Spis treści
- Jak Rosja dyskredytuje Polskę
- Polska w czołówce "wrogów" Rosji
- Kto w Rosji lubi Polskę?
- Kto w Rosji nie lubi Polski?
- Polska dopiero na piątym miejscu wśród "wrogów"
- Przyjaciele Rosji
- Polacy także nie przepadają za Rosjanami
Jak Rosja dyskredytuje Polskę
Od kilkunastu lat relacje między Polska a Rosją nie należą do najlepszych, dzieli nas naprawdę wiele, a mało co łączy. Polska na tle wszystkich Słowian - do których lubi się odwoływać Rosja - jest tym, krajem, który nie dość, że jest zawsze zbuntowany przeciwko polityce Moskwy, to zawsze tworzy kłopoty. Nic więc dziwnego, że Polska w Rosji nie jest lubianym krajem.
Polska jest przedstawiana jako „rusofobiczne” państwo, które celowo eskaluje napięcia z Rosją, dążąc do konfliktu zbrojnego, w tym potencjalnej wojny światowej. Propaganda rosyjska często sugeruje, że Polska, jako wasal USA i Wielkiej Brytanii, realizuje ich interesy, utrudniając „normalizację” stosunków między Rosją a Zachodem. Propaganda równie często przedstawia Polskę jako pionka USA i NATO, pozbawionego suwerenności i działającego na zlecenie Zachodu. Sugeruje, że Polska jest „mięsem armatnim” w potencjalnym konflikcie z Rosją, a jej szybka westernizacja i proatlantycka postawa drażnią Moskwę.
Polska jest opisywana także jako kraj podzielony wewnętrznie, z niestabilną gospodarką, pogrążony w kryzysie energetycznym i inflacji, które rzekomo wynikają z „rusofobicznej” polityki i wsparcia dla Ukrainy.
Często pojawia się narracja, że Polska przygotowuje się do ataku na Rosję, Białoruś lub Ukrainę, np. poprzez rzekome plany aneksji zachodniej Ukrainy (szczególnie Lwowa) lub Białorusi. Przykładem jest fałszywy dokument przypisywany polskiemu generałowi, sugerujący przygotowania do ataku na Ukrainę, szeroko rozpowszechniany przez rosyjskie media.
Polska w czołówce "wrogów" Rosji
Według badania Centrum Lewady Polska jest czołówce "wrogów" Rosji w maju aż 70 procent Rosjan przejawiało negatywne nastawienie do Polski, podczas gdy pozytywne odczucia deklarowało jedynie 16 procent respondentów. To alarmujący sygnał, który wskazuje na pogorszenie relacji między oboma krajami.
- 70% Rosjan ma negatywne nastawienie do Polski;
- 16% Rosjan ma pozytywne nastawienie do Polski;
- Polska drugim najbardziej nielubianym krajem w Rosji (po Ukrainie);
Kto w Rosji lubi Polskę?
Badanie Centrum Lewady ujawnia, że lepsze nastawienie do Polski mają:
- Kobiety (20 proc.)
- Osoby poniżej 24. roku życia (31 proc.)
- Respondenci uznający, że sprawy w Rosji toczą się w złym kierunku (25 proc.)
- Osoby, które ufają kanałom YouTube jako źródłu informacji (26 proc.)
Kto w Rosji nie lubi Polski?
Gorszą postawę wobec Polski przejawiają:
- Mężczyźni (78 proc.)
- Seniorzy powyżej 55 lat (83 proc.)
- Osoby, które uważają, że sprawy w kraju idą w dobrym kierunku (76 proc.)
- Osoby, które ufają telewizji jako źródłu informacji (76 proc.)
Polska dopiero na piątym miejscu wśród "wrogów"
Mimo wysokiego wskaźnika niechęci, poproszeni o wymienienie pięciu krajów nastawionych do Rosji najbardziej wrogo, uczestnicy badania wymienili Polskę dopiero na piątym miejscu (37 proc.). Częściej za wrogo nastawione uznano Niemcy (55 proc.), Wielką Brytanię (49 proc.), Ukrainę (43 proc.) i USA (40 proc.).
Przyjaciele Rosji
Za najbliższych przyjaciół Rosji respondenci uznali:
- Białoruś (80 proc.)
- Chiny (64 proc.)
- Kazachstan (36 proc.)
- Indie (32 proc.)
- Koreę Północną (30 proc.)
Polacy także nie przepadają za Rosjanami
Eurobarometr z 2024 roku wskazuje, że 84% Polaków ma negatywną opinię o Rosji, a 14% pozytywną, co sugeruje nieznaczny wzrost pozytywnych opinii w porównaniu z 2022 rokiem, choć nadal dominują negatywne postawy. Wzrost negatywnych opinii jest szczególnie wyraźny od 2014 roku, po aneksji Krymu przez Rosję, a jeszcze bardziej od pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku. W 2010 roku aż 45% Polaków miało pozytywną opinię o Rosji, ale w 2014 roku odsetek ten spadł do 12%, a w 2019 roku wynosił 33%, by w 2022 roku spaść do rekordowo niskiego poziomu 2%.
