietowych przez Chiny i Rosję, a także zaawansowanych platform konkurencyjnych, takie jak chiński myśliwiec stealth J-20.

Modernizacja F-22 Raptor

Jak przekazał serwis The War Zone planowana modernizacja F-22 Raptor obejmuje szereg kluczowych ulepszeń, które mają na celu zwiększenie efektywności i możliwości bojowych tych samolotów, takich jak:

• System obrony przed promieniowaniem podczerwonym (IRDS): Ma na celu ochronę przed pociskami naprowadzanymi na podczerwień.
• Ulepszenia właściwości stealth (Low Observable, LO): Zmniejszenie wykrywalności przez radary przeciwnika.

• Udoskonalenie radaru AN/APG-77 z aktywnym skanowaniem fazowym (AESA) w celu poprawy zdolności wykrywania i śledzenia celów na większych odległościach, zapewniając przewagę w walce powietrznej.

• Zwiększenie możliwości radarowych dzięki dynamicznemu radarowi syntetycznej apertury (SAR): Poprawa jakości obrazowania radarowego.

• Ulepszenie pakietu walki elektronicznej (AN/ALR-94), aby lepiej przeciwdziałać nowoczesnym systemom zakłócania i zwiększyć odporność na wrogie technologie.

• Opracowanie czujników podczerwieni do wyszukiwania i śledzenia celów (Infrared Search and Track, IRST): Umożliwienie wykrywania i śledzenia celów w oparciu o emisję ciepła.
• Nowy interfejs pilota (Pilot Vehicle Interface, PVI): Poprawa ergonomii i intuicyjności obsługi.

• Ulepszenia systemów łączności, w tym pełne wdrożenie Link 16 (nadawanie i odbiór) oraz MIDS-JTRS (Mode 5 IFF), aby poprawić interoperacyjność z innymi platformami, np. F-35 i dronami Collaborative Combat Aircraft (CCA).

• Zewnętrzne zbiorniki paliwa zgodne z zasadami stealth: Zwiększenie zasięgu samolotu bez pogorszenia właściwości stealth.

• Włączenie pocisku AIM-260 Joint Advanced Tactical Missile (JATM), który oferuje większy zasięg i lepszą odporność na zakłócenia w porównaniu do AIM-120 AMRAAM, zwiększając skuteczność w walce poza zasięgiem wzroku (BVR).

W ramach modernizacji floty F-22 Raptor nie zapomniano również o komforcie i bezpieczeństwie pilotów. W 2022 roku firma LIFT Airborne Technologies otrzymała kontrakt na opracowanie hełmu Next Generation Fixed Wing Helmet (NGFWH) dla pilotów F-22. Nowy hełm ma wspierać przyszłe ulepszenia systemu i modernizację interfejsu pilota, co ma znacząco wpłynąć na komfort i efektywność pracy pilotów.

F-22 Raptor w służbie USA

Obecnie Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych dysponują flotą 185 samolotów F-22 Raptor (w porównaniu z F-35 -ponad 1000 wyprodukowanych) z czego 143 są w gotowości a których większość jest rozmieszczona w bazach takich jak Langley (Wirginia), Elmendorf (Alaska) i Hickam (Hawaje). Pozostałe maszyny wykorzystywane są do celów szkoleniowych i testowych, a niektóre jednostki bojowe są wyłączone z eksploatacji z powodu trwających prac konserwacyjnych.

Jednak powoli część jest wycofywana z powodu ich dużej eksploatacji. Przewiduje się, że F-22 Raptor będą wycofywane od 2030 roku, jednak można przypuszczać, że zdolności tego samolotu będą jeszcze trochę dłużej wykorzystywane, zwłaszcza po modernizacji przed tym jak zostaną wyprodukowane jego następcy w ramach tworzonego programu NGAD (Next Generation Air Dominance) w liczbie 200 samolotów, które będą zarówno załogowe jak i bezzałogowe o osiągach jeszcze lepszych od F-22.

