Spis treści
- Cele strategiczne dla wzmocnienia bezpieczeństwa Polski
- Rekomendacje do strategii z 2024 roku
- Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2020 roku
Nowa strategia, przyjęta po raz pierwszy od 2020 roku, wprowadza istotne zmiany i uwzględnia aktualne wyzwania związane z bezpieczeństwem. Wiceminister obrony Cezary Tomczyk podkreślił, że poprzednia strategia nie uwzględniała wydarzeń związanych z agresją Rosji na Ukrainę oraz nowych programów strategicznych, takich jak Tarcza Wschód.
Cele strategiczne dla wzmocnienia bezpieczeństwa Polski
Nowa strategia określa cele, które mają na celu wzmocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej oraz zwiększenie jej zdolności obronnych.
Najważniejsze założenia Strategii Bezpieczeństwa Narodowego
- Interesy narodowe w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego
- Zachowanie niepodległości, nienaruszalności terytorialnej, suwerenności oraz bezpieczeństwa państwa i obywateli;
- Zachowanie systemu demokratycznego, tożsamości i dziedzictwa narodowego;
- Istnienie porządku międzynarodowego opartego na współpracy i poszanowaniu prawa, dającego gwarancje bezpiecznego rozwoju Polski.
- Istnienie korzystnych warunków do trwałego oraz zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego, a także do ochrony środowiska naturalnego.
Cele strategiczne bezpieczeństwa narodowego
- Zwiększanie zdolności do wpływania na kształt systemu międzynarodowego:
- kształtowanie polityki NATO i UE w sposób zgodny z interesami bezpieczeństwa Polski;
- utrzymywanie strategicznego partnerstwa z USA oraz intensyfikacja współpracy regionalnej i dwustronnej;
- rozwijanie współpracy w ramach doraźnych koalicji z państwami o podobnych celach, dotyczących obrony systemu bezpieczeństwa;
- powstrzymywanie rosyjskich prób utworzenia systemu bezpieczeństwa opartego na strefach wpływów;
- wspieranie Ukrainy, jako państwa niepodległego, demokratycznego, o prozachodniej orientacji oraz zdolnego do skutecznej samoobrony.
2. Rozwijanie systemu powszechnej obrony, umożliwiającego wykorzystanie potencjału państwa do obrony przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi:
- wzmacnianie zdolności wojska do odstraszania i obrony (np. Tarcza Wschód) przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa państwa oraz w ramach kolektywnej obrony NATO. Chodzi w szczególności o podniesienie poziomu modernizacji technicznej i doktrynalnej oraz reformę organizacyjną, które będą umożliwiały prowadzenie długotrwałego i intensywnego konfliktu zbrojnego;
- zintegrowanie elementów systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym;
- zwiększenie poziomu odporności państwa, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony ludności i obrony cywilnej oraz odporności kluczowej infrastruktury i usług;
- stworzenie systemu obrony powszechnej;
- zapewnienie obrony i ochrony przed zagrożeniami, m.in. w cyberprzestrzeni oraz przestrzeni kosmicznej i informacyjnej;
- rozwijanie potencjału i roli społeczeństwa obywatelskiego, edukacji obywatelskiej, wzmacnianie tożsamości narodowej i spójności społecznej, od których zależy determinacja do obrony państwa i ochrony ludności.
3. Wzmocnienie potencjału gospodarczego oraz technologicznego, bezpieczeństwa demograficznego i ochrony środowiska:
- wzmocnienie potencjału polskiego przemysłu obronnego i jego zdolności do zabezpieczenia potrzeb wojska polskiego, rozbudowy jego możliwości eksportowych oraz zredukowania uzależnienia od zewnętrznych łańcuchów dostaw;
- wzmocnienie konkurencyjności polskiej gospodarki, poprzez rozwój nauki oraz zwiększenie nakładów na badania i rozwój, ze szczególnym uwzględnieniem technologii podwójnego zastosowania, w tym m.in. sztucznej inteligencji czy technologii kwantowych;
- wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa;
- tworzenie warunków umożliwiających poprawę sytuacji demograficznej, w tym wzmocnienie ochrony i zapewnienie rozwoju rodziny;
- zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, również na wypadek zaistnienia konfliktu zbrojnego;
- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego;
- zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego państwa.
Rekomendacje do strategii z 2024 roku
Poprzednia Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, zatwierdzona została w maju 2020 r. przez prezydenta Andrzeja Dudę na wniosek premiera Mateusza Morawieckiego. Jak wówczas podawano, strategia - dokument określający interesy i cele państwa w zakresie bezpieczeństwa - nie ograniczała się jedynie do zagrożeń militarnych, lecz uwzględniała również aspekty wewnętrzne, społeczne, ekonomiczne i informacyjne.
