Spis treści
- Pogłębienie współpracy w dziedzinie badań jądrowych
- Suwerenność i niezależność decyzyjna Francji
- Arsenał jądrowy Francji
- Arsenał jądrowy Francji i Wielkiej Brytanii
Deklaracja jest „ważnym krokiem naprzód w brytyjsko-francuskim partnerstwie nuklearnym” i stanowi, że odstraszanie jądrowe obu krajów „jest niezależne, ale może być skoordynowane, i nie istnieje takie ekstremalne zagrożenie dla Europy, które nie wywołałoby odpowiedzi obu narodów” - napisano w komunikacie rządu w Londynie.
„Każdy przeciwnik zagrażający żywotnym interesom Wielkiej Brytanii lub Francji może zostać skonfrontowany z potęgą sił nuklearnych obu krajów” - podkreślono.
Pogłębienie współpracy w dziedzinie badań jądrowych
Zapowiedziano również pogłębienie współpracy nad badaniami jądrowymi, a także współpracę na rzecz „utrzymania międzynarodowej architektury nieproliferacji”
Ogłoszenie nastąpi po zakończeniu trzydniowej wizyty państwowej obu przywódców. Podczas wizyty Starmer i Macron odwiedzili brytyjską bazę wojskową, aby podkreślić swoje poparcie dla obrony Ukrainy przed agresją Rosji.
We wtorkowym (8 lipca) przemówieniu przed brytyjskim parlamentem Macron powiedział, że oba kraje „muszą współpracować, aby bronić skutecznego multilateralizmu i chronić porządek międzynarodowy”.
Europa od dawna polega na Stanach Zjednoczonych w zakresie ochrony nuklearnej. Wielka Brytania i Francja są jedynymi mocarstwami nuklearnymi w Europie. W ostatnich miesiącach Niemcy wezwały Francję do bardziej wyraźnego zaangażowania się w obronę reszty Europy w związku z obawami, że Donald Trump zamierza ograniczyć obecność wojsk amerykańskich na kontynencie.
Jak zwraca uwagę New York Times, ogłoszenie nie stanowi pełnej gwarancji ochrony nuklearnej dla krajów europejskich, ale jest to mały krok w tym kierunku.
Suwerenność i niezależność decyzyjna Francji
Wielka Brytania jest członkiem grupy planowania nuklearnego NATO, a jej arsenał jest istotnym elementem strategii obronnej Sojuszu. Natomiast Francja – choć również należy do NATO – strzegła swojej suwerenności i niezależności decyzyjnej w sprawie broni jądrowej.
Arsenał jądrowy Francji
Francja i Wielka Brytania są jedynymi państwami w Europie posiadającymi broń jądrową, uznanymi jako mocarstwa jądrowe na mocy Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT). Oba kraje utrzymują arsenały jądrowe jako kluczowy element strategii odstraszania, ale różnią się w podejściu, strukturze sił jądrowych i systemach przenoszenia.
Francja posiada około 290 głowic jądrowych (stan na 2025 rok, według szacunków Federation of American Scientists). Z tego około 280 jest aktywnie rozmieszczonych, a reszta w rezerwie. Głowice mają moc od 100 do 300 kiloton, z naciskiem na głowice termojądrowe. Francja wycofała z użycia głowice taktyczne w latach 90., koncentrując się na strategicznym odstraszaniu.
Francja opiera swoją triadę jądrową na dwóch głównych komponentach: morskim i powietrznym.
- Morski komponent (Force Océanique Stratégique): to okręty podwodne:
Cztery okręty podwodne typu Triomphant (Le Triomphant, Le Téméraire, Le Vigilant, Le Terrible) wyposażone w pociski balistyczne M51 SLBM (Submarine-Launched Ballistic Missile). Każdy okręt może przenosić 16 pocisków M51, z których każdy może być wyposażony w 6–10 głowic MIRV (Multiple Independently Targetable Reentry Vehicle). Pociski M51 mają zasięg ponad 6000 km (niektóre źródła wskazują nawet 8000–10 000 km) i są stopniowo wprowadzane od 2010 roku, zastępując starsze M45. Obecnie trwa modernizacja pocisków M51 do wersji M51.3, która poprawia precyzję i zdolność do przenikania systemów obrony przeciwrakietowej.
