100 najważniejszych zmian w armii. Dwa lata transformacji MON pod rządami koalicji

Tekst będzie aktualizowany

Od chwili objęcia władzy przez koalicję 13 grudnia 2023 roku, Ministerstwo Obrony Narodowej, na czele z ministrem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem i wiceministrem Cezarym Tomczykiem, przeszło prawdziwą rewolucję. W odpowiedzi na wojnę na Ukrainie i narastające zagrożenia ze strony Rosji, Polska postawiła na błyskawiczną modernizację Wojska Polskiego, rekordowe nakłady na obronność i rozwój krajowego przemysłu zbrojeniowego. Budżet obronny wzrósł z 111,2 mld zł w 2023 roku do 186,5 mld zł w 2025 roku, z planem osiągnięcia 5% PKB w 2026 roku. Dzięki temu Polska stała się jednym z liderów NATO, inwestując w nowoczesny sprzęt, infrastrukturę i suwerenność strategiczną. W ciągu dwóch lat podpisano kontrakty warte ponad 300 mld zł, z czego połowa wspiera polskie firmy, takie jak PGZ. Jak podkreśla wiceminister Tomczyk w swoim podsumowaniu z 15 października 2025 roku, udało się nie tylko nadrobić zaległości po poprzednikach, ale także stworzyć solidne fundamenty dla armii przyszłości. Z tego też powodu Cezary Tomczyk postanowił stworzyć nitkę na platformie X omawiając pierwsze 50 z 100 zmian, pogrupowanych tematycznie.

• Historyczne finansowanie i planowanie strategiczne (punkty 1-10)

1. Historyczne finansowanie – 5% PKB - W 2023 roku budżet obronny wyniósł 111,2 mld zł, w 2025 – 186,6 mld zł, a w 2026 planowane jest 201 mld zł – to trzykrotny wzrost w porównaniu z 2022 rokiem (ok. 60 mld zł). Osiągnięcie 5% PKB w 2026 roku czyni Polskę liderem NATO pod względem procentowego udziału wydatków na obronność, przewyższając nawet USA; środki te finansują zakupy sprzętu i rozwój infrastruktury, co potwierdzono w ustawie budżetowej na 2025 rok.
2. Kierunki modernizacji 2025–2039 - Od 1 stycznia 2025 roku obowiązuje dokument określający priorytety, zdolności i harmonogramy modernizacji Wojska Polskiego.

• Wsparcie dla polskiego przemysłu i suwerenność

1. Więcej produkcji w Polsce - Każdy kontrakt analizowano pod kątem transferu technologii i lokowania produkcji w kraju. Wsparto polski przemysł i wzmocniono bezpieczeństwo łańcuchów dostaw.
2. Program amunicyjny 155 mm i 120 mm – Do 2028 roku zaplanowano produkcję 1000 szt. amunicji wielkokalibrowej dziennie. Wybudowano 3 nowe fabryki PGZ. Zbudowano suwerenność amunicyjną i rezerwy strategiczne.
3. Specustawa inwestycyjna - Wprowadzono uproszczone procedury dla strategicznych inwestycji obronnych. Utworzono strefy ochronne dla terenów zamkniętych. Skrócono czas inwestycji nawet o 70%. Zlikwidowano biurokratyczne zatory.
4. Porządkowanie prawa - Zastano bałagan prawny – nie wydano 40 rozporządzeń do ustawy o obronie Ojczyzny. Wydano wszystkie obligatoryjne rozporządzenia. Zamknięto zaległości po poprzednikach i wzmocniono fundamenty systemu.
5. Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności – 30 mld zł - Przesunięto środki z KPO na inwestycje obronne i podwójnego zastosowania. Zaangażowano europejskie środki na polskie bezpieczeństwo.
6. SAFE – europejska dźwignia - Zaangażowano 43,7 mld euro dla Polski na zdolności obronne. Wprowadzono pierwszy tak duży unijny program bezpieczeństwa – tanie finansowanie inwestycji w obronność. Zapewniono Polsce pozycję największego beneficjenta programu w Europie.
7. Pakt dla Pomorza Środkowego - Wybudowano nową infrastrukturę mobilności wojskowej – porty, drogi, tory. Utworzono kluczowy węzeł logistyczny dla Polski i sojuszników. Zaangażowano finansowanie dla „Drogi Czerwonej” i „Estakady Kwiatkowskiego”.