Podczas prac nad obecną strategią, w lipcu 2024 r. BBN opublikowało dotyczące jej rekomendacje prezydenta Dudy. Wskazał on wówczas wśród strategicznych celów w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego m.in. zintegrowanie elementów kierowania systemem bezpieczeństwa, zwiększenie ogólnego poziomu odporności państwa, w tym ochrony ludności i obrony cywilnej, "stworzenie systemu obrony powszechnej, opartego na wysiłku całego narodu we wszystkich formach jego organizacji", a także m.in. wzmacnianie zdolności Sił Zbrojnych RP, wzmacnianie pozycji Polski na arenie międzynarodowej (w tym zwłaszcza w NATO, UE i w sojuszu z USA), a także wzmacnianie bezpieczeństwa energetycznego czy ekologicznego.
Prezydent podkreślał też, że należy stworzyć warunki do poprawy sytuacji demograficznej Polski, rozwoju gospodarczego i społecznego oraz wzmocnić konkurencyjności polskiej gospodarki.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2020 roku
Struktura SBN 2020 składa się z trzech zasadniczych części:
- Środowisko bezpieczeństwa – analiza współczesnych uwarunkowań i zagrożeń.
- Wartości, interesy narodowe i cele strategiczne – określenie fundamentów bezpieczeństwa Polski.
- Cele strategiczne – podzielone na cztery filary bezpieczeństwa narodowego.
Główne założenia
- Dokument wskazuje na dekompozycję porządku międzynarodowego, brak poszanowania prawa międzynarodowego i niewypełnianie zobowiązań międzynarodowych jako czynniki negatywnie wpływające na bezpieczeństwo Polski.
- Najpoważniejszym zagrożeniem jest neoimperialna polityka Federacji Rosyjskiej, obejmująca działania militarne (agresja na Gruzję, aneksja Krymu, konflikt na Ukrainie) oraz pozamilitarne (cyberataki, dezinformacja, działania hybrydowe). Strategia przewiduje kontynuację tych działań w celu odbudowy mocarstwowej pozycji Rosji.
- Podkreśla się znaczenie członkostwa w NATO i UE jako podstawy bezpieczeństwa Polski, z naciskiem na współpracę transatlantycką i regionalną.
Wartości i interesy narodowe:
- Strategia opiera się na wartościach zapisanych w Konstytucji RP, takich jak suwerenność, niepodległość, integralność terytorialna, ochrona dziedzictwa narodowego oraz zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom, także tym mieszkającym za granicą.
- Interesy narodowe obejmują wspieranie polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej, ochronę dziedzictwa materialnego i duchowego oraz zapewnienie bezpieczeństwa społecznego i ekonomicznego.
Cztery filary bezpieczeństwa:
- Bezpieczeństwo państwa i obywateli: Wzrost wydatków na obronność do 2,5% PKB do 2024 roku, rozwój zdolności Sił Zbrojnych (w tym obrony przeciwlotniczej, przeciwpancernej, marynarki wojennej i Wojsk Obrony Terytorialnej), oraz zwiększenie odporności na cyberzagrożenia.
- Bezpieczeństwo międzynarodowe: Wzmacnianie pozycji Polski w NATO i UE, aktywny udział w polityce odstraszania nuklearnego Sojuszu, rozwój współpracy z USA oraz inicjatywy regionalne (np. Grupa Wyszehradzka, Partnerstwo Wschodnie).
- Tożsamość i dziedzictwo narodowe: Ochrona polskiej kultury i tradycji jako elementu spajającego społeczeństwo.
- Rozwój społeczny, gospodarczy i ekologiczny: Wsparcie infrastruktury komunikacyjnej (np. Via Carpatia, Centralny Port Komunikacyjny), rozwój przemysłu obronnego oraz zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i ekologicznego.
Kluczowe cele strategiczne
- Wzmocnienie zdolności obronnych: Modernizacja Sił Zbrojnych, rozwój komunikacji satelitarnej, szkolenie do działań w środowisku asymetrycznym oraz budowa systemu obrony powszechnej.
- Cyberbezpieczeństwo: Zwiększenie odporności na cyberataki, ochrona informacji w sektorach publicznym, militarnym i prywatnym.
- Zarządzanie kryzysowe: Przygotowanie na zagrożenia epidemiczne (uwzględnienie doświadczeń z pandemii COVID-19) oraz zapewnienie odpowiednich procedur i zasobów.
- Integracja z sojusznikami: Wzmacnianie obecności NATO na wschodniej flance oraz rozwój współpracy bilateralnej, zwłaszcza z USA
Polecany artykuł:
