- Niemcy odnotowują alarmujący wzrost zaangażowania młodzieży w skrajnie prawicową działalność, z podwojeniem liczby przestępstw w 2024 roku.
- Skrajnie prawicowe ugrupowania, wykorzystując media społecznościowe, skutecznie radykalizują młodych ludzi, oferując im poczucie przynależności.
- Pomimo rosnącego zagrożenia, rząd federalny nie przedstawia konkretnych planów przeciwdziałania, co budzi krytykę opozycji.
Zgodnie z informacjami dostarczonymi przez rząd federalny, w Niemczech funkcjonuje wiele skrajnie prawicowych ugrupowań młodzieżowych i organizacji, które aktywnie działają w przestrzeni cyfrowej i poza nią. Są one często powiązane z takimi partiami jak AfD, Heimat (dawniej NPD) oraz Der Dritte Weg, ale również działają niezależnie, tworząc nowe, zorientowane na przemoc grupy młodzieżowe. Od początku 2024 roku odnotowano wzrost zainteresowania sceną skrajnie prawicową wśród dzieci i młodzieży, co jest efektem ich skutecznych działań. Ugrupowania takie jak „Jung & Stark”, „Deutsche Jugend Voran”, „Der Störtrupp” czy „Letzte Verteidigungs Welle” zyskują na znaczeniu, oferując młodym ludziom łatwo dostępne atrakcje i wypełniając luki w lokalnej kulturze młodzieżowej.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zauważa, że grupy te charakteryzują się obecnie „większą dynamiką i tempem działania”. Zamiast tradycyjnych stowarzyszeń, organizują się poprzez „formaty bardziej związane z działaniami i wydarzeniami”. Dzięki wykorzystaniu komunikatorów i sieci społecznościowych, a także braku sztywnych hierarchii, są w stanie osiągać wysokie „sukcesy mobilizacyjne” w krótkim czasie. Przewiduje się, że te możliwości „wzrosną wielokrotnie dzięki metodom generowanym przez sztuczną inteligencję”, co pozwoli im jeszcze skuteczniej „przekazywać wiedzę” na temat sposobów unikania wykrycia przez organy bezpieczeństwa.
W ostatnich latach zauważono znaczny wzrost liczby przestępstw o charakterze prawicowym, dokonywanych przez młodzież i młodych dorosłych. Z danych odpowiedzi niemieckiego rządu na zapytanie poselskie Partii Zielonych wynika, że w 2020 roku odnotowano około 3200 takich przestępstw popełnionych przez osoby poniżej 24. roku życia, podczas gdy w minionym roku liczba ta wzrosła ponad dwukrotnie, osiągając ponad 7100 przypadków. Najczęściej sprawcami byli nastoletni chłopcy w wieku od 14 do 17 lat, którzy odpowiadali za około 3400 incydentów. Jak podaje „Spiegel”, powołując się na dane śledcze, liczba nieletnich podejrzanych o tego typu przestępstwa również stale rośnie. W 2024 roku była ona dwukrotnie wyższa niż w 2023 roku. Szczególnie wyraźny wzrost dotyczy grupy wiekowej 14-17 lat – w 2023 roku odnotowano 1785 podejrzanych w tej kategorii, a w 2024 roku już 3854. W obu latach niemal 90% sprawców stanowili młodzi mężczyźni.
W procesie rekrutacji młodych ludzi, skrajnie prawicowa scena koncentruje się przede wszystkim na agitacji przeciwko „społeczności LSBTIQ”, promowaniu tradycyjnych ról płciowych oraz oferowaniu aktywności rekreacyjnych, takich jak sporty walki czy wędrówki. Docierają do młodzieży za pośrednictwem popularnych platform społecznościowych, w tym Instagrama i TikToka, gdzie regularnie publikują filmy promocyjne, często z udziałem w demonstracjach. „Ekstremistyczni influencerzy” odgrywają kluczową rolę w przybliżaniu młodym ludziom ekstremistycznych poglądów, często początkowo ukrywając swoją przynależność do skrajnej prawicy za pomocą „nieszkodliwych i apolitycznych hashtagów”, co jest elementem strategii marketingu influencerskiego.
Odpowiedź rządu i krytyka ze strony opozycji
Rząd federalny, zapytany o działania mające na celu wywieranie wpływu na operatorów platform internetowych, takich jak Meta czy Telegram, unika bezpośredniej odpowiedzi. Informuje jedynie, że w przypadku treści przestępczych i zagrażających bezpieczeństwu zwraca się do operatorów sieci społecznościowych lub innych platform. Posłanka Partii Zielonych, Marlene Schönberger, członek komisji spraw wewnętrznych, podkreśla w rozmowie ze Spiegel, że „młodzież i młodzi dorośli o skrajnie prawicowych poglądach stanowią ogromne zagrożenie dla naszej demokracji” i pilnie potrzebne są zdecydowane działania przeciwko radykalizacji.
