Tankowiec będący pod obcą banderą manewrował w okolicach kabla podmorskiego znany jako SwePol Link. Odgrywa strategiczną rolę w systemie elektroenergetycznym Europy Środkowej i Północnej, a jego znaczenie w kontekście transformacji energetycznej, bezpieczeństwa energetycznego oraz integracji rynków energii stale rośnie. Ten podmorski kabel prądu stałego wysokiego napięcia mający długość około 254 kilometrów i mocy przesyłowej 600 MW stanowi jeden z kluczowych elementów infrastruktury łączącej skandynawski rynek energii elektrycznej z systemem kontynentalnym.
Wieczorem wysłany został samolot Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej, który nawiązała łączność ze statkiem, informując, że jego działania są monitorowane. Po opuszczeniu tankowca strefy w ten rejon został wysłany okręt hydrograficzny ORP Heweliusz w celu zbadania rejonu, w którym znajduje się podmorski kabel. Statek opuścił rejon działania i udał się do jednego z rosyjskich portów.
ORP Heweliusz sprawdza wyznaczony obszar akwenu pod kątem bezpieczeństwa infrastruktury, która jest kluczowa dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.
SwePol Link pełni funkcję zabezpieczenia systemowego umożliwiającą szybką reakcję na niestabilności, przeciążenia lub zagrożenia blackoutem. W dobie rosnącej niepewności geopolitycznej, w tym zagrożeń hybrydowych i celowych sabotaży infrastruktury krytycznej. Kabel ten należy traktować jako element odporności systemu energetycznego, zwiększający zdolność do importu energii ze Szwecji.
W ostatnich miesiącach w rejonie Morza Bałtyckiego doszło do serii niepokojących incydentów związanych z tzw. „flotą cieni” które podejrzewane są o działania sabotażowe oraz rozpoznawcze przeciwko infrastrukturze krytycznej państw regionu. Zjawisko to wpisuje się w szerszy kontekst wojny hybrydowej, prowadzonej przez Rosję.
Najbardziej nagłośnionym incydentem ostatnich miesięcy była sprawa uszkodzenia gazociągu Balticconnector łączącego Finlandię z Estonią, do którego doszło w październiku 2023 roku. Oficjalne śledztwa potwierdziły, że nie było to przypadkowe uszkodzenie, lecz celowe działanie mechaniczne, prawdopodobnie wykonane przy użyciu zakotwiczenia lub specjalistycznego sprzętu hydrotechnicznego. W pobliżu incydentu zidentyfikowano obecność chińskiego statku towarowego „NewNew Polar Bear”, który wcześniej był obserwowany w rejonie innych newralgicznych punktów infrastrukturalnych w regionie Bałtyku.
Eksperci ds. bezpieczeństwa morskiego oraz NATO wskazują, że za tymi incydentami może stać rosyjska marynarka wojenna lub służby specjalne GRU, które od lat utrzymują sieć niejawnych operacji rozpoznawczych i dywersyjnych na dnie Morza Bałtyckiego. „Flota cieni” obejmuje jednostki rybackie, badawcze i komercyjne, które w rzeczywistości pełnią funkcje rekonesansu technicznego, zakładania czujników, lokalizowania kabli oraz przygotowywania scenariuszy sabotażu infrastruktury przesyłowej zarówno energetycznej, jak i telekomunikacyjnej.
W odpowiedzi na te wydarzenia państwa nordyckie oraz kraje NATO podjęły szereg działań prewencyjnych. Norwegia, Szwecja, Dania, Finlandia i Estonia zwiększyły monitoring aktywności morskiej, w tym wykorzystanie sonarów, dronów podwodnych oraz patrolowych jednostek nawodnych i lotniczych.
Polska z kolei rozważa powołanie stałej grupy operacyjnej odpowiedzialnej za ochronę infrastruktury podmorskiej, szczególnie w kontekście rozbudowy morskich farm wiatrowych, gazociągów, kabli energetycznych i optycznych. Na forum NATO temat ten stał się jednym z priorytetów w obszarze odporności infrastruktury krytycznej, szczególnie po powołaniu w Brukseli Centrum ds. Ochrony Infrastruktury Podwodnej.