F-22 brał udział w operacjach w Syrii i Iraku (2014–2018) przeciwko ISIS, głównie w misjach rozpoznawczych i precyzyjnych atakach. W operacji „Midnight Hammer” przeciwko irańskim obiektom nuklearnym (21–22 czerwca 2025), F-22 odegrały kluczową rolę w zapewnieniu osłony powietrznej dla bombowców B-2.

F-22 Raptor – był opracowywany od końca lat zimnej wojny w odpowiedzi na zagrożenie ze strony nowoczesnych samolotów radzieckich. Dziewiczy lot samolotu miał miejsce 1997 roku, produkcja rozpoczęła się 2001 roku, a produkcja seryjna w 2005 roku po stadium początkowych testów i oceny konstrukcji. Początkowo planowano zakup 750 egzemplarzy, ale zredukowano to do 187 z powodu wysokich kosztów i końca zimnej wojny. W 2009 roku decydowano o przerwaniu produkcji, pomimo że USAF zgłosiło zapotrzebowanie na 381 sztuk F-22. Środki przekierowano na realizację projektu F-35, który jest konstrukcyjnie zbliżony do F-22. Ostatni egzemplarz F-22 opuścił zakład Lockheed Martin w Marietta w Georgi w grudniu 2011 roku. Samoloty po raz pierwszy zostały użyte bojowo atakując cele ISIS w Syrii we wrześniu 2014 roku. A ostatnio głośno o samolocie było gdy zestrzelił w zeszłym roku chińskich balon nad USA, pokazując tym samym swoją skuteczność bojową.

Problemem F-22 było to, że był bardzo drogi, jedna sztuka kosztowała ponad 130 milionów dolarów, dlatego wyprodukowano zaledwie 187 maszyn. Dla porówna cena jednostkowa samolotu F-35A (wraz z silnikiem) wynosi 87,3 mln USD netto.

Mimo wszystko są to najbardziej cenione samoloty w amerykańskiej armii, które cały czas zapewniają przewagę USA ze względu na jego zdolności jak ograniczenie możliwości wykrycia, czyli stealth przez nieprzyjacielskie radary i inne czujniki. Kadłub pokryty materiałami absorbującymi fale radarowe (RAM), z gładkimi powierzchniami i zminimalizowanymi krawędziami. Samolot także posiada zdolność lotu z prędkością naddźwiękowa bez użycia dopalaczy oraz najnowocześniejsze wyposażenie elektroniczne.

Masa startowa samolotu to 37 875 kg. Wymiary to: 18,92 m długości, rozpiętość skrzydeł to 13,56 m, a wysokość to 5,08 m. Napęd stanowią dwa silniki dwuprzepływowe Pratt and Whitney F119-PW-100 o ciągu 156 kN każdy. Prędkość maksymalna to 2,25 Ma. Zasięg 2900 km. Pułap 19 800 m. Uzbrojenie to 6 lufowe działko M61A2 Vulcan kal. 20 mm, do 8 pocisków rakietowych powietrzne-powietrze w trzech wewnętrznych komorach lub zestawach kierowanych pocisków powietrzne-ziemia - dwie boczne na pociski AIM-9, jedna główna na AIM-120 AMRAAM lub bomby, co redukuje odbicia radarowe.

Samolot posiada radar AN/APG-77 z aktywnym skanowaniem fazowym (AESA), zdolny do wykrywania celów na odległość ponad 250 km, odporny na zakłócenia i trudny do wykrycia (LPI – Low Probability of Intercept). Posiada również system walki elektronicznej AN/ALR-94, pasywny system wykrywania emisji radarowych, umożliwiający lokalizację celów bez użycia własnego radaru. Kokpit jest wyposażony w wyświetlacze wielofunkcyjne (MFD), HUD i system HOTAS (Hands On Throttle and Stick), minimalizujący obciążenie pilota.