8. Rurociąg NATO - Podpisano umowę PERN–ZIOTP, przyłączając Polskę do systemu rurociągów NATO. Wzmocniono odporność paliwową i zdolności przerzutowe wojsk. Zaangażowano środki na zaplanowanie i zaprojektowanie infrastruktury.

• Modernizacja armii: OPL/OPR, lotnictwo, zdolności pancerne, artyleria, rozpoznanie, WRE, CUAV (punkty 11–20)

1. 96 śmigłowców bojowych AH-64E Apache - Podpisano kontrakt z offsetem (13.08.2024). Zapewniono szybkie tempo wdrożenia i szkolenia. Osiągnięto skok jakości w zdolnościach uderzeniowych
2. „Wisła” – II faza + IBCS - Zbudowano średni zasięg OPL w oparciu o baterię Patriot. Wprowadzono IBCS, spinając sensory i efektory w jedną sieć. 
3. F-16 → F-16V (Viper) - Kompleksowa modernizacja floty (umowa z 13 sierpnia 2025 w WZL-2) obejmuje radary AESA, nowe komputery misji i pełną sieciocentryczność. Upgrade 48 samolotów przedłuży ich służbę do 2040 roku, podnosząc skuteczność w misjach powietrznych i interoperacyjność z F-35.
4. F-35 – uzbrojenie - Podpisano umowę na GBU-39/B SDB-I; do końca 2025 potwierdzono zakup AIM-120D AMRAAM, zapewniając przewagę beyond-visual-range (BVR). Uzbrojenie dla 32 samolotów F-35A wzmocni lotnictwo taktyczne, integrując się z systemami HIMARS i Patriot.
5. 180 czołgów K2 (w tym K2PL) -116 K2GF (2026–2027) + 64 K2PL (2028–2030), wartość ok. 6,5 mld USD; produkcja w dużej mierze w Polsce (fabryka w Poznaniu). Czołgi zastąpią T-72, tworząc nowoczesną brygadę pancerną.
6. Armatohaubica Krab – łącznie ok. 17 mld zł - 96 haubic Krab + 250 wozów towarzyszących do K9 (umowa 23 grudnia 2024) z pełnymi pakietami szkoleniowo-logistycznymi. 
7. BWP BORSUK – nowa generacja - 111 nowych bojowych pływających wozów piechoty podnosi mobilność i skuteczność jednostek zmechanizowanych. Borsuk, z wieżą bezzałogową i pancerzem modułowym, wejdzie do służby w 2026 roku, zastępując starzejące się BWP-1.
8. „Szpej” - 23 tys. kompletów karabinków GROT, 200 tys. hełmów, 100 tys. kamizelek, ponad 50 tys. optyków i ponad 1 mln elementów mundurowych. Program ujednolica wyposażenie osobiste, poprawiając ergonomię i ochronę żołnierzy na polu walki.
9. Homar-K, JELCZ, Spike-RSWS, FlyEye, MQ-9B - Artyleria rakietowa Homar-K, nośniki JELCZ, wieże przeciwpancerne Spike-RSWS, drony FlyEye i MALE MQ-9B z logistyką i szkoleniami. 
10. Marynarka + wsparcie - Okręt ratowniczy „Ratownik” (ponad 1 mld zł), pakiet Pilica+ i węzły dowodzenia dla Abrams M1A2 SEP v3. Inwestycje przygotowują grunt pod program ORKA (okręty podwodne), wzmacniając marynarkę w Bałtyku z naciskiem na ratownictwo i obronę wybrzeża.