-
Powietrzny komponent (Forces Aériennes Stratégiques): to samoloty Rafale:
Samoloty Rafale F3-R (lądowe i morskie, operujące z lotniskowca Charles de Gaulle) przenoszą pociski manewrujące ASMP-A (Air-Sol Moyenne Portée Amélioré) z głowicami jądrowymi. Zasięg ASMP-A wynosi około 500–600 km, z możliwością ataku z dużej odległości dzięki precyzyjnemu naprowadzaniu.
Polityka odstraszania
Francja stosuje strategię „odstraszania absolutnego” (dissuasion nucléaire), zakładającą użycie broni jądrowej w odpowiedzi na zagrożenie żywotnych interesów państwa, w tym ataki konwencjonalne o dużej skali. Francja oficjalnie wyklucza politykę „no first use” (brak pierwszego użycia), utrzymując strategiczną niejednoznaczność. W przeciwieństwie do Wielkiej Brytanii, francuski arsenał jądrowy jest w pełni niezależny od USA, a głowice i pociski są projektowane i produkowane krajowo przez Direction Générale de l’Armement (DGA) oraz CEA (Commissariat à l’Énergie Atomique). W UE Francja promuje swoje zdolności jądrowe jako element bezpieczeństwa europejskiego, choć nie dzieli się kontrolą nad arsenałem.
Arsenał jądrowy Francji i Wielkiej Brytanii
Jeśli zaś chodzi o Wielką Brytanie, to posiada około 225 głowic jądrowych, z czego maksymalnie 120 jest aktywnie rozmieszczonych, a reszta w rezerwie lub przeznaczona do wycofania. W 2021 roku rząd podniósł limit głowic z 180 do 260, co było odwróceniem wcześniejszych planów redukcji. Głowice mają moc około 80–100 kiloton, z możliwością użycia mniejszych głowic taktycznych o regulowanej mocy.
Wielka Brytania opiera swoje siły jądrowe wyłącznie na komponencie morskim, bez triad jądrowych. Morski komponent to okręty podwodne Vanguard. Cztery okręty typu Vanguard (HMS Vanguard, HMS Victorious, HMS Vigilant, HMS Vengeance) przenoszą pociski balistyczne Trident II D5 (SLBM) produkcji amerykańskiej. Każdy okręt może przenosić do 16 pocisków, z których każdy może być wyposażony w maksymalnie 8 głowic MIRV. W praktyce liczba głowic jest ograniczona do 3–5 na pocisk, co daje maksymalnie 40 głowic na okręt. Zasięg pocisków, to około 12 000 km. Jeden okręt Vanguard jest zawsze na patrolu w ramach Continuous At-Sea Deterrence (CASD), zapewniając ciągłą gotowość jądrową.
Polityka odstraszania
Wielka Brytania stosuje strategię „minimalnego wiarygodnego odstraszania” (minimum credible deterrent), zakładającą użycie broni jądrowej w odpowiedzi na egzystencjalne zagrożenia, w tym ataki jądrowe, chemiczne, biologiczne lub konwencjonalne o dużej skali. Utrzymuje politykę strategicznej niejednoznaczności, nie wykluczając pierwszego użycia. Brytyjskie głowice są projektowane krajowo w Atomic Weapons Establishment (AWE) w Aldermaston, ale pociski Trident II D5 są leasingowane od USA, a ich konserwacja odbywa się w bazie Kings Bay w Georgii. Współpraca z USA obejmuje również wymianę technologii i danych wywiadowczych. Brytyjskie siły jądrowe są zintegrowane z NATO, a Wielka Brytania deklaruje, że jej arsenał wspiera zbiorową obronę Sojuszu.
