Spis treści
- Chiny rosną w siłę: Poprawa opinii na świecie
- Występują także obawy
- Porównanie opinii: USA wciąż prowadzą, ale przewaga maleje
- Przyczyny zmian: Trump, pandemia i prawa człowieka
- Europa sceptyczna wobec Chin: Wyjątek Grecji
- Konsekwencje dla USA
- Wizerunek USA pogarsza się w wielu krajach, a Chiny zyskują na popularności.
- Negatywne oceny Donalda Trumpa wpływają na postrzeganie USA.
- Chiny są coraz częściej postrzegane jako największa siła gospodarcza świata.
- W Europie Chiny są wciąż oceniane raczej negatywnie, z wyjątkiem Grecji.
- W Polsce USA wciąż cieszą się większą popularnością niż Chiny.
Pogorszenie międzynarodowego wizerunku Stanów Zjednoczonych w ciągu ostatniego roku towarzyszy negatywnym ocenom ich przywódcy, Donalda Trumpa. Ponad połowa ankietowanych w 19 spośród 24 krajów ujętych w badaniu wyraziła brak zaufania do przywództwa Trumpa w kwestiach globalnych.
Chiny rosną w siłę: Poprawa opinii na świecie
W opublikowanym raporcie odnotowano generalną poprawę opinii o Chinach. Mediana 36% dorosłych respondentów z 25 krajów objętych badaniem miała pozytywną opinię o Chinach, podczas gdy 54% miało opinię negatywną. Średnio 25% respondentów ufa Xi, w porównaniu z 66%, którzy mają do niego niewielkie zaufanie lub nie mają go wcale.
W wielu krajach Chiny oceniane są w coraz większym stopniu jako największa siła gospodarcza świata. Opinie o Chinach są w dalszym ciągu generalnie negatywne, ale poprawiły się w 15 spośród 25 państw. Obecnie mediana 41% dorosłych respondentów z krajów objętych badaniem uważa Chiny za wiodącą gospodarkę świata, podczas gdy mniej więcej taki sam odsetek (mediana 39%) przyznaje ten tytuł Stanom Zjednoczonym. Jest to wyraźna zmiana w porównaniu z sytuacją sprzed dwóch lat, kiedy to znacznie więcej osób uważało Stany Zjednoczone niż Chiny za wiodącą gospodarkę świata. Wzrost percepcji Chin jako potęgi gospodarczej może być napędzany ich inwestycjami zagranicznymi, takimi jak Nowy Jedwabny Szlak, oraz widocznym rozwojem gospodarczym.
Około połowa dorosłych lub więcej w niemal każdym kraju o średnich dochodach, które zostały przebadane – z wyjątkiem Argentyny i Indii – uważa inwestycje z Chin za korzystne dla swojego kraju. Odsetek osób wyrażających ten pogląd znacznie wzrósł od 2019 roku w Turcji (+20 punktów procentowych), Indonezji (+18), Kenii (+11) i Indiach (+9). Znacznie spadł w Nigerii (-18). Zapytano również o inwestycje USA w tych krajach i według sondażu w Indonezji, Meksyku, RPA i Turcji więcej osób uważa inwestycje z Chin za dobre dla swojego kraju niż inwestycje ze Stanów Zjednoczonych. Z kolei mieszkańcy Indii częściej postrzegają inwestycje ze Stanów Zjednoczonych niż z Chin jako dobre.
W badaniu jednak zaznaczono, że mimo rosnącego przekonania, że Chiny są największą gospodarką świata, mieszkańcy niemal wszystkich przebadanych krajów cenią sobie silne więzi gospodarcze ze Stanami Zjednoczonymi bardziej niż Chiny.
Występują także obawy
W badaniu zwraca się również uwagę, że istnieją poważne problemy w relacjach ich kraju z Chinami. Dla przykładu, większość respondentów we wszystkich dziewięciu badanych krajach określa kwotę zadłużenia ich kraju wobec Chin jako co najmniej dość poważny problem. W Brazylii, Indonezji, Kenii i Nigerii, połowa lub więcej respondentów uważa to za bardzo poważny problem. Wiele osób w tych krajach postrzega również kilka innych kwestii jako problematyczne. Obejmują one potęgę militarną Chin, ich zaangażowanie w politykę ich kraju, konkurencję gospodarczą i politykę w zakresie praw człowieka. Brazylijczycy i Indonezyjczycy są szczególnie zaniepokojeni każdą z tych kwestii.
