Według informacji prasowej MON w czasie rozmowy omawiano wspólne zakupy systemów obronnych, w tym mobilnych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu "Piorun".
„Oba kraje dostrzegają istotne znaczenie wspólnych zakupów uzbrojenia, co przyczynia się m.in. do integracji krajów UE i unifikacji uzbrojenia, przyczyniając się do oszczędności środków budżetowych i wzmocnienia potencjału obronnego. Zakupy "Piorunów" miałyby być finansowane w ramach unijnego projektu EDIRPA”.
Po zakończeniu spotkania bilateralnego minister Bejda podpisał list intencyjny, który jest pierwszym krokiem do utworzenia konsorcjum krajów, wymaganym przez projekt EDIRPA. W skład konsorcjum wchodzą 4 kraje: Polska, Litwa, Norwegia oraz Estonia. Podpisany list intencyjny stanowi swoisty kamień milowy we współpracy obronnej między jego sygnatariuszami, wskazując na potrzebę harmonizacji działań w obszarze zbrojeń i wspólnego podejścia do zakupów sprzętu wojskowego. Tego rodzaju współpraca ma nie tylko wzmocnić siłę obronną krajów, ale także zwiększyć efektywność finansową, umożliwiając zakupy większej liczby nowoczesnych systemów obronnych przy wsparciu unijnym.
Podpisanie listu intencyjnego to ważny krok, ale jego realizacja będzie zależała od dalszych działań – zwłaszcza od przyznania grantu przez UE dla wspomnianego konsorcjum krajów.
Polski Piorun niedoceniony przez Komisję Europejską
14 listopada na stronie Komisji Europejskiej opublikowano projekty w pierwszym konkursie dofinansowania wspólnych zakupów uzbrojenia z unijnego budżetu w ramach projektu (European Defence Industry Reinforcement Through Common Procurement Act, EDIRPA). Zgodne z komunikatem każdy z 5 wybranych projektów otrzyma 60 mln euro, co stanowi łączną kwotę 300 mln euro.
Wśród wybranych projektów niestety zabrakło polskiego systemu Piorun, ale za to znalazły się takie projekty jak:
Zamówienia na systemy obrony powietrznej i przeciwrakietowej
- System rakietowy Mistral: zgłoszony przez Francję (kraj producent), Belgię, Cypr, Estonię, Hiszpanię, Węgry, Słowenię, Rumunię i Danię.
- System obrony powietrznej średniego zasięgu w ramach programu "Jamie", który dotyczy zakupu systemów IRIS-T SLM: zgłoszony przez Niemcy (kraj producent), Słowenię, Bułgarię, Austrię, Estonię i Łotwę.
Zakup nowoczesnych pojazdów opancerzonych
- Zakupu pojazdów 6x6 typu Patria CAVS w ramach programu CAVS: zgłoszony przez Finlandię (kraj producent), Niemcy, Szwecję oraz Łotwę.
Zakup amunicji
- Projekt „CPoA 155mm” czyli wspólny zakupów amunicji 155 mm. Uczestnikami programu są Holandia, Włochy, Polska, Litwa, Chorwacja i Dania.
- Projekt „HE 155mm” dotyczy pocisków odłamkowo-burzących 155 mm, gdzie są Niemcy, Dania, Holandia, Estonia
Pięć wybranych projektów EDIRPA, dla wszystkich trzech obszarów, wejdzie teraz w fazę przygotowywania umowy o udzielenie dotacji, obejmującą szczegółową koordynację między Komisją a konsorcjami organów publicznych państw członkowskich. Projekty, które nie wygrały zostały dodane do listy rezerwowej, dzięki czemu można je zidentyfikować pod kątem potencjalnego przyszłego finansowania.
Na konferencji prasowej w piątek szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz, pytany o unijną inicjatywę i los projektu związanego z zakupem Piorunów powiedział, że ten projekt znalazł się na liście rezerwowej. "Jest szansa, że z tej listy rezerwowej - jeżeli znajdą się środki w UE, a wierzę, że powinny się na to znaleźć - też ten projekt zostanie zrealizowany" - zaznaczył. Podkreślił, że UE powinna wyłożyć na cele związane z obronnością państw członkowskich dużo więcej środków niż obecnie. W tym kontekście szef MON wskazał m.in. na możliwość użycia środków, których państwa członkowskiego nie wykorzystały w ramach Krajowych Planów Odbudowy po pandemii COVID-19.
Kosiniak-Kamysz zaznaczył też, że sprawa zwiększania europejskich nakładów na obronność będzie jednym z priorytetów polskiej prezydencji w Radzie UE, która rozpocznie się z początkiem nowego roku. Dodał też, że strona polska liczny na "poszerzenie puli" w programie EDIRPA - "tak, by Pioruny też mogły się w niej znaleźć".
Przenośny przeciwlotniczy zestaw rakietowy (PPZR) Piorun to system obrony przeciwlotniczej bardzo krótkiego zasięgu, będący głęboką modernizacją rakiety Grom, którą przewyższa pod względem zasięgu, precyzji naprowadzania i odporności na zakłócenia. Piorun może zwalczać cele w dzień i w nocy. System jest przeznaczony do zwalczania śmigłowców, samolotów i rakiet skrzydlatych na pułapach od 10 do 4000 m, w odległości od 500 m do ponad 6000 metrów.
Po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku Polska przekazała nieujawniona liczbę takich zestawów, jako broń defensywną dla wojsk ukraińskich. Nagrania zamieszczane w mediach społecznościowych świadczą o skuteczności tej broni przeciw rosyjskim samolotom i śmigłowcom.
PM/PAP