Schönberger proponuje skuteczniejsze regulowanie platform mediów społecznościowych, zapewnienie finansowania programów prewencyjnych i programów dla osób chcących odejść od ekstremizmu, a także rozszerzenie edukacji polityczno-historycznej w szkołach. Konieczne jest również zapewnienie finansowania pracy z młodzieżą w gminach oraz lepsze szkolenie organów bezpieczeństwa w zakresie technologii cyfrowych. Jednak w 33-stronicowej odpowiedzi rządu federalnego brak jest konkretnych propozycji nowych środków. Schahina Gambir, również członek komisji spraw wewnętrznych, krytykuje w rozmowie z tygodnikiem Spiegel: „Podczas gdy prawica profesjonalizuje swoje strategie, dostosowuje je do ducha czasu i w ten sposób kieruje swoje działania do młodych ludzi, rząd federalny nie ma jasnego planu”. Gambir sugeruje, że rząd nie traktuje tego zagrożenia poważnie, ponieważ „w nowym budżecie nie zwiększył odpowiednio wsparcia finansowego dla programów i instytucji, które od lat prowadzą ważną i trwałą działalność w zakresie wycofywania się z narkotyków i profilaktyki”.
Polecany artykuł:
W 2026 roku budżet Federalnej Agencji ds. Edukacji Obywatelskiej ma zostać zmniejszony o ponad dwa miliony euro, podczas gdy całkowity budżet Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wzrośnie o 841 milionów euro. Federalna minister ds. rodziny, Karin Prien (CDU), zapowiedziała również wszczęcie „szeroko zakrojonego postępowania w sprawie ochrony konstytucji” wobec wszystkich organizacji otrzymujących środki finansowe w ramach programu wsparcia „Demokratie leben!” (Żyj demokracją!) realizowanego przez jej ministerstwo.
Rośnie w Niemczech radykalny ekstremizm
Federalny Urząd Ochrony Konstytucji w czerwcu informował, że demokracja jest pod coraz większą presją ze strony prawicy, ale także wielu innych środowisk. Według 410-stronicowego raportu, liczba samych ekstremistów prawicowych w Niemczech ostatnio znacznie wzrosła. Urząd Ochrony Konstytucji szacuje, że w całym kraju może być ich 50 250. W ubiegłym roku było ich 40 600. Agencja uważa, że ponad 15 000 z nich to osoby „skłonne do przemocy”. Liczba ekstremistów prawicowych wzrosła ponad dwukrotnie od 2015 roku, zauważa się w raporcie.
Według Federalnej Służby Wywiadowczej (Federal Intelligence Service), liczba prawicowych ekstremistów rośnie również w AfD. Federalny Urząd ds. Ochrony Konstytucji szacuje obecnie, że 20 000 członków w jego szeregach to potencjalnie prawicowi ekstremiści; w 2023 roku liczba ta wynosiła do 11 300. Federalny Urząd Ochrony Konstytucji uważa partię, „biorąc pod uwagę jej wpływ polityczny i społeczny oraz liczbę członków”, za kluczowego gracza w „scenie partii skrajnie prawicowych lub podejrzewanych o skrajnie prawicowe ekstremizmy”.
Na początku maja Federalna Służba Wywiadowcza (Federal Intelligence Service) zaklasyfikowała partię jako potwierdzoną prawicowo-ekstremistyczną, ale tymczasowo zawiesiła ocenę po wniesieniu przez partię pozwu.
Według władz, propaganda internetowa za pośrednictwem mediów społecznościowych, takich jak Instagram i TikTok, odgrywa coraz większą rolę. Jednak silniejsze międzynarodowe kontakty z podobnie myślącymi osobami w komunikatorach internetowych, kanałach i forach, takich jak Telegram czy Discord, również stają się problemem. Odpowiednie grupy czatowe pełnią rolę „katalizatorów”, w których dzielone są skrajnie brutalne fantazje, w tym nawoływania do morderstwa.
Ale nie tylko prawicowy ekstremizm stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa Niemiec. W 400-stronicowym raporcie Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji poświęcono cały rozdział wpływowi konfliktu na Bliskim Wschodzie oraz problemowi antysemityzmu. Po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku wzrosło ryzyko dla społeczności żydowskiej, Izraelczyków oraz związanych z nimi instytucji w Europie. W Berlinie nasiliły się protesty o charakterze antyizraelskim i antysemickim, które przybrały agresywną formę, prowadząc do ataków na policję i dziennikarzy. Prawicowi ekstremiści w Niemczech wykorzystują ten konflikt do szerzenia antyimigranckich haseł, podczas gdy lewicowi radykałowie pełnią rolę prowokatorów i organizatorów protestów.
Zagrożenia potęgują także działania zagranicznych służb i organizacji. Przykładem jest prorosyjska grupa hakerska „NoName057(16)”, która w grudniu 2024 roku przeprowadziła cyberataki na strony niemieckich instytucji rządowych i firm, działając w ramach sojuszu „Święta Liga” wraz z grupami propalestyńskimi. Według raportu, islamiści również próbują wykorzystać napiętą sytuację do pozyskiwania nowych członków.
Federalny Urząd Ochrony Konstytucji wskazuje, że szpiegostwo, cyberataki, dezinformacja, zagraniczne wpływy, sabotaż, a nawet terroryzm wspierany przez państwa stanowią poważne wyzwania dla bezpieczeństwa. Działania te mogą osłabić pozycję Niemiec w polityce zagranicznej, zaburzyć spójność społeczną oraz utrudnić swobodne wyrażanie opinii i kształtowanie woli społecznej. Krajowa agencja wywiadowcza wymienia Rosję, Chiny, Iran i Turcję jako cztery kraje głównie odpowiedzialne za takie ataki.
