Spis treści
- Odwet Iranu? Zamknięcie Cieśniny Ormuz i ataki na amerykańskie bazy
- "Wieczne wojny"? Czy Trump uniknie błędów z przeszłości?
- Program jądrowy opóźniony, ale nie zniszczony: Zagrożenie nadal istnieje
- Scenariusze dla Iranu: Powrót do negocjacji czy atak na "miękkie cele"?
- "Zmiana reżimu"? Ryzyko rozszerzenia misji i nieudanych interwencji
- Sprzeciw w Kongresie: Demokraci i antyinterwencjoniści krytykują Trumpa
- Test dla "pokoju dzięki sile": Czy Trump spełni obietnice wyborcze?
Jak zwraca uwagę agencja Reutersa poprzez swoją bezprecedensową decyzję o zbombardowaniu irańskich obiektów jądrowych, bezpośrednio przyłączając się do izraelskiego ataku powietrznego na swojego regionalnego wroga, prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump zrobił coś, czego od dawna obiecywał unikać – interweniował militarnie w poważnym konflikcie zbrojnym za granicą. Dramatyczny atak USA stanowi największe ryzyko w polityce zagranicznej Trumpa podczas jego dwóch kadencji prezydenckich, obarczone wieloma zagrożeniami i niewiadomymi - zauważa agencja.
Odwet Iranu? Zamknięcie Cieśniny Ormuz i ataki na amerykańskie bazy
Trump, który w sobotę podkreślił, że Iran musi teraz zawrzeć pokój lub liczyć się z dalszymi atakami, może sprowokować Teheran do odwetu poprzez zamknięcie Cieśniny Ormuz, najważniejszej arterii naftowej świata, atak na amerykańskie bazy wojskowe i sojuszników na Bliskim Wschodzie, nasilenie ostrzału rakietowego Izraela oraz aktywizację grup proxy przeciwko interesom amerykańskim i izraelskim na całym świecie – twierdzą analitycy.
"Wieczne wojny"? Czy Trump uniknie błędów z przeszłości?
Takie działania mogą doprowadzić do eskalacji konfliktu, który będzie szerszy i bardziej długotrwały niż przewidywał Trump, przywołując echo „wiecznych wojen”, które Ameryka toczyła w Iraku i Afganistanie, a które Trump wyśmiewał jako „głupie” i obiecał, że nigdy nie da się w nie wciągnąć. „Irańczycy są poważnie osłabieni i mają ograniczone możliwości militarne” – powiedział Aaron David Miller, były negocjator ds. Bliskiego Wschodu w administracji demokratycznej i republikańskiej z którym rozmawiała agencja Reutersa. „Ale mają oni do dyspozycji różne asymetryczne sposoby reagowania... To nie skończy się szybko”.
Program jądrowy opóźniony, ale nie zniszczony: Zagrożenie nadal istnieje
Trump chwalił się „wielkim sukcesem” ataków, które, jak powiedział, obejmowały użycie potężnych „bomb burzących bunkry” w głównym ośrodku w Fordo. Jednak niektórzy eksperci sugerowali, że chociaż program jądrowy Iranu mógł zostać opóźniony o wiele lat, zagrożenie może być dalekie od zakończenia. Iran zaprzecza, jakoby dążył do uzyskania broni jądrowej, twierdząc, że jego program ma wyłącznie pokojowe cele.
Prezydent Izraela Isaac Herzog powiedział BBC, że irański program nuklearny ucierpiał „znacznie”. Herzog powiedział w wywiadzie dla Laury Kuenssberg Show w BBC, że nie wie, czy potencjał nuklearny Iranu został całkowicie zniszczony.
Dodał jednak: „Dla mnie jest zupełnie jasne, że irański program nuklearny ucierpiał znacząco”.
Herzog stwierdził, że nie wiedział, że Stany Zjednoczone zamierzają zaatakować irańskie obiekty nuklearne i dodał, że Izrael będzie nadal robił „wszystko, co konieczne, aby bronić się przed rakietami”.
Scenariusze dla Iranu: Powrót do negocjacji czy atak na "miękkie cele"?
Eric Lob, adiunkt na Wydziale Polityki i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Florida International, powiedział agencji Reuters, że kolejne posunięcie Iranu pozostaje kwestią otwartą i zasugerował, że jedną z form odwetu może być atak na „miękkie cele” w Stanach Zjednoczonych i Izraelu w regionie i poza nim. Dodał jednak, że istnieje możliwość, iż Iran powróci do negocjacji – „choć będzie to robił z jeszcze słabszej pozycji” – lub będzie szukał dyplomatycznego wyjścia z sytuacji.
Według CNN decyzja prezydenta USA Donalda Trumpa o ataku na irańskie obiekty nuklearne stawia Bliski Wschód w niepewnej sytuacji, przy czym wszystkie oczy zwrócone są teraz na kolejny ruch Teheranu. Analitycy, na których powołuje się stacja, twierdzą, że w regionie, który już jest na krawędzi rozpadu, ataki powietrzne Trumpa dają Iranowi kilka opcji na stole. Wszystkie niosą ze sobą nieodłączne ryzyko dla Iranu i przyszłego przetrwania przywódców kraju.
Pierwszą możliwość jest, że Iran mógłby powrócić do stołu negocjacyjnego.
„To ogromna zachęta do zakończenia wojny i uratowania reżimu” – powiedział CNN Amos Yadlin, były szef izraelskiego wywiadu wojskowego.
Iran mógłby „oświadczyć, że przyjedzie negocjować i prosić o zakończenie wojny. Negocjowanie na bazie zerowego wzbogacenia (uranu)” – powiedział Yadlin.
Yadlin powiedział, że Iran może również opuścić Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) ONZ, na mocy którego zobowiązał się nie rozwijać bomby. Jednak „zdolności Iranu do (zbudowania bomby) nie będą istnieć w ciągu najbliższego roku lub dwóch” – dodał. Ale czy konserwatywni radykałowie w Iranie zaakceptowaliby czysto dyplomatyczną odpowiedź na atak sił USA na terytorium Iranu? Tutaj trudno obecnie odpowiedzieć po tym co sie wydarzyło. Kluczowe w tym wszystkim może być wizyta szefa MSZ w Rosji. Chociaż Rosja sama jest pogrążona w wojnie i raczej nie będzie się chciała w żaden sposób wiązać nowym konfliktem. Dla niej nawet wojna USA z Iranem jest dobra, bo zabiera uwagę Trumpa od Ukrainy.
Drugą opcją, o której pisze stacja CNN, jest odwet Iranu, co mogłoby wciągnąć USA i szerzej Bliski Wschód w skomplikowany i długotrwały konflikt.
Iran powiedział „kilka razy”, że jeśli USA „dołączą do tej wojny i zaatakują ich obiekty nuklearne, to odpowiedzą odwetem na siły amerykańskie w regionie, na interesy USA, a tych jest wiele” – powiedział Barak Ravid, analityk ds. politycznych i globalnych w CNN.
Iran może również zdecydować się na zamknięcie Cieśniny Ormuz, kluczowego szlaku transportu ropy, co dałoby mu możliwość wpływania na „cały transport handlowy w Zatoce Perskiej” – powiedział Ravid.
„To spowoduje wzrost cen energii. To wpłynie na całą gospodarkę świata” – dodał.
Znany doradca najwyższego przywódcy Iranu już wezwał do ataku rakietowego i zamknięcia Cieśniny Ormuz.
„Po ataku Ameryki na elektrownię nuklearną Fordow, teraz nadeszła nasza kolej” – ostrzegł Hossein Shariatmadari, redaktor naczelny radykalnej gazety Kayhan, znanego konserwatywnego głosu, który wcześniej przedstawił się jako „przedstawiciel” Chameneiego.
Jak powiedział CNN Mohammad Ali Shabani, ekspert zajmujący się Bliskim Wschodem, Iran ma „możliwość wywołania szoku na rynkach ropy, podniesienia cen ropy, nakręcenia inflacji i załamania programu gospodarczego Trumpa”.
Nie ma łatwego rozwiązania: Chamenei „musi podjąć decyzję” i prawdopodobnie odpowie, powiedział analityk CNN Aaron David Miller, dodając, że „prawie niemożliwe” jest wyobrażenie sobie, „że ten 86-letni przywódca, którego celem jest zasadniczo zachowanie rewolucji i przekazanie jej jednemu ze swoich następców, może po prostu nic nie zrobić”.
„Być może będzie musiał skalibrować swoją odpowiedź, ale podejrzewam, że nie skończyliśmy na tym”.
Polecany artykuł:
"Zmiana reżimu"? Ryzyko rozszerzenia misji i nieudanych interwencji
Niektórzy analitycy sugerowali w rozmowie z Reutersem, że Trump, którego administracja wcześniej wyparła się jakichkolwiek zamiarów obalenia irańskiego przywództwa, może zostać wciągnięty w dążenie do „zmiany reżimu”, jeśli Teheran podejmie poważne działania odwetowe lub przystąpi do budowy broni jądrowej. „Uważajcie na rozszerzanie się misji, dążenie do zmiany reżimu i kampanie demokratyzacyjne” – powiedziała Laura Blumenfeld, analityk ds. Bliskiego Wschodu w Johns Hopkins School for Advanced International Studies w Waszyngtonie. „W piaskach Bliskiego Wschodu znajdziecie szczątki wielu nieudanych misji moralnych Stanów Zjednoczonych”.
Sprzeciw w Kongresie: Demokraci i antyinterwencjoniści krytykują Trumpa
Trump już stoi w obliczu silnego sprzeciwu ze strony Demokratów z Kongresu wobec ataku na Iran, a także będzie musiał zmagać się z opozycją ze strony antyinterwencjonistycznego skrzydła swojej republikańskiej bazy MAGA.
Test dla "pokoju dzięki sile": Czy Trump spełni obietnice wyborcze?
Według Reutersa jeśli Trump ma nadzieję, że zaangażowanie militarne USA może być ograniczone w czasie i zakresie, historia takich konfliktów często niesie ze sobą niezamierzone konsekwencje dla amerykańskich prezydentów. Hasło Trumpa „pokój dzięki sile” z pewnością zostanie przetestowane jak nigdy dotąd, zwłaszcza po otwarciu przez niego nowego frontu wojskowego po tym, jak nie udało mu się spełnić obietnic z kampanii wyborczych dotyczących szybkiego zakończenia wojen w Ukrainie i Strefie Gazy. „Trump wraca do wojennego biznesu” - powiedział Richard Gowan, dyrektor ONZ w International Crisis Group. "Nie jestem pewien, czy ktokolwiek w Moskwie, Teheranie czy Pekinie kiedykolwiek uwierzył w jego słowa o tym, że jest rozjemcą. Zawsze wyglądało to bardziej jak frazes kampanii niż strategia"
Polecany artykuł:
Podcasty
Playlisty tematyczne