• Patriotyzm gospodarczy, przemysł i suwerenność strategiczna (punkty 31–40)

1. WybierzPolskie – nowa filozofia zamówień - Analiza każdego kontraktu pod kątem udziału polskiego przemysłu, transferu technologii i lokowania produkcji staje się standardem. 
2. Reindustrializacja sektora obronnego - W ciągu dwóch lat uruchomiono lub zmodernizowano ponad 20 linii produkcyjnych: amunicja, optoelektronika, pojazdy, rakiety, systemy bezzałogowe. 
3. Program amunicyjny – 3 mld zł inwestycji w fabryki i amunicję 155 mm i 120 mm - Zaplanowano produkcję 1000 szt. amunicji wielkokalibrowej dziennie do 2028 roku. Wybudowano 3 nowe fabryki PGZ – osiągnięto pełną suwerenność amunicyjną.
4. Energetyka = bezpieczeństwo - Porozumienie PERN–ZIOTP z 2024 przyłącza Polskę do rurociągów NATO, tworząc paliwowy kręgosłup mobilności. NATO sfinansowało planowanie (50 mln euro), co zabezpiecza dostawy paliwa dla żołnierzy w warunkach kryzysu.
5. Strategiczne rezerwy surowców i komponentów - Plan z 2025 roku zabezpiecza łańcuchy dostaw od prochu po elektronikę, eliminując krytyczne uzależnienia. 
6. Polska jako hub produkcyjny - Przenoszenie produkcji i montażu do kraju tworzy zakłady i centra serwisowe dla amunicji i rakiet. 
7. Strategiczne inwestycje przemysłowe – specustawa - Wprowadzono uproszczone procedury dla inwestycji obronnych. Przyspieszono decyzje lokalizacyjne, ochronę terenów i skrócono czas realizacji.
8. Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (KPO) - Przesunięto 30 mld zł z KPO na inwestycje w przemysł obronny, produkcję podwójnego zastosowania i strategiczne moce wytwórcze.
9. Eksport + offset = rozwój - Zwiększono udział polskich komponentów w kontraktach międzynarodowych i zbudowano potencjał eksportowy – nie tylko montowano, ale tworzono.
10. Offset – to coś, o czym zapomniał poprzedni rząd - Ustanowiono offset jako standard. Zaangażowano 0,5 mld USD dla zakładów w Łodzi i Dęblinie na budowanie zdolności w zakresie silników do śmigłowców

• Drony i systemy antydronowe (punkty 41–50)

1. Inspektorat Wojsk Bezzałogowych Systemów Uzbrojenia - Od 1 stycznia 2025 roku utworzono nowy inspektorat w strukturze DGRSZ. Koordynowano rozwój, szkolenia i pozyskiwanie dronów wszystkich domen – ląd, powietrze, morze.
2. Szybsza ścieżka testowania i zakupów BSP - Wprowadzono nową decyzję MON upraszczającą procedury badań i wdrażania technologii bezzałogowych. Zaplanowano powołanie specjalnej jednostki testowej Wojska Polskiego, skracając czas między prototypem a linią frontu.
3. Program „Szerszeń” - Zintegrowano wojskowe instytuty badawcze, przemysł i armię. Stworzono spójny ekosystem rozwoju i wdrażania dronów oraz systemów antydronowych – bez rozproszenia kompetencji.
4. Warmate – masowe wdrożenie - Podpisano umowę ramową obejmującą ok. 1000 zestawów (ok. 10 tys. platform) do 2035 roku – osiągnięto realną, polską zdolność rażenia z powietrza.
5. PET/PCL – 46 pasywnych radarów - Zaangażowano 28 gwarantowanych + 18 w opcji, kontrakt wart 5,8 mld zł. Zapewniono wykrywanie bez emisji – kluczowe dla monitoringu przestrzeni powietrznej.
6. Aerostaty „Barbara” - Wprowadzono nową warstwę sensoryczną nad granicą. Aerostaty umożliwiły wykrywanie obiektów niskolecących od ziemi po kilka tysięcy metrów.
7. NUR-12ME – modernizacja radarów - Rozpoczęto w 2025 roku modernizację radarów – zwiększono zasięg, tracking i identyfikację. Wpięto je w nową architekturę.
8. MBPR „Tarantula” – 96 bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych - Wprowadzono „oczy” batalionów w strefie przyfrontowej. Wzmocniono rozpoznanie lądowe i przekaz danych w czasie rzeczywistym.
9. Leasing AH-64D (8 szt.) jako pomost - Leasing z 2024 utrzymuje wyszkolenie załóg do wejścia AH-64E. 8 maszyn Apache D zapewnia ciągłość treningów w 1. Brygadzie Lotnictwa Taktycznego.
10. Warstwa efektorów - Zintegrowano Homar-K, OPL/OPR i systemy C-UAS w jeden mur antydostępowy. Uznano drony za stały element pola walki.

