SkanDron: Jak laserowa precyzja zmienia wykrywanie dronów?
W przeciwieństwie do tradycyjnych technologii radarowych, SkanDron charakteryzuje się wyjątkową odpornością na zakłócenia, co czyni go niezwykle skutecznym narzędziem w ochronie strategicznych obiektów i granic państwa. Konsorcjum, w skład którego wchodzą m.in. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych oraz spółki KenBIT i Nordcom, pod kierownictwem WAT, nie tylko skupiło się na wykrywaniu, ale także na integracji systemu z modułami neutralizującymi. Dalsze prace nad rozwojem tej technologii są kontynuowane w ramach projektu JERZYK.
System SkanDron, opracowany przez naukowców z Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej, to rezultat ponad czterech lat intensywnych badań i rozwoju. Już na etapie prototypu, technologia ta została doceniona, zdobywając prestiżową nagrodę Defender na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w 2021 roku.
Działanie SkanDrona opiera się na samodzielnym monitorowaniu wybranego sektora nieba w zakresie kąta 120 stopni. W momencie wykrycia obiektu, skaner laserowy błyskawicznie przekazuje jego precyzyjną lokalizację do układu kamer, które następnie przejmują śledzenie. SkanDron jest w stanie wykryć i śledzić nawet małe drony o wymiarach 18 cm x 32 cm z odległości 850 metrów, a większe lub wolniej poruszające się obiekty nawet z odległości kilku kilometrów. Ta zdolność do detekcji nawet niewielkich, nisko latających dronów, które są trudne do wykrycia przez tradycyjne radary, jest kluczowa w kontekście ochrony granic i infrastruktury krytycznej.
Za rozwój SkanDrona odpowiadał dyrektor Instytutu Optoelektroniki WAT, prof. Krzysztof Kopczyński, natomiast kierownikiem zespołu naukowego był płk dr hab. inż. Marek Życzkowski, prof. WAT. Projekt był finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, co świadczy o strategicznym znaczeniu tej technologii dla bezpieczeństwa państwa. Jak podkreśla płk Marek Życzkowski,
„Skaner laserowy to specyficzne urządzenie, które trudno jest zakłócić. Po pierwsze trzeba w ogóle wiedzieć, że zostało użyte, ponieważ promieniowanie jest niewidzialne i trudno tej technologii przeciwdziałać. To duża zaleta w przeciwieństwie do radarów, które są podatniejsze na zakłócenia – można je „oślepić””.
Ta cecha stanowi o przewadze SkanDrona nad innymi dostępnymi na rynku rozwiązaniami.
Precyzyjne dane o położeniu wykrytego obiektu, pozyskane przez skaner laserowy, są programowo przekazywane do modułu sterowania głowicą optoelektroniczną, wyposażoną w dualną kamerę wizyjną i termowizyjną. Moduł ten automatycznie ustawia właściwy kierunek obserwacji i optymalne parametry powiększenia, umożliwiając operatorowi wizualną weryfikację podejrzanego obiektu. Pierwotnie SkanDron był projektowany z myślą o ochronie infrastruktury krytycznej, takiej jak budynki, mosty, tamy czy obiekty strategiczne, oraz o zabezpieczaniu granic przed przemytem z wykorzystaniem małych dronów. System ten ma za zadanie tworzyć trwałą barierę ochronną, sygnalizującą przelot obiektów, które z racji niskiego pułapu lotu są niewidoczne dla radarów.
Aby zapewnić skuteczną ochronę granic, SkanDrony mogą być rozmieszczane w odległości około kilometra od linii granicznej na specjalnie przygotowanych postumentach. Urządzenie posiada własne zasilanie, co pozwala na kilkugodzinną pracę, z możliwością podłączenia do zasilania zewnętrznego. Wdrożenie tej optoelektronicznej innowacji na szeroką skalę wymaga zamówienia i wyprodukowania nawet kilkuset takich urządzeń, a rozmowy w tej sprawie prowadzone są m.in. z firmą PIT-Radwar.
JERZYK: Kontynuacja rozwoju systemów antydronowych z Wojskowej Akademii Technicznej
Chociaż projekt SkanDron zakończył się powstaniem dwóch prototypów, technologia ta jest stale rozwijana w Wojskowej Akademii Technicznej. Jej kontynuacją jest projekt JERZYK, którego liderem jest Wydział Mechaniczny WAT. Celem projektu JERZYK jest usprawnienie zadań związanych z ochroną infrastruktury krytycznej, obiektów i mienia, a także z zabezpieczaniem imprez masowych i ochroną osób. W ramach tego projektu Instytut Optoelektroniki opracowuje podwójny skaner, który będzie „omiatywał” obszar 360 stopni, tworząc swego rodzaju kopułę ochronną.
System JERZYK będzie wykorzystywał szereg zaawansowanych technologii, w tym radary, kamery optoelektroniczne, sensory radioelektroniczne, moduły zakłócające oraz własne drony neutralizacyjne. Dodatkowo, specjalna głowica optoelektroniczna zostanie umieszczona na dronie obserwacyjnym. Taki zintegrowany układ sensorów umożliwi wykrycie, rozpoznanie i neutralizację dronów, w szczególności klasy mikro- i mini-, niezależnie od wysokości ich przelotu.
Obecnie system JERZYK jest rozwijany głównie do celów pokojowych. Niemniej jednak, oprócz systemów neutralizacji radiowej, zaprojektowano również system neutralizacji kinetycznej. Polega on na wychwytywaniu drona agresora z użyciem roju dronów oraz autorskiej wyrzutni siatki, co umożliwia bezpieczne i kontrolowane sprowadzenie intruza na ziemię.
Mobilny system do zwalczania bezzałogowych statków powietrznych (BSP) klasy mikro i mini – „JERZYK” – będzie działał w ruchu. Projekt ten jest rozwijany w ramach programu Szafir Narodowego Centrum Badań i Rozwoju przez konsorcjum, w skład którego wchodzą Wojskowa Akademia Techniczna (lider), Flytronic S.A. oraz AMZ-KUTNO S.A. Rozpoczęty w 2023 roku, projekt JERZYK ma zostać zakończony w 2027 roku, co świadczy o ambitnych planach i długoterminowej perspektywie w zakresie rozwoju technologii antydronowych w Polsce.
