Spis treści
Treść komunikatu Stałego Komitetu parlamentu Chin brzmi: "Zgodnie z decyzją 6. posiedzenia Stałego Komitetu OZPL w dniu 24 października 2023 r.: usunięto Li Shangfu ze stanowiska radcy stanu i ministra obrony narodowej".
Li został powołany do Centralnej Komisji Wojskowej w październiku 2022 roku, a 12 marca br. został ministrem obrony. W 2018 roku Departament Stanu USA dodał Li do listy chińskich urzędników objętych sankcjami w związku z transakcjami zbrojeniowymi ChRL z Rosją.
Generał Li był ostatnio widziany publicznie 29 sierpnia, kiedy przemawiał na chińsko-afrykańskim forum pokoju i bezpieczeństwa. Na stronach resortu obrony ostatnia informacja związana z aktywnością ministra datowana jest również na 29 sierpnia.
Były minister obrony ChRL generał Li Shangfu był inżynierem lotnictwa, który rozpoczął swoją karierę w ośrodku wystrzeliwania satelitów i rakiet, generał płynnie piął się po szczeblach kariery wojskowej i chińskiej elity politycznej. W 2018 roku, kiedy stał na czele działu rozwoju sprzętu wojskowego, zostały na niego nałożone przez rząd USA sankcje w związku z zakupami przez Chiny rosyjskich samolotów bojowych Su-35 i systemów S-400. Uważano, że sankcje stanowią punkt sporny dla gen. Li, który na początku tego roku odmówił spotkania ze swoim amerykańskim odpowiednikiem Lloydem Austinem na szczycie obronnym w Singapurze. Mówiono także, że jest ulubieńcem Xi Jinpinga.
Dlaczego zniknął i został odwołany?
Od objęcia urzędu do dymisji minęło siedem miesięcy, co czyni Li najkrócej urzędującym szefem resortu obrony ChRL. Li jest też drugim w tym roku chińskim ministrem, który zniknął z życia publicznego bez publicznych wyjaśnień.
Wall Street Journal informował że minister Li Shangfu został zabrany we wrześniu przez władze na przesłuchanie. Z kolei Financial Times informował, że rząd USA uważa, że minister obrony został objęty dochodzeniem. Zapytany w zeszłym miesiącu, czy minister obrony jest objęty dochodzeniem, rzecznik Ministerstwa Obrony powiedział, że "nie jest świadomy sytuacji". Nie jest jasne, czy wobec ministra Li zostały lub zostaną podjęte jakiekolwiek działania dyscyplinarne.
Spekuluje się, że zniknięcie i odwołanie ministra może mieć związek z zarzutami korupcyjnymi i mogą się one odnosić do jego poprzedniego stanowiska w Departamencie Rozwoju Sprzętu Centralnej Komisji Wojskowej w latach 2017-2022. Krążą również plotki, że generał Li Shangfu mógł zostać skompromitowany przez to, ze podobno przez jego syna wyciekły tajne informacje, gdy ten przybywał na studiach w Stanach Zjednoczonych. Na razie jednak są to tylko plotki.
Amerykański dziennik The New York Times, cytując amerykańskich urzędników informowała, że przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinping miał być wściekły na generałów, którzy trzymali jego w niewiedzy po incydencie z balonem nad USA na początku roku, co miało wskazywać na brak zaufania i przejrzystość między Xi, a dowództwem armii.
Jak zwraca uwagę CNN w Chinach minister obrony pełni w dużej mierze rolę ceremonialną, służąc jako publiczna twarz dyplomacji wojskowej z innymi krajami. W przeciwieństwie do sekretarza obrony USA i innych międzynarodowych odpowiedników, chiński minister obrony nie ma uprawnień dowódczych, które należą do Centralnej Komisji Wojskowej.
Inne dymisje w Chinach
Pod koniec lipca dymisja ministra spraw zagranicznych Qin Ganga wywołała poruszenie, po tym jak szef resortu nie był widziany publicznie od 25 czerwca, a rzecznicy MSZ przez miesiąc odpowiadali na pytania o jego nieobecność, że wynika ona z "powodów zdrowotnych". Do tej pory nie podano przyczyn dymisji ministra ani nie poinformowano, co się z nim dzieje. Decyzja o odwołaniu Qin Ganga ze stanowiska radcy stanu zapadła podczas wtorkowego posiedzenia Komitetu Stałego.
Z kolei na początku sierpnia w krótkim komunikacie państwowa agencja prasowa Xinhua poinformowała o odwołaniu generałów Li Yuchao i Liu Guangbina, dowódców elitarnej dywizji wojsk rakietowych, która jest również odpowiedzialna za głowice nuklearne. Miejsce pobytu Li i jego zastępcy Liu oraz byłego już ministra obrony nie jest znane. Jak spekulują media jak się wydaje powodem ostatnich dymisji mogą być podejrzenia o korupcję wspominanych wysokich oficerów i ludzi w aparacie władzy.
Można domniemywać także Xi Jinping dokonuje przetasowań zarówno w chińskich szeregach wojskowych, jak i politycznych, prawdopodobnie w celu zacieśnienia swojej kontroli nad Armią Ludowo-Wyzwoleńczą, rządzącą Partią Komunistyczną i wykorzenienia wszelkiej korupcji. Nie jest jednak jasne czy taka polityka nie będzie zgubna w obliczu jego nacisku na wzmocnienie bezpieczeństwa narodowego ze względu na zwiększone napięcia z Zachodem.
Przywódca Chin ceni lojalność
Jak zwraca uwagę magazyn The Diplomat „nic nie wskazuje na to, że zniknięcie Qin i Li sygnalizuje zmianę w polityce zagranicznej lub obronnej Chin (…) Xi słynie z tego, że ponad wszystko ceni lojalność i bezlitośnie atakuje korupcję w życiu publicznym i prywatnym, czasami postrzegając to jako metodę eliminowania rywali politycznych i wzmacniania swojej pozycji politycznej w obliczu pogarszającej się gospodarki i rosnących napięć ze Stanami Zjednoczonymi w związku z wojną handlową, technologiami i Tajwanem”.
W latach 70. przewodniczący Komunistycznej Partii Chin Mao Zedong zdymisjonował swojego ministra obrony Peng Dehuai, umieszczając go w więzieniu, gdzie zmarł w męczarniach z powodu tortur. Inny generał, marszałek Lin Biao, zginął w katastrofie lotniczej po rzekomej próbie ucieczki do Związku Radzieckiego.
PM/PAP