• Silni w Sojuszach/Operacje (punkty 51-60)

1. Baltic Sentry zapewnia całodobową świadomość na Bałtyku - Zintegrowano polską operację Zatoka z natowską Baltic Sentry w celu uzyskania pełnego obrazu sytuacji na morzu i ochrony infrastruktury krytycznej. Wdrożono wspólne procedury i koordynację z sojusznikami.

2. Eastern Sentry - to odpowiedź NATO na prowokacje Rosji. Sojusz uruchomił 12 września 2025 roku drugą dużą operację odstraszania. Polska przestrzeń powietrzna została objęta natowskim reagowaniem i dyżurami ponad dotychczasowe operacje.

3. Program SAFE przekazał Polsce 43,7 miliarda euro - Niskooprocentowane pożyczki UE przeznaczono na wzmocnienie obronności. Priorytetami są przemysł zbrojeniowy, mobilność wojsk, produkcja i technologie. To największy zastrzyk środków obronnych w historii z poziomu UE.

4. Pakt dla Bezpieczeństwa Polski koncentruje się na Pomorzu Środkowym - W Ustce opracowano raport i plan rozbudowy infrastruktury dla mobilności wojsk własnych i sojuszniczych. Region stał się kluczowym filarem wsparcia flanki wschodniej. Porty, drogi i magazyny dostosowano do operacji NATO. Zapewniono finansowanie dla Drogi Czerwonej i Estakady Kwiatkowskiego.

5. Polska została włączona do systemu paliwowego NATO - Zintegrowano PERN–ZIOTP z siecią NATINAMDS Fuel. Zwiększono odporność paliwową państwa i mobilność wojsk.

6. Wspólna linia obrony regionu - została zrealizowana z państwami bałtyckimi w ramach Bałtyckiej Linii Obrony przy wsparciu Finlandii, Wielkiej Brytanii i USA. Wdrożono fortyfikacje, systemy antydronowe i zaawansowany technologicznie nadzór granicy.

7. Operacja Wschodnia Zorza - wzmocniła obronę przeciwlotniczą na wschodzie. Rozpoczęto ją na początku sierpnia 2024 roku w reakcji na naruszenia BSP. Dowództwo Rodzajów Sił Zbrojnych realizuje monitoring, przechwycenia i współpracę z sojusznikami. Zintegrowano standardy NATO w codzienną praktykę.

8. Operacja Bezpieczne Podlasie umocniła granicę -  Około 5 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego wspiera Straż Graniczną w zgrupowaniach Północ, Centrum, Południe i Zapora. Utworzono strefę buforową i zmodernizowano 400 km granicy, co zmniejszyło liczbę prób jej przekroczenia o jedną trzecią. Zintegrowano model „whole-of-government” w działaniu.

9. Operacja Bezpieczny Zachód - wspiera Straż Graniczną na Odrze i granicy. Od 7 lipca 2025 roku realizowane są patrole mieszane, rozpoznanie i szybkie reagowanie. Zintegrowano jednolite procedury operacyjne z formacjami MSWiA. Stworzono jedną sieć bezpieczeństwa państwa.