Niemniej jednak, z wyjątkiem Indii, mieszkańcy tych krajów dostrzegają wiele takich samych problemów w relacjach z USA. Przykładowo, 65% mieszkańców RPA twierdzi, że amerykańska polityka w zakresie praw człowieka jest bardzo lub nieco poważnym problemem; 56% twierdzi to samo o chińskiej polityce w zakresie praw człowieka. (Sondaż w RPA został przeprowadzony po tym, jak Trump podpisał dekret wstrzymujący pomoc USA dla RPA).
W badaniu napisano także, że Chiny nie są postrzegane jako główne zagrożenie w żadnym z badanych krajów. Stany Zjednoczone są jednak najczęściej wymienianym zagrożeniem w Argentynie, Brazylii, Indonezji, Meksyku i RPA – czasami z dużą przewagą. Tymczasem mieszkańcy RPA i Indonezji uważają Chiny za swojego głównego sojusznika.
We wszystkich trzech przebadanych krajach Ameryki Łacińskiej (Argentyna, Brazylia i Meksyk) Stany Zjednoczone są najczęściej wymienianym sojusznikiem.
Porównanie opinii: USA wciąż prowadzą, ale przewaga maleje
W badaniu sondażowym średnio 36 proc. dorosłych w 25 państwach świata wyraziło pozytywną opinię o Chinach, a 54 proc. — negatywną. Natomiast w badaniu dotyczącym Stanów Zjednoczonych dobre zdanie o tym kraju wyraziło 49 proc. badanych, a taki sam odsetek wypowiedział się o nim negatywnie.
Oznacza to, że USA są wciąż generalnie oceniane lepiej niż Chiny, ale różnica się zmniejsza. Opinia o USA pogorszyła się od poprzedniego roku w 15 krajach. Najbardziej w Meksyku i Kanadzie w Meksyku, odsetek osób oceniających je pozytywnie spadł z 61 do 29 proc., oraz w Kanadzie, gdzie odnotowano spadek z 54 do 34 proc. Te drastyczne zmiany mogą być związane polityką Trumpa, taką jak napięcia w negocjacjach handlowych (np. NAFTA/USMCA) czy zaostrzenie polityki imigracyjnej, które wywołały niezadowolenie w tych krajach
Przyczyny zmian: Trump, pandemia i prawa człowieka
Analityk Pew, Laura Silver w rozmowie z PAP podkreśliła, że charakter danych nie pozwala na jednoznaczne określenie powodów tych zmian. Zaznaczyła jednak, że opinie o USA zmieniają się często po zmianie administracji, a gdy Trump rozpoczynał swoją pierwszą kadencję, zdanie o kraju również znacznie się pogorszyło.
"Z pewnością istnieje związek pomiędzy opiniami o amerykańskim prezydencie a opiniami o USA. Wiemy również, że globalna opinia publiczna ma ograniczone zaufanie do zarządzania ważnymi globalnymi sprawami przez Trumpa" - oceniła Silver.
Powrót Trumpa do Białego Domu mógł również wpłynąć na poprawę opinii o Chinach.
"Opinie mogą być w pewnym stopniu, z natury, porównawcze, co oznacza, że jeśli zmienia się opinia o jednym mocarstwie, to możliwe, że opinie o innym mogą również się zmienić" — zaznaczyła Silver.
Analityk zwróciła też uwagę na wpływ pandemii Covid-19 na postrzeganie Chin oraz na politykę w zakresie praw człowieka.
„Jeśli chodzi o politykę w sprawie praw człowieka, to przynajmniej w krajach o średnich dochodach, w których zadaliśmy te pytania, wyraźnie widać, że polityka Stanów Zjednoczonych w tym zakresie jest postrzegana jako równie poważny, jeśli nie poważniejszy problem niż polityka Chin. Na świecie jest też bardzo ograniczone zaufanie co do sposobu, w jaki Trump prowadzi politykę imigracyjną USA” — dodała.
