Spis treści
- Próby morskie i ćwiczenia
- Fujian przyszła chluba Chińskiej Marynarki Ludowo-Wyzwoleńczej
- Czwarty lotniskowiec majaczy na horyzoncie
Nowe zdjęcia satelitarne lotniskowca, które pojawiły się w mediach społecznościowych, ukazują 36 nowo pomalowanych miejsc na pokładzie lotniczym dla samolotów bojowych jak J-15T lub J-35. Może to oznaczać, jak zauważają komentarzy, że Fujian „przygotowuje się do wejścia do służby”.
Według chińskich mediów państwowych, trzeci lotniskowiec Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, Fujian, oznaczony numerem kadłuba 18, jest obecnie przygotowywany do malowania i ma zostać oficjalnie wprowadzony do służby przed jeszcze w tym roku. Wraz z uruchomieniem Fujiana chińska marynarka wojenna po raz pierwszy będzie miała trzy operacyjne grupy lotniskowców. Fujian dołączy do Liaoning i Shandong. Liaoning jest przebudowanym okrętem z czasów radzieckich, oddanym do użytku w 2012 r., Shandong jest rodzimym lotniskowcem na jego bazie, oddanym do użytku w 2019 roku
Próby morskie i ćwiczenia
Lotniskowiec typ 003 Fujian został zwodowany 17 czerwca 2022 r. i zakończył pierwszą próbę morską między 1 a 8 maja 2024 r., przeszedł już osiem prób morskich od kwietnia ubiegłego roku, co dało łącznie ponad 100 dni na morzu. Ostatnie z nich koncentrowały się na wytrzymałości systemu zasilania statku, jego stabilności podczas manewrów z dużą prędkością oraz startach i lądowaniach samolotów. Dla porównania, dwa chińskie lotniskowce operacyjne – Liaoning i Shandong – przed wejściem do służby przeszły odpowiednio 13 i 19 miesięcy prób morskich. Można spekulować, że Chiny mogą być albo zadowolone z prób na tyle, że są pewnie jego gotowości albo partia oczekuje, jak najszybszego przekazania marynarce wojennej okrętu w celach propagandowych, by pokazać skuteczność i wielkość chińskiej armii.
Fujian przyszła chluba Chińskiej Marynarki Ludowo-Wyzwoleńczej
Budowa Fujiana rozpoczęła się w lutym 2016 roku w stoczni Jiangnan Shipyard w Szanghaju, na wyspie Changxing. Prace nad systemem katapult elektromagnetycznych (EMALS) wymagały testów, co spowodowało chwilowe wstrzymanie budowy w 2017 roku, wznowione po opracowaniu systemu zasilania. Okręt zwodowano 17 czerwca 2022 roku, a w maju 2024 roku rozpoczął próby morskie na Morzu Wschodniochińskim. W marcu i maju 2025 roku przeprowadzono kolejne testy, w tym starty samolotów J-35 z katapult elektromagnetycznych.
Pekin tym rozwiązaniem zasadniczo „przeskakuje” katapulty parowe stosowane na lotniskowcach typu Nimitz Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, które po raz pierwszy weszły do służby w latach 70. XX wieku. Nie wiadomo na razie jak Chińczycy, dokładnie skopiowali rozwiązanie amerykańskie, zwłaszcza że Amerykanie sami mieli początkowo problemy z tym systemem. W raporcie US Government Accountability Office z czerwca 2022 r., stwierdzono, że Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych „nadal boryka się z niezawodnością elektromagnetycznego systemu startu samolotów i zaawansowanego sprzętu zatrzymującego potrzebnego do spełnienia wymagań szybkiego rozmieszczania samolotów” i wskazano, że marynarka nie spodziewa się, że EMALS (Electromagnetic Aircraft Launch System) i AAG (Advanced Arresting Gear) osiągną swoje cele w zakresie pełnej niezawodności do lat trzydziestych XX wieku. Dlatego interesujące będzie zobaczyć, ile czasu zajmie Chinom udoskonalenie własnych wersji tych systemów. Poza tym, amerykański lotniskowiec jest atomowy, a chiński nie, co sprawia, że zasilanie katapult elektromagnetycznych jest w inny sposób rozwiązane i zapewne mniej efektywne. Lotniskowce Lianoning i Shandong, które są oparte o radziecką myśl technologiczną, mają jedynie skocznie (ski-jump).
Fujian to największy chiński lotniskowiec i największy na świecie okręt tej klasy z napędem konwencjonalnym. Jego wymiary to około 320 m długości (300 m na linii wodnej), 78 m szerokości pokładu (39,5 m na linii wodnej), a wyporność wynosi 71 875 ton (standardowa) do 80 000–85 000 ton (pełna). Napęd stanowią kotły parowe zintegrowane z silnikami elektrycznymi, generujące 220 000 KM, co pozwala na prędkość maksymalną szacowaną na około 30 węzłów.
