Spotkanie ministrów obrony krajów nordyckich, które odbyło się w Helsinkach, podkreśliło znaczenie zacieśniania współpracy w ramach Nordyckiej Współpracy Obronnej (Nordefco). W skład tej organizacji wchodzą Finlandia, Szwecja, Dania, Norwegia i Islandia. Jak zaznaczył Antti Hakkanen, „w projekcie poczyniono znaczne postępy”, a tworzone siły powietrzne będą zdolne do „wspólnych operacji, zarówno w czasie pokoju, jak i w sytuacjach kryzysowych”.
Mimo widocznych postępów, fiński minister obrony wskazał, że „wciąż jednak wiele pozostaje do zrobienia”. Kluczowym wyzwaniem jest zapewnienie możliwości wspólnych działań ponad granicami państwowymi we wszystkich okolicznościach. Jest to niezbędne dla wzmocnienia odstraszania i obrony północnego regionu NATO.
Flota myśliwców: F-35 i Saab Jas 39 Gripen
Kraje nordyckie konsekwentnie modernizują swoje floty powietrzne, inwestując w myśliwce piątej generacji.
- Finlandia zamówiła od USA 64 sztuki F-35 Lightning II, które od 2026 roku stopniowo zastąpią wysłużone F/A-18 Hornet.
- Norwegia już zakończyła proces wymiany F-16 na nowoczesne myśliwce F-35.
- Dania jest w trakcie tego samego procesu.
Zakłada się, że do końca dekady te trzy kraje będą miały w służbie łącznie około 140 myśliwców F-35.
Z kolei szwedzkie siły powietrzne dysponują około 100 myśliwcami Saab Jas 39 Gripen krajowej produkcji i zamówiły kolejne. Islandia, ze względu na brak własnych sił powietrznych, nie wnosi bezpośrednio do tej puli, jednak uczestniczy w ogólnej strategii obronnej regionu.
"Skandynawska twierdza" – odpowiedź na zagrożenia
Projekt nordyckich sił powietrznych nabiera szczególnego znaczenia po przystąpieniu Finlandii (2023 r.) i Szwecji (2024 r.) do NATO. Inicjatywa ta wpisuje się w realizację północnej architektury bezpieczeństwa i budowę tzw. „skandynawskiej twierdzy”. Jest to bezpośrednia odpowiedź na zagrożenie ze strony Rosji i ma na celu zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa w regionie. Wspólne działania i integracja sił zbrojnych mają stworzyć silny i spójny system obronny, zdolny do skutecznego reagowania na wszelkie wyzwania.
