Spis treści
- Polska prezydencja doprowadziła do przełomu w sprawie programu SAFE
- Jak działa program SAFE?
- Polska skorzysta z programu SAFE jako jedno z pierwszych państw
- Ukraina i inne państwa spoza UE również skorzystają z programu
- Kontrowersje wokół finansowania zakupów z krajów trzecich
- Warunki dostępu do pożyczek
Polska prezydencja doprowadziła do przełomu w sprawie programu SAFE
Podczas spotkania ambasadorów państw UE w poniedziałek (19 maja) nastąpił przełom w negocjacjach i zaproponowany przez polską prezydencję tekst rozporządzenia został wstępnie zaakceptowany przez reprezentantów krajów członkowskich. Ambasadorowie mają go oficjalnie zaakceptować na posiedzeniu w środę (21 maja). Wstępna zgoda na program pożyczkowy w ramach SAFE wysokosi 150 mld euro.
Jak działa program SAFE?
Pożyczki będą udzielane krajom członkowskim, a zaciągane przez Komisję Europejską i gwarantowane unijnym budżetem. Mają one umożliwić zwiększenie inwestycji w obronność.
Co do zasady SAFE ma przyczynić się do rozwoju współpracy w obszarze zamówień obronnych między krajami UE. Pieniądze z pożyczek będą przekazywane na projekty zgłaszane przez co najmniej dwa państwa. Rozporządzenie przewiduje ułatwienia dla tego typu wspólnych zamówień.
Polska skorzysta z programu SAFE jako jedno z pierwszych państw
SAFE umożliwi jednak również finansowanie projektów realizowanych tylko przez jedno państw członkowskie. Pojedyncze kraje będą miały możliwość składania wniosków o finansowanie przez pierwszy rok funkcjonowania programu, na czym Polska - jak zapowiadał w wywiadzie dla PAP komisarz ds. budżetu Piotr Serafin - może skorzystać najbardziej.
Do wsparcia ma się kwalifikować wiele produktów wytwarzanych w Polsce, np. przeciwlotniczy zestaw rakietowy Piorun, samobieżna armatohaubica Krab i bojowy wóz piechoty Borsuk.
Ukraina i inne państwa spoza UE również skorzystają z programu
W programie będzie mogła brać udział także Ukraina, co ma dodatkowo wzmocnić potencjał jej przemysłu zbrojeniowego i wspomóc ją w wojnie z Rosją. Kijów będzie jednak uczestniczyć w programie we współpracy z co najmniej jednym krajem członkowskim. Program będzie też otwarty na Norwegię i Szwajcarię jako kraje stowarzyszone oraz na państwa, które zawrą z UE porozumienie o partnerstwie obronnym, co właśnie zrobiła Wielka Brytania.
Polecany artykuł:
Kontrowersje wokół finansowania zakupów z krajów trzecich
Najbardziej kontrowersyjną częścią prac nad rozporządzeniem stanowiła możliwość finansowania z unijnych pożyczek zakupów produktów obronnych z krajów trzecich, w szczególności ze Stanów Zjednoczonych. Ostatecznie kraje unijne zachowały pierwotną propozycję, by 35 proc. środków w ramach SAFE można było przeznaczyć na komponenty z krajów spoza UE, a 65 proc. na komponenty od producentów w Europie, Ukrainie, państwach EFTA i EOG (Norwegii i Szwajcarii).
Warunki dostępu do pożyczek
Oprocentowanie unijnych kredytów wyniesie 3,3 proc., więc państwa, które mogą uzyskać niższe oprocentowanie na własną rękę, prawdopodobnie z nich nie skorzystają. Pula krajów, dla których mechanizm pożyczkowy będzie atrakcyjny, będzie więc ograniczona; znajdzie się w niej Polska. Warunkiem dostępu do pożyczek będzie przygotowanie planu krajowego.