Europa sceptyczna wobec Chin: Wyjątek Grecji
W krajach europejskich, uwzględnionych w badaniach Pew, Chiny są wciąż oceniane raczej negatywnie. Wyjątkiem jest Grecja, gdzie Chiny pozytywnie oceniło 56 proc. respondentów. Być może taki wynik jest związany prawdopodobnie dzięki chińskim inwestycjom w infrastrukturę, np. w port w Pireusie. Co ciekawe niedawno pisaliśmy o tym, że w Grecji zatrzymano obywateli Chin, którzy robili zdjęcia greckim samolotom Rafale, można to odbierać jako akt szpiegostwa.
W Polsce dobrą opinię o Chinach zadeklarowało 35 proc. uczestników badania, a złą — 43 proc. Natomiast pozytywną opinię o Stanach Zjednoczonych wyraziło 55 proc. badanych Polaków, a negatywną — 37 proc.
Konsekwencje dla USA
Ogólnie rzecz biorąc, USA tracą zaufanie na rzecz Chin głównie z powodu negatywnego postrzegania przywództwa Donalda Trumpa, którego polityka szczególnie imigracyjna i handlowa budzi kontrowersje, oraz z powodu rosnącej percepcji Chin jako globalnej potęgi gospodarczej. Zmiana priorytetów po pandemii Covid-19, porównawcze postrzeganie mocarstw oraz krytyka polityki USA w zakresie praw człowieka dodatkowo przyczyniają się do zmniejszenia różnicy w postrzeganiu obu krajów. Chiny zyskują na wizerunku tam, gdzie USA tracą zaufanie, szczególnie w regionach wrażliwych na gospodarcze i polityczne działania.
Musimy mieć świadomość, że USA historycznie czerpały siłę z soft power, czyli atrakcyjności swojego systemu politycznego, kultury i wartości jak słynna Coca-Cola, Gwiezdne Wojny, czy system demokracji względem komunizmu. Spadek popularności, zwłaszcza w połączeniu z krytyką polityki imigracyjnej czy praw człowieka, może osłabić postrzeganie USA jako wzoru demokracji i wolności, co z kolei może zwiększyć atrakcyjność alternatywnych modeli, np. autorytarnego systemu Chin.
Można sądzić, że spadek zaufania do USA, może osłabić ich pozycję jako lidera wśród sojuszników, takich jak NATO. Kraje mogą zacząć szukać alternatywnych partnerów, takich jak wspomniane Chiny, szczególnie w regionach, gdzie chińskie inwestycje są znaczące (np. Grecja, kraje Afryki czy Azji). Dodatkowo negatywne postrzeganie USA, zwłaszcza związane z brakiem zaufania do przywództwa Donalda Trumpa, może utrudniać budowanie koalicji międzynarodowych w kluczowych sprawach, takich jak zmiany klimatyczne, handel czy przeciwdziałanie zagrożeniom globalnym np. terroryzm, proliferacja broni jądrowej, wojny.
Negatywne postrzeganie Trumpa i jego polityki może wzmacniać wrażenie, że USA wycofują się z roli globalnego lidera, co sprzyja izolacjonizmowi. To może zachęcać kraje do szukania alternatywnych partnerów w postaci Chin, szczególnie w kwestiach gospodarczych i klimatycznych.
Poprawa wizerunku Chin jako potęgi gospodarczej może prowadzić do zwiększenia ich wpływów w regionach tradycyjnie zdominowanych przez USA, takich jak Ameryka Łacińska, Afryka czy Azja Południowo-Wschodnia. To może skutkować większym poparciem dla chińskich inicjatyw, takich jak Inicjatywa Pasa i Szlaku. Dodatkowo spadek zaufania do USA jako wiarygodnego partnera gospodarczego może skłonić kraje do zacieśniania współpracy handlowej z Chinami. Na przykład, kraje mogą preferować chińskie technologie (np. 5G od Huawei) lub inwestycje infrastrukturalne, co osłabi pozycję amerykańskich firm.
Polecany artykuł:
Podcasty
Playlisty tematyczne