10. Operacja Feniks - to wsparcie wojska w walce ze skutkami powodzi w 2024 roku. To największa operacja usuwania skutków klęsk żywiołowych. Zintegrowano wojsko i służby cywilne dla odbudowy krytycznych zdolności lokalnych. Wdrożono realną odporność kraju w praktyce.

• Granica to nowy system ochrony (punkty 61-70)

1. Nowe zasady użycia broni zapewniają bezpieczeństwo żołnierzy poprzez kontratyp - Nowelizacja ustawy o użyciu broni stanowi przełom dla służb granicznych. Wprowadzono jasne reguły, pełną ochronę prawną i realne bezpieczeństwo w sytuacjach zagrożenia. Państwo stanęło po stronie swoich żołnierzy, zapewniając, że żołnierz lub funkcjonariusz, który przekracza granicę prawa przy obronie granicy i życia ludzi, nie popełnia przestępstwa.

2. Zespół Ochrony Praw Żołnierzy - oferuje realne wsparcie, pełniąc rolę polskiego JAG. Dedykowana struktura MON wspiera żołnierzy, między innymi na granicy. Zapewniono pomoc prawną, adwokatów i szybkie reakcje. Po raz pierwszy żołnierze nie są pozostawieni sami sobie.

3. Jeden związek taktyczny odpowiada - jedną odpowiedzialność - Operację Bezpieczne Podlasie prowadzi jedna struktura dowodzenia. Wcześniej działało jednocześnie ponad 80 jednostek organizacyjnych Wojska Polskiego. Obecnie zapewniono przejrzystość, szybkość i skuteczność.

4. Centrum Koordynacyjne działa całodobowo - łącząc Wojsko, Straż Graniczną i Policję. Powstało w ramach operacji Bezpieczne Podlasie. Umożliwia całodobową współpracę wszystkich służb. Zapewnia szybsze decyzje, jeden obraz sytuacji i eliminację chaosu, w odróżnieniu od dotychczasowych spotkań koordynacyjnych raz w tygodniu.

5. Nowa łączność na granicy obejmuje inwestycje i integrację - Zbudowano nowe maszty, sieci i systemy zabezpieczone. Zintegrowano współpracę z operatorami telekomunikacyjnymi. Część inwestycji została już zrealizowana, a część jest w trakcie realizacji.

6. Modernizacja indywidualnego wyposażenia żołnierzy uwzględnia działalność na granicy w trudnych warunkach - Wprowadzono hełmy kevlarowe, kamizelki kuloodporne, optoelektronikę i nowoczesne umundurowanie. Sprzęt dostosowano do warunków służby na granicy.

7. Zakupiono dodatkowe uzbrojenie dla służb granicznych - Strzelby gładkolufowe i specjalistyczny sprzęt obronny trafił do jednostek. Dostosowano wyposażenie do realnych zagrożeń i typów interwencji. Wprowadzono nowy standard uzbrojenia na granicy.

8. Specjalistyczne szkolenia prowadzi Policja - Funkcjonariusze prewencji szkolą żołnierzy z technik interwencji i działań w sytuacjach kryzysowych. Po raz pierwszy szkolenia w tym zakresie realizowano na taką skalę. Zintegrowano wspólne procedury, zwiększając skuteczność w terenie.

9. Operacja Bezpieczny Zachód wzmacnia bezpieczeństwo na zachodzie kraju - Od 7 lipca 2025 roku Wojsko wspiera Straż Graniczną także na zachodzie. Realizowane są patrole piesze i kołowe oraz działania mieszane z SG. Wzmocniono bezpieczeństwo całej granicy państwa, nie tylko wschodniej.

10. Nowy standard ochrony granicy jest systemowy i skoordynowany - Po raz pierwszy zintegrowano prawo, organizację, sprzęt, szkolenie i łączność w jeden system. Granica RP stanowi dziś zintegrowany system bezpieczeństwa państwa. To zmiana strukturalna, a nie tylko doraźna reakcja.