Okręt wykorzystuje układ CATOBAR (Catapult Assisted Take-Off But Arrested Recovery), z trzema katapultami elektromagnetycznymi EMALS, które umożliwiają start cięższych samolotów z większym ładunkiem paliwa i uzbrojenia w porównaniu do skoczni stosowanych na Liaoningu i Shandongu. Posiada płaski pokład lotniczy z dwiema windami o udźwigu 40 ton oraz sześcioma mniejszymi windami do uzbrojenia. Grupa lotnicza obejmuje 50–60 maszyn, w tym myśliwce Shenyang J-15T, J-15D, J-35 (stealth, 5. generacja), samoloty wczesnego ostrzegania Xi’an KJ-600, śmigłowce Z-18 i Z-9, a także drony. Pokład ma 36 oznaczonych miejsc dla samolotów i pięć stanowisk dla śmigłowców.
Fujian jest wyposażony w zaawansowane systemy radarowe i elektroniczne, a jego nadbudówka, umieszczona na prawej krawędzi pokładu, przypomina konstrukcje amerykańskich superlotniskowców. W porównaniu do amerykańskich okrętów typu Gerald R. Ford (100 000 ton, napęd jądrowy), Fujian jest nieco mniejszy, ale jego katapulty EMALS oferują porównywalną skuteczność startów, przewyższając starsze chińskie okręty i większość światowych.
Według oficjalnych deklaracji Chiny planują mieć od czterech do pięciu lotniskowców, w tym o napędzie atomowym. Dzięki temu będą one stanowić pierwszą linię chińskiej marynarki wojennej. Pekin dąży bowiem do rozszerzenia swoich globalnych wpływów poprzez rozmieszczenie jednostek na Morzu Południowochińskim, Cieśninie Tajwańskiej i Oceanie Indyjskim w przyszłości.
Czwarty lotniskowiec majaczy na horyzoncie
W zeszłym roku ujawniono, że Chiny pracują nad czwartym lotniskowcem, który ma mieć, jak deklarowały Chiny napęd atomowy. Według oficjalnych informacji Marynarka Wojenna Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (PLAN) rozpoczęła prace nad tym okrętem w 2024 roku. Budowa rozpoczęła się w stoczni w Dalian w prowincji Liaoning, gdzie wcześniej modernizowano Liaoning i budowano Shandong. W marcu 2025 roku potwierdzono, że Chiny pracują nad prototypem reaktora jądrowego dla dużych okrętów nawodnych, co wskazuje na potencjalne zastosowanie napędu jądrowego w Typie 004, czyniąc go pierwszym chińskim lotniskowcem z takim napędem. Budowa jest na wczesnym etapie, a pełna konstrukcja może rozpocząć się w 2026 roku, z planowanym wejściem do służby pod koniec lat 20. lub na początku lat 30.
Informacje o Typie 004 są częściowo spekulatywne, ponieważ Chiny utrzymują wysoką poufność projektu. Zdjęcia satelitarne z Dalian (maj 2024) pokazują moduł pokładu z makietami J-15 i Z-8, ale może to być segment testowy, a nie finalny element okrętu. Nie ma pewności, czy kolejny okręt będzie Typem 004, czy drugim Typem 003 z ulepszeniami. Mimo tego prognozuje się, że Typ 004 ma być największym chińskim lotniskowcem, z wypornością szacowaną na 100 000–120 000 ton, przewyższającą Fujiana (80 000–85 000 ton) i porównywalną z amerykańskim typem Gerald R. Ford (100 000 ton). Okręt ma wykorzystywać układ CATOBAR z czterema katapultami elektromagnetycznymi (EMALS), co pozwoli na efektywniejsze starty cięższych samolotów w porównaniu do Fujiana (trzy katapulty). Napęd jądrowy, testowany w ramach projektu Longwei w Syczuanie, zapewni niemal nieograniczony zasięg i wytrzymałość, eliminując potrzebę częstego tankowania, co obcnie jest jednym z głównych problemów pozostały trzech lotniskowców. Przez co ich zasięg operacyjny jest ograniczony. Grupa lotnicza ma obejmować 70–100 maszyn, w tym myśliwce J-15T, J-35 (stealth, 5. generacja), samoloty wczesnego ostrzegania KJ-600, śmigłowce Z-20F i Z-18F oraz drony, np. GJ-11 Sharp Sword. Konstrukcja pokładu, widoczna na zdjęciach satelitarnych z maja 2024 roku, sugeruje cztery punkty startowe, podobne do amerykańskich superlotniskowców. Typ 004 ma być wyposażony w zaawansowane radary i systemy obrony, potencjalnie wspierające broń skierowaną, jak lasery czy działa elektromagnetyczne.