Badania CBOS z marca 2023 roku pokazują, że Rosjanie jako grupa narodowościowa są nielubiani przez 62% Polaków, co stanowi wzrost o 22 punkty procentowe w porównaniu z 2022 rokiem (40%), obok Białorusinów (51% negatywnych opinii), Węgrów (27%) i Niemców (40%). Dla porównania, Ukraińcy są lubiani przez 51% Polaków, co odzwierciedla solidarność z Ukrainą w kontekście wojny, choć i tu sympatia maleje w porównaniu z 2022 rokiem. Polacy najbardziej pozytywnie postrzegają Amerykanów (68%), Włochów (61%), Anglików (60%), Czechów (54%) i Słowaków (54%).
Jak zwraca się uwagę w badaniach i sondażach, negatywne postawy wobec Rosjan są częściowo związane z silnym wsparciem Polaków dla Ukrainy. W 2022 roku 80% Polaków popierało przyjęcie ukraińskich uchodźców, co było wzrostem z 49% w 2018 roku. Jednak w 2024 roku badania wskazują na spadek sympatii wobec Ukraińców (z 83% pozytywnych opinii w 2022 roku do 41% w 2024 roku według badań Centrum Mieroszewskiego), co może wpływać na ogólne postrzeganie wschodnich sąsiadów, w tym Rosjan, zwłaszcza w kontekście zmęczenia wojną i problemów ekonomicznych, takich jak konkurencja na rynku pracy czy spory handlowe.
Według sondażu Pew Research Center z 2022 roku, 97% Polaków wyraża negatywną opinię o Rosji, a 94% deklaruje brak zaufania do prezydenta Władimira Putina, co odzwierciedla niemal jednomyślną niechęć wobec polityki rosyjskiej, szczególnie w kontekście wojny na Ukrainie. Sondaż United Surveys z 2024 roku wykazał, że 40,8% Polaków dostrzega rosyjskie wpływy w polskiej polityce, 31,5% w biznesie, a 25,7% w mediach. Najczęściej jako partię prorosyjską wskazywano Platformę Obywatelską (30,1%). Z kolei sondaż RMF24 z 2024 roku pokazał, że wyborcy Koalicji Obywatelskiej najczęściej wskazują na istnienie rosyjskich wpływów w polskiej polityce.
W sondażu z 2022 roku większość Polaków, w tym 60% wyborców PiS, opowiedziała się przeciwko wydaleniu rosyjskiego ambasadora i zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Rosją. Według sondażu Social Changes z 2022 roku, 80% Polaków uważa Rosję za państwo terrorystyczne lub wspierające terroryzm, co odzwierciedla silne poparcie dla potępienia działań Rosji. Badania wskazują, że Polacy odróżniają czasem rząd rosyjski od zwykłych obywateli, choć negatywne stereotypy dotyczące Rosjan jako narodu są powszechne, zwłaszcza w kontekście wojny w Ukrainie.
Raport opinii publicznej przeprowadzony przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w 2020 roku pt: "Polacy na temat Rosji i Rosjan oraz stosunków polsko-rosyjskich" pokazał, że znaczna część badanych Polaków (64%) postrzega Rosjan jako naród przyjazny Polsce (zdecydowanie lub raczej przyjazny). Jest to powrót do poziomu z roku 2012 (61%) i wyraźny wzrost w porównaniu do roku 2014 (46%). Odsetek osób określających Rosjan jako zdecydowanie nieprzyjaznych spadł wtedy z 22% w 2014 roku do 13% w 2020 roku.
Raport wykazał także wtedy, że w przeciwieństwie do postrzegania narodu, ocena Rosji jako państwa nieprzyjaznego Polsce pozostawała stabilnie wysoka na przestrzeni lat (ok. 80% w latach 2012 i 2014, 79% w 2020 roku).
Według badania Polacy mają na ogół negatywne skojarzenia z polityką zagraniczną Rosji, najczęściej kojarząc ją z imperializmem, ekspansją, agresją, propagandą, kłamstwem i manipulacją. Badani bardzo krytycznie oceniają konkretne działania, przy czym 70% zgadza się ze stwierdzeniem, że Rosja dokonała agresji na Ukrainę w 2014 roku, a 71% jest przekonanych, że Rosja łamie prawo międzynarodowe.
Co ciekawe według badania większość Polaków (76%) zgadza się, że zwykli Rosjanie nie mają wpływu na działania Kremla i dlatego nie można ich winić za politykę zagraniczną Rosji. Jednocześnie istnieje spora grupa badanych (40%), która uważa, że trudno sympatyzować z narodem rosyjskim, skoro w większości popiera agresywną politykę Kremla.
