Niemcy mają kanclerza. Najstarszego od czasów Konrada Adenauera

Nominację nowemu kanclerzowi wręczył prezydent Frank-Walter Steinmeier. Po tym akcie Friedrich Merz złożył przysięgę, ślubując, że będzie „poświęcał swoje siły dla dobra narodu niemieckiego i sumiennie wypełniał swoje obowiązki”. Przysięgę zakończył słowami: „Tak mi dopomóż Bóg”. Z tej formuły nie skorzystał w 2021 r. poprzednik – Olaf Scholz (SPD). Merz jest zdeklarowanym katolikiem, więc to nic dziwnego, że w przysiędze kanclerskiej odniósł się do Boga.

Przypomnijmy, że w pierwszym głosowaniu kandydat otrzymał tylko 310 głosów – to o 18 mniej, niż liczą kluby tworzące koalicję rządową.

„Gratulacje z okazji wyboru, drogi Friedrichu. Do kancelarii przychodzi sprawdzony przyjaciel i ekspert w sprawach europejskich. Będziemy wspólnie pracować na rzecz silnej i bardziej konkurencyjnej Europy. Nie mogę się doczekać ścisłej współpracy!" – napisała na portalu X przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.

Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola wyraziła przekonanie, że „przywództwo, determinacja i zaangażowanie” nowego kanclerza „wzmocnią Niemcy i Europę”. „Europa liczy na Ciebie jako na niezawodnego i godnego zaufania partnera" – pogratulowała przewodnicząca.

Przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa na portalu X napisał: „Z niecierpliwością oczekuję naszej wspólnej pracy nad ambitnym, wspólnym programem europejskim”.

Via X gratulacje Merzowi złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski: „Serdecznie gratuluję Friedrichowi Merzowi wyboru na nowego kanclerza federalnego Niemiec. Ukraina jest głęboko wdzięczna za wsparcie ze strony Niemiec i ich obywateli. Wasza pomocna dłoń uratowała tysiące ukraińskich istnień”.

To pierwsze z wielu gratulacji. Donald Tusk również powinszował Merzowi.

Friedrich Merz, prawnik z wykształcenia, polityką para się od końca lat 80. Był już na politycznej emeryturze i z powrotem wrócił do polityki – i to w roli lidera opozycji, a w końcu odniósł zwycięstwo w lutowych wyborach do Bundestagu. W 1989 r. został europosłem, a pięć lat później trafił do Bundestagu jako wschodząca gwiazda Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). W 2000 r. został przewodniczącym chadeckiej frakcji CDU/CSU, jednak jego ambicje zablokowała Angela Merkel. Ówczesna liderka CDU odsunęła Merza na boczny tor, a Merz wycofał się z polityki i przeszedł do biznesu.

W CDU Merz należy do skrzydła liberalnego pod względem gospodarczym i konserwatywnego w kwestiach społeczno-politycznych. Jest zwolennikiem obniżenia podatku dochodowego, ograniczenia biurokracji i bardziej elastycznego rynku pracy, co – jego zdaniem – ma pobudzić wzrost gospodarczy.

Merz jest znany z kontrowersyjnych, nierzadko populistycznych wypowiedzi o migrantach. W październiku 2022 r., po pełnowymiarowej agresji Rosji na Ukrainę, zarzucił części uchodźców z Ukrainy uprawianie tzw. turystyki socjalnej: „do Niemiec, z powrotem do Ukrainy, do Niemiec, z powrotem do Ukrainy”.

W innej wypowiedzi lider CDU zarzucił osobom ubiegającym się o azyl, których wnioski zostały odrzucone, że „zabierają Niemcom wizyty lekarskie, robiąc sobie nowe zęby”. Później przeprosił za swoje słowa.

Merz wielokrotnie opowiadał się za ożywieniem współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, tworzonego przez Niemcy, Polskę i Francję. Zapowiada odbudowę relacji z Polską i Francją. Nowy kanclerz ma udać się z pierwszymi wizytami zagranicznymi do Paryża, Warszawy oraz Kijowa.

69-letni w dniu objęcia urzędu Merz jest najstarszym kanclerzem Niemiec od czasów Konrada Adenauera. Friedrich Merz jest żonaty z prawniczką Charlotte Merz (z domu Gass) od 1981 r.

Poprzednikami Merza na kanclerskim urzędzie (Bundeskanzler) w Republice Federalnej Niemiec byli:

• Konrad Adenauer (1949–1963),

• Ludwig Erhard (1963–1966),

• Kurt Georg Kiesinger (1966–1969),

• Willy Brandt (1969–1974),

• Helmut Schmidt (1974–1982),

• Helmut Kohl (1982–1998),

• Gerhard Schröder (1998–2005)

• Angela Merkel (2005–2021),

• Olaf Scholz (2021–2025).

Pierwszym kanclerzem w historii Niemiec był Otto von Bismarck (1867–1871). Wówczas stał na czele rządu Związku Północnoniemieckiego. Bismarck był też pierwszym Reichskanclerzem Cesarstwa Niemieckiego (1871–1890).

Pierwszym Reichskanclerzem Republiki Weimarskiej był Friedrich Ebert (1918–1919).

III Rzesza miała trzech kanclerzy. Nazwisko pierwszego jest powszechnie znane. Po jego śmierci urząd sprawował Josef Goebbels, a po nim – Johann Ludwig Graf Schwerin von Krosigk...