„Kommersant” – największy w Rosji niezależny (w tej niezależności teraz mocno ograniczony) dziennik podał, że Komitet Matek Żołnierskich Rosji (domagający się zniesienia obowiązkowej służby wojskowej) przypomniał, że projekt takiej nowelizacji był już przedłożony w 2018 r. Miał być „reanimowany” w przeddzień agresji Rosji na Ukrainie. Oczywiście tak w Federacji Rosyjskiej nie określa się jej militarnego zaangażowania. Nawet media takie, jak „Kommersant”, używają pojęcia „wojskowa operacja specjalna”, by nie narazić się na odpowiedzialność karną. Na razie do Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (taka jest oficjalna nazwa rosyjskiego wojska) biorą z przymusu poborowych w wieku od 18 do 27 lat. Dostaje taki „powiastkę” o stawieniu się w komisji poborowej (w wojenkomacie), tam dostaje tzw. bilet do wojska (podobnie, jak było u nas, gdy obowiązywała zasadnicza służba wojskowa), którego przyjęcie potwierdza własnoręcznym podpisem. To trwa, można – rożnymi sposobami – przesunąć termin wstawiennictwa przed obliczem komisji.
Gdyby znowelizowano ustawę, takie ucieczki przed poborem do armii zostaną mocno ograniczone. Kto z poborowych teraz chciałby iść do wojska? Raczej niewielu. Gdy wezwanie zostanie przesłane listem poleconym za potwierdzeniem odbioru możliwość „kombinowania” zostanie zredukowana. Gdyby poborowy uchylał się od przyjęcia listu lub nie chciał potwierdzić odbioru, listonosz powiadomi o tym odpowiedni komisariat wojenny. Poborowy musi wstawić się w wojenkomacie w ciągu dwóch tygodni od wskazanej w wezwaniu daty. Za niestawiennictwo w punkcie poborowym, a tym bardziej za uchylanie się od obowiązku odbycia służby wojskowej grozi odpowiedzialność : administracyjna (do 200 tys. rubli) lub karna (do 2 lat więzienia).
Przed agresją na Ukrainę w armii rosyjskiej służyło 850 tys. żołnierzy (200 tys. – w ukraińskiej). Przed 24 lutego przy granicach z Ukrainą (Rosji i Białorusi) Moskwa skoncentrowała od 120 do 150 tys. aktywnego personelu wojskowego. „Ideą tej normy ustawodawczej jest to, aby przedstawiciele komisariatów wojskowych nie biegali od domu do domu, próbując kogoś złapać” – „Kommersant” cytuje opinię jednego ze współtwórców nowelizacji. Ocenia on, że po znowelizowaniu ustawy o poborze do armii, wobec tych, którzy go unikają najczęściej mogą być stosowane środki karne. Miałby one być stosowane wobec tych, którzy nie stawiają się w komisji poborowej bez usprawiedliwienia „ważną przyczyną”. W takich przypadkach byliby uznawani za uchylających się od służby wojskowej. Według danych Departamentu Sądownictwa Federacji Rosyjskiej w 2019 r. za „unikanie poboru do służby wojskowej” skazano 597 osób, w 2020 r. – 554 osoby. W pierwszej połowie 2021 r. skazano 435 osób.
Obecnie zasadnicza służba wojskowa w SZ FR trwa tylko rok (za czasów ZSRR – 2 lata w wojskach lądowych i 3 lata w marynarce wojennej i wojskach rakietowych) a w latach 1793-1855 do carskiej armii szło się w kamasze na 25 lat, w 1855 r. skrócono służbę do 15 lat). Armia carska/radziecka/rosyjska „słynęły” z ostrego reżimu i nieliczenia się z dobrem jednostkowego żołnierza. Szacuje się, że podczas odbywania obowiązkowej służby w Armii Radzieckiej zginęło ok. 90 tys. żołnierzy. Pobór do wojska odbywa się dwa razy w roku na podstawie dekretów prezydenckich. W 2022 r. do SZ FR będą brać od 1 kwietnia do 15 lipca oraz od 1 października do 31 grudnia. Jak podała stacja telewizyjna RBK w 2021 r. do służby wojskowej w poborze wiosennym powołano 134,65 tys., a jesiennym – 127,5 tys. osób